Koronavirüs salgını sürecinde bozulan ekonomik denge, bankaların elindeki ticari gayrimenkul sayısını yükseltti. 2020'nin Temmuz ayında bankaların alacaklarına karşılık olarak aldıkları gayrimenkullerin yüzde 25’i ticari iken, salgın döneminde bu oran yüzde 53,7’ye çıktı. Bu artışla beraber bankaların alacaklarına karşılık edindikleri ticari gayrimenkullerin sayısı konutu geçti. Yüzde 53,6’nın içinde iş yerlerinin oranı yüzde 30,2, tarla ve arsanın oranı ise yüzde 23,6 olarak belirlendi. Dünya'dan Leyla İlhan'ın haberine göre; 3’ü katılım bankası olmak üzere toplam 27 bankanın kendi internet sitesinde satışa çıkardığı gayrimenkul listesi incelendiğinde, en fazla gayrimenkulü elinde tutan bankalar arasında ilk sırada VakıfBank bulunurken onu sırasıyla, Ziraat Bankası, Halk Bank ve İş Bankası izledi. 2 bin 197 gayrimenkule sahip olan Vakıf Bank’ta konutlar yüzde 57,2’le portföyde en yüksek paya sahipken, çiftçiye verdiği kredi ile öne çıkan Ziraat Bankası’nda ise tarla, arsa ve iş yerlerinin payı yüzde 72,6 oldu. Halk Bankası’nda ise tarla ve dükkan gibi alanların payı yüzde 53,3 olarak kaydedildi. Dördüncü sıradaki İş Bankası’nın elinde de ticari gayrimenkuller yüzde 50,6 oldu.

Resmi olmayan verilere göre, 2021’nin Ocak ayında 3’ü katılım olmak üzere toplam 27 bankanın kendi internet sitelerinde satışa çıkardıkları toplam gayrimenkul sayısı 9 bin 376 olarak kaydedildi. Bu gayrimenkullerin 4 bin 336 adedi konutlardan meydana gelirken, 5 bin 39’nu adedini dükkan, mağaza ve tarla gibi ticari gayrimenkuller oluşturdu. İcra mahkemelerinin salgın sebebiyle uzun süre kapalı olması nedeniyle 2020’nin ikinci yarısında bankaların elindeki gayrimenkul sayısı düşerken, bu 2021 Haziran'dan itibaren artış yaşanması öngörülüyor. 

Bankalar tarafından satışa çıkarılan ticari gayrimenkuller arasında dükkan ve mağaza sayısının fazlalığı dikkati çekerken, ilanlarda yer yer fabrika binaları da bulunuyordu. Kütahya’da 416 dönüm arazisi olan bir iplik fabrikasına ait bina 22 milyon 300 bin TL'lik bedelle satılırken, Çorum’da başka bir fabrika binası 14 milyon TL'ye, Kastamonu’da ise 16 bin 444 metrekare alanı bulunan bir tuğla fabrikası binası 7 milyon 530 bin TL bedelle satışa sunuldu. Fabrika binasının yanı sıra Antalya Kepez’de bir düğün salonunu da 2 milyon 635 bin TL fiyatla satışa çıkarılan gayrimenkuller arasında yer alıyor. İstanbul Büyükçekmece içinde farklı büyüklüklerde dükkanların olduğu 7 katlı yarım kalmış bir proje de 50 milyon TL bedelle satışa çıkarılan yapılar arasında oldu.

‘Bu yıl büyük artış bekleniyor’

TURYAP Kurumsal Pazarlama ve Satış Müdürü Alper Perçin, Kovid-19 salgını sürecinde icra dairelerinin kapalı olması sebebiyle şimdilik banka portföylerinde stokların azaldığını belirterek, “Bizim portföyümüzde yaklaşık 500 adet banka gayrimenkulü bulunuyor. 2021 yılında bu sayılarda çok büyük artış beklentisi içerisindeyiz. Bankalarla yapmış olduğumuz görüşmeler de bunu doğrular nitelikte” dedi. 

Özellikle ticari gayrimenkullerde bir kriz yaşandığını vurgulayan Perçin, portföylerindeki ticari gayrimenkuller arasında en fazla artışın büyükşehirlerde yaşandığına dikkat çekti. Perçin, ofis portföylerinde sayısal liderliğin ise tartışmasız İstanbul’da olduğunu dile getirdi. 

‘Oteller de bankalara gelir’

Tapu.com kurucusu ve CEO'su Emre Erşahin de 2019 yılı ile karşılaştırdıklarında 2020'de ticari portföylerinin hem adet hem de toplam cirodaki paylarının artış kaydettiğini belirtti. Ciro bazında payının yüzde 15 arttığını söyleyen Erşahin, “Pandeminin banka gayrimenkulleri üzerindeki esas etkilerini ticari faaliyetlerin yavaşlaması nedeniyle önümüzdeki 2- 3 yılda göreceğiz” dedi. Birçok turizm işletmesinin 2020 yılında faaliyet gösteremediğine vurgu yapan Erşahin, “Bunun sonucunda 2021 yılında turizm tesislerinin satışa çıkacağını ve özellikle bankalara otel kategorisinde gayrimenkullerin geleceğini düşünüyoruz” diye konuştu.

Gayrimenkulleri ortalama 3,5 ayda satılıyor

Tapu.com verilerine göre, bankalar tarafından satışa sunulan ticari gayrimenkullerde artış oranı bakımından Trabzon ilk sırada oldu. 2020'nin ilk yarısına göre Trabzon’da ikinci yarıda 3.41 kat artış kaydedildi. Trabzon’u 3.33’lük artışla Siirt, 2.20’lik artışla Adıyaman takip ederken, Şanlıurfa 2 katlık artışla dördüncü, İstanbul ise 1.84 katlık artışla 5’inci sırada oldu. Tapu.com’un izlediği piyasa verilerine göre banka ticari gayrimenkullerinin ortalama satış süresi 3,5 ayda gerçekleşiyor.