Ev alım satım veya kiralama gibi işlemlerini kısa sürede gerçekleştirmek isteyen kimseler, bu işlemlerini emlakçılar aracılığı ile yapabiliyor. Emlakçılar, emlak alım-satımı, kiralaması gibi işler için mal sahibi ile müşteriyi bir araya getirerek, anlaşmanın yapılmasını sağlayabiliyor. 

Anlaşma sağlanması halinde komisyon sözleşmesi imzalanıyor. Bu süreçte tarafların bazı hususlara dikkat etmesi gerekiyor. Peki, emlakçı komisyonunu kim öder? Emlakçı komisyonu ne kadar? Emlakçıdan ev alırken nelere dikkat etmeliyiz? İşte soruların yanıtı;

1- Emlakçı komisyonunu kim öder?

Emlakçı aracılığı ile anlaşmanın sağlanması halinde, komisyonun kim tarafından ödeneceği yapılan işleme göre değişkenlik gösteriyor. Alım satım işleminde, her alıcı ve satıcı tarafından komisyonun ödenmesi gerekirken, kiralama işlemlerinde yalnız kiracı bu bedeli ödüyor.

2- Emlakçı komisyonu ne kadar?

Emlakçı komisyonu için ödenmesi gereken bedel de yine alım-satım ve kiralama işlemlerinde farklılık gösteriyor. Emlakçıdan ev alırken ödenecek komisyon satış bedeli üzerinden, alıcı ve satıcıdan yüzde 2’şer + KDV olarak ödeniyor. Emlakçı aracılığı ile yapılan kiralamalarda ise yalnız kiracıdan, bir defaya mahsus olmak üzere, kontrat süresi ne olursa olsun, 1 yıllık kira bedelinin yüzde 10’nu + KDV ödeniyor.

3- Emlakçıya kapora ödenir mi?

Emlakçılar, kapora alma konusunda kendisine açıkça verilmiş vekaletname olmaksızın kapora alamıyor. Emlak komisyoncusu, müşterisi ile yapacağı sözleşmelerde oda tarafından bastırılan tek tip basılı evrak kullanmak zorunda oluyor.

4- Emlak gösterme formu nedir?

Emlakçılar, müşterilerine istedikleri kiralık daire veya işyerini göstermeden önce, hazırladığı "Emlakçı yer gösterme sözleşmesi"ni imzalatıyorlar. Bu form ile hangi müşteriye, hangi daire veya işyerinin gösterildiğinin kaydı tutulmuş oluyor. 

5- Emlakçı yer gösterme ücreti ödenir mi?

İleride çıkabilecek problemlere karşı önlem almak için imzalanan Emlak yer gösterme belgesi ile hangi müşteriye, hangi daire veya işyerinin gösterildiğinin kaydını tutuluyor.

6- Emlakçı komisyon sözleşmesinden vazgeçilirse ne olur?

Komisyon sözleşmesinden alıcının vazgeçmesi halinde, ödediği komisyon ücretini geri alamıyor. Konu ile ilgili dava örneği aşağıda yer alıyor:

T.C.

YARGITAY

HUKUK GENEL KURULU

E. 2002/13-233

K. 2002/257

T. 3.4.2002

• İTİRAZIN İPTALİ ( Davacı Tellalın Yapmış Olduğu Komisyonculuk İşi Nedeniyle Davalıdan Alacağının Ortaya Çıkması Üzerine Buna Dayanarak Yapılan Takibe İtiraz Edilmesi )

• KOMİSYONCULUK ( Davacı Tellalın Yapmış Olduğu Komisyonculuk İşi Nedeniyle Davalıdan Alacağının Tahsili İçin Başlatılan İcra Takibine Vaki İtiraz )

• İCRA İNKAR TAZMİNATI ( Yapılan Takibe Haksız Olarak İtiraz Edilmesi Halinde Bu Tazminata Hüküm Kılınması )

• TELLALLIK ( Davacı Tellalın Yapmış Olduğu Komisyonculuk İşi Nedeniyle Davalıdan Alacağının Ortaya Çıkması-Alacağın Tahsili İçin Başlatılan İcra Takibine Vaki İtiraz )

• CEZAİ ŞART ( Satıcının Alıcıya Tapuda Temlikten Tek Taraflı Olarak Vazgeçmesi - Tellala Ödemesi Gereken %2 lik Ücretin Sözleşme Hükmü Uyarınca Ceza Koşulu Olarak İstenebileceği )

2004/m.67

818/m. 161/son

ÖZET : Tellal sözleşmede açıkça kararlaştırılmış ise, hazırlık işlemlerinin ikmali halinde dahi ücrete hak kazanır. Taraflar arasında düzenlenen sözleşmede, sözleşenlerin cayması hali için ayrıca ücret öngörüldüğüne göre, hazırlık işlerinin ikmali halinde, davacı tellala ücretin ödeneceğinin kabulü gerekir. O nedenle davalı satıcı %2 lik ücreti sözleşme hükmü uyarınca her halükarda davacıya ödemekle yükümlüdür. 

