Hanenin harcamaları içerisinde faturaların payı güç geçtikçe yükseliyor. Üzerine bir de kira harcamaları da eklenince dar gelirli daha da zorlandı.

Aradan geçen son 17 yılda durum daha da imkansız hale geldi. Dar gelirli gelirlerinin gittikçe daha büyük bir kısmını kira ve faturalara ayırırken, zenginler için kira ve faturaların payı güç geçtikçe düştü. Bu durum da resmi verilere yansıdı. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan (TÜİK) hanehalkı tüketim harcamaları verilerine göre Türkiye’nin kira ve fatura sorunu incelendi.

YIL 2002: Dar gelirlinin payı ile zenginin payı neredeyse aynı
TÜİK tarafından açıklanan verilere göre vatandaşlar 2002'de harcamalarının ortalama yüzde 27,3’ünü fatura ve kira harcamalarına ayırdı. Ancak gelir gruplarına göre bu oran değişti. Bekleneceği üzere dar gelirli kesimlerin ayırdığı pay zenginlere oranla daha da arttı. Buna rağmen gelir grupları arasında konut ve kira harcamalarına ayrılan pay çok farklı değil. En dar gelirli kesim harcamalarının yüzde 27,8’ini konut ve kiraya ayırırken en zengin kesimde bu oran yüzde 25,2 olarak açıklandı.

2002’de vatandaşlar kira ve faturalar için 100 liralık harcamanın kaç lirasını ayırdılar?

Birinci grup (dar gelirli): 27,8 LİRA
İkinci grup: 30 LİRA
Üçüncü grup: 29,5 LİRA
Dördüncü grup: 27,5 LİRA
Beşinci grup (en zengin) : 25,2 LİRA

YIL 2018: Dar gelirliler 3 lirasının 1’ini barınmaya harcıyor

Aradan yıllar geçmesiyle Türkiye’nin sosyoekonomik yapısı değişti. Toplam harcamalar içinde fatura ve kira harcamalarının payı düştü. 2018 yılına gelindiğinde vatandaşlar harcamalarının ortalama yüzde 23,7’sini fatura ve kiraya ayırdı. Refah artışı gibi görünen bu durumun detayları incelendiğinde ise tablo değişiklik gösteriyor. Dar gelirliler için fatura ve kiranın yükü yüzde 31,4’e fırlarken, zenginler için yük yüzde 20,3’e düşüş gösterdi.

2018’de vatandaşlar kira ve faturalar için 100 liralık harcamalarının ne kadarını ayırdılar?

Birinci grup (en yoksul): 31,4 LİRA
İkinci grup: 27,6 LİRA
Üçüncü grup: 24,9 LİRA
Dördüncü grup: 22,6 LİRA
Beşinci grup (en zengin): 20,3 LİRA

NEDEN BÖYLE OLDU?

Türkiye’deki gelir dağılımı gün geçtikçe farklılaştı. Bu durum gelişen konut sektörü dar gelirlilerin ev sahibi olmasına değil, zengin azınlığın ikinci ve daha fazla evini satın almasına yol açtı. Konut sektörünün yaklaşık 12 kat büyüdüğü son 17 yılda ilginç biçimde kirada oturan hane oranı yükseldi. 2002 yılında her 100 hanenin 18,7’si kiracı konumundayken, 2018’e gelindiğinde bu oran yüzde 28,7’ye yükseldi. Kiracıların büyük çoğunluğu ise dar gelirli gruplarda toplanırken, üst gelir gruplarına her ay kira ödüyorlar. Nüfusun ev almaya gücü yetmeyen milyonları her yıl yaklaşık 60 milyar TL tutarı gayrimenkul sahiplerine yatırıyor. 6,7 milyon hanenin kirada oturduğu düşünülürse hane başına ortalama kira bedeli de yaklaşık 900 TL olduğu ortaya çıktı.