GYODER (Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği), dünya ve Türkiye ekonomisinden, temel makroekonomik göstergelere, sektör içi üretim rakamlarından, çeşitli istatistiklere kadar önemli bilgiler aktaran ‘GYODER Gösterge’ ile gayrimenkul sektörüne ışık tutmaya devam ediyor. Türk Ekonomi Bankası (TEB) katkılarıyla hazırlanan GYODER Gösterge, tasarımında ve içeriğinde gerçekleştirilen revizyonlar sonucu yepyeni bir kimlikle yayınlanıyor. Temel ekonomik verilerin yanı sıra konut, krediler, AVM, ofis, lojistik, turizm ve GYO gibi gayrimenkulün tüm alt segmentlerini kapsayan raporda, Prof. Dr. Emre Alkin’in de değerlendirmeleri yer alıyor. Rapor, aynı zamanda GYODER Gösterge’nin yenilenen web sitesinde yayınlanıyor.

Konut satışları 2017’de yüzde 5,06 oranında arttı

Türkiye gayrimenkul sektörünün dinamiklerinin incelendiği GYODER Gösterge 2017-4. Çeyrek Raporu’nda; ilk el satılan konutlarda, üçüncü çeyreğe kıyasla dördüncü çeyrekte yüzde 1,4’lük bir artış görülürken, ikinci el satışlarda yaşanan daralmanın yaklaşık 1,6seviyesinde gerçekleştiği, ipotekli satışların ise yüzde 6,7 oranında azaldığı belirtildi.

Yapı izin belgesi adedi dördüncü çeyrekte azaldı

2017 yılı 4. Çeyrekte yüzölçümü bazında yapı ruhsatı adedi önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 32, yapı kullanma izin belgesi adedi ise yüzde 3,3 azaldı. Daire sayılarına göre yapı ruhsatı miktarı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 40,1 azalırken, yapı izin belgesi miktarı ise yüzde 2,1 oranında artış gösterdi. Yeni konut üretimi ve tamamlanan konutların arzı devam ediyor.

Konut fiyat endeksleri yavaşladı

2017 yılı ikinci çeyreği ile birlikte konut fiyat endeks artışının fark edilir şekilde yavaşlama trendine geçtiği ve üçüncü çeyrekte de bu durumun artarak devam ettiği görüldü. Nisan ayında yüzde 13,13 olan konut fiyat endeksi yıllık artışı Ekim ayında yüzde 11,7’ye kadar geriledi.

Tüketiciler senet kullanmayı tercih etti

Markalı konut projelerinden konut satın alan tüketiciler, 2017 yılı 4. çeyrekte peşinat, senet ve banka kredisi kullanımı seçeneklerinden en fazla senet kullanımını tercih etti. Son çeyrek dönemde stok erime hızı yüzde 3,5 oranında gerçekleşirken, markalı konut projelerinde gerçekleştirilen satışların yüzde 3,7’lik oranı ise yabancı yatırımcılara yapıldı.

Alman vatandaşların gayrimenkul yatırımında artış

2017’de yabancıların gayrimenkul yatırımlarında en çok tercih ettiği il İstanbul oldu. 2017’de 2016 yılına göre Almanya vatandaşları tarafından yapılan gayrimenkul yatırımlarında, yaklaşık yüzde 100’den fazla, kişi adedi olarak ise yüzde 26 oranında artış yaşandı.

Toplam konut kredisi