Ekonomideki çalkantıları fırsat bilen Çinli firmaların, çılgın proje Kanal İstanbul projesine karşılık Türkiye'ye 30 milyar dolarlık döviz getirme teklifinde bulunduğu iddia edildi.

Toplamda 65 milyar dolarlık yatırım sözü verilen teklifin Cumhurbaşkanı Erdoğan'a da iletildiği belirtilirken, Yeni Ekonomi Programı'na da (YEP) bu tür tekliflerin önünü açacak bir madde de yazıldı. Ankara kulislerinde konuşulan bilgiye göre, “çılgın proje” olarak tanıtılan Kanal İstanbul projesine uzun süredir ilgi gösteren Çinli finans ve inşaat firmaları, Türkiye'nin içinde bulunduğu döviz ihtiyacını değerlendirerek yeni bir teklif hazırladı. Tekliflerini ilk olarak ekonomi yönetimine sunan Çinliler, projenin kendilerine verilmesi halinde ilk etapta 30 milyar dolarlık dövizi Türkiye'ye hemen getireceklerini, projenin tamamı için de toplamda 65 milyar dolarlık yatırım yapacaklarını belirtti.

30 MİLYARI HEMEN GETİRECEK

Dünyanın en büyük finans ve bankacılık devlerinden Bank Of China'nın da yer aldığı belirtilen Çinli grupların tekliflerinin kabul edilmesi halinde, 30 milyar dolarlık sıcak parayı Türkiye'ye hemen transfer edip bankacılık sistemine mevduat olarak sokma taahhüdünde bulundukları kaydediliyor. Çinli firmaların, 30 milyar dolarlık taze dövizin Türkiye'ye girmesi halinde kur ve faizlerin hızla düşeceği, dış borç ödemelerinin rahatlayacağı ve kriz havasının dağılacağı gibi avantajları barındıran tekliflerinin kabul edilmesi durumunda toplamda 65 milyar dolarlık inşaat yatırımı gerçekleştireceklerini, bunun da ülke ekonomisine canlılık getireceğini anlattıkları bildirildi.

Teklifin teknik incelemesi yapılır yapılmaz Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a iletildiği, Erdoğan'ın da önceki hafta Çinli yatırımcıları davet edip projeyi bizzat dinlediği belirtiliyor. ABD ve Rus firmaların da ilgi gösterdiği belirtilen çılgın proje Kanal İstanbul projesine gelen bu teklifin halen değerlendirme aşamasında olduğunu, Çin'in 30 milyar dolarlık mevduata karşılık projede ne gibi ilave avantajlar istediğinin tam olarak bilinemediğini söylediler.

Türkiye'nin krizden çıkış için 75 milyar dolar civarında bir döviz desteğine ihtiyacı olduğu yönünde değerlendirmeler yapıldığını belirten kaynaklar, 30 milyar dolarlık döviz girişinin Türkiye için adeta hayat öpücüğü olacağını, ancak Kanal İstanbul'un bir anlamda Çin'e devredilmesinin olası etkilerinin de iyi değerlendirilmesi gerektiğini söylediler.

YEP'TE TARİF EDİLDİ

Çin'den gelen sürpriz teklifin izleri, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın açıkladığı YEP'e de yansıdı. YEP'te ihalesi gerçekleştirilmemiş veya henüz başlanmamış projelerin askıya alınacağı, devam eden projelerden finansman koşulları uygun olanlar için yeni ve daha uzun zamana yayılmış iş planları oluşturulacağı belirtilirken Kanal İstanbul gibi projeler için, “Mega-altyapı projeleri doğrudan yabancı yatırım yoluyla, uluslararası finansman ile hayata geçirilecektir” ifadesi bulunuyor. Kanal İstanbul'un tamamen yabancı yatırımcılar ve yabancı kaynaklarla yaptırılacağını belirtilen bu ifadenin doğrudan Çin'den gelen teklifi işaret ettiği yorumları da yapılıyor.

DEVLERİN GÖZÜ YATIRIMDA

Çin'in en büyük şirketlerinin de yer aldığı yatırımcı gruplar yatırım olanakları için Türk şirketleriyle yoğun olarak görüşüyor. Kaynaklar, Çinli grupların toplantılarını uluslararası yatırım bankalarının organize ettiğini belirtiyor. 4 kaynağın Reuters'a verdiği bilgilere göre, Çinliler ilgilendiği sektörler arasında altyapı, madencilik ve enerjinin yanı sıra sigorta ve perakende var. 3 kaynağın verdiği bilgilere göre, toplantılara katılan Çinli şirketler arasında ülkenin lokomotif şirketlerinden China Life Insurance, China Merchants Holdings ve Alibaba bulunuyor.