DAVA : Taraflar arasındaki "itirazın iptali" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda;  Ankara  Asliye 29. Hukuk Mahkemesince davanın reddine dair verilen 28.11.2000 gün ve 2000/269-749 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 14.5.2001 gün ve 2001/4287-5142 sayılı ilamı ile, ( ...Davacı tellal, davalının dairesinin satılması konusunda sözleşme yaptıklarını, davalının sözleşmeden döndüğünü, bu durumda sözleşme gereğince %4 komisyon ücreti ödemesi gerektiğini öne sürerek yaptığı icra takibine davalının itiraz ettiğini ileri sürerek itirazın iptaline %40 icra inkar tazminatı ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. 

Davalı, davanın reddini savunmuştur. 

Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir. 

Davacı tellalın davalı satıcı ile dava dışı alıcıyı bir araya getirdiği ve böylece taşınmazın alım satımına aracılık ettiği, taraflarca imzası inkar edilmeyen sözleşme içeriğinden anlaşılmaktadır. Mahkeme kabulünün aksine tellal sözleşmede açıkça kararlaştırılmış ise, hazırlık işlemlerinin ikmali halinde dahi ücrete hak kazanır. Taraflar arasında düzenlenen sözleşmede, sözleşenlerin cayması hali için ayrıca ücret öngörüldüğüne göre, hazırlık işlerinin ikmali halinde, davacı tellala ücretin ödeneceğinin kabulü gerekir. O nedenle davalı satıcı %2 lik ücreti sözleşme hükmü uyarınca her halükarda davacıya ödemekle yükümlüdür. Hazırlık işlemlerinin ikmalinden sonra davalı satıcı, dava dışı alıcıya tapuda temlikten tek taraflı olarak vazgeçtiğine göre davacı alıcının ödemesi gereken %2 lik ücreti de, yine sözleşme hükmü uyarınca, bu defa ceza koşulu olarak davalı satıcından isteyebilir. Ne var ki ceza koşulu miktarının belirlenmesinde, Mahkemenin BK. nun 161/son maddesi hükmünü de tartışması araştırması, gerektiğinde bu miktardan indirim yapılıp yapılmayacağını da değerlendirilmesi gerekir. Mahkemenin yasa hükmünü yorumlama ve değerlendirmede yanılgıya düşerek, yazılı şekilde davanın reddine karar vermesi, usul ve kanuna aykırı olup, bozma nedenidir... )gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir. 

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: 

KARAR : Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre,Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır. 

SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile,direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine, 03.04.2002 gününde oybirliği ile karar verildi.

EMLAKÇI ALIM SATIM SÖZLEŞMESİ

CİNSİ :

İLİ :

İLÇESİ :

MAHALLESİ :

SOKAĞI :

KAPI NO :

PAFTA NO :

ADA NO :

PARSEL NO :

ALICI ……………..………….ile SATICI ………………………yukarıda kayıtlı emlağın

aşağıda belirlenen koşullarda satılması için anlaşmışlardır.

1 - SATICI, sahibi bulunduğu yukarıda kayıtlı emlağını (yıllık brüt stopaj dahil) ……….……TL’dan satmayı kabul etmiştir.

2 - Satış bedeline mahsuben, ALICI’dan …………..…TL kaparo alınmıştır.

3 - Satış bedelinin ……………….TL’sı peşin, geri kalanı da ………….sürede taksitlerle ödenecektir.

4 - Bu sözleşme imzalandıktan sonra, borçlar kanunu’nun 156/2 maddesine göre, taraflardan ALICI, bu emlağı almaktan vazgeçtiği taktirde, verdiği kaparoyu geri alamayacaktır. SATICI bu emlağı satmaktan vazgeçerse, kaparoyu iade edecek ve kaparo miktarı kadar daha tazminat ödeyecektir.

5 – ALICI ve SATICI, kendilerine bu sözleşmeyi sağlayan EMLAK KOMİSYONCUSU’na sözleşmenin imzasından itibaren, gerçek satış bedeli üzerinden %...................+KDV tutarında hizmet ücreti ödemeyi kabul ederler.

6 – Anlaşmazlık halinde haksız olan taraf, bu sözleşmede yazılı tazminatlarla birlikte diğer tarafın maruz kalacağı her türlü zarar, ziyan, mahkeme ve icra masrafları ile vekalet ücretini de ödeyecektir.

7 – Bu sözleşmenin uygulanmasından doğacak her türlü uyuşmazlığın giderilmesinde ………….………. Mahkemeleri ve icra daireleri yetkilidir. .…/……/20…

ALICI EMLAK KOMİSYONCUSU SATICI

...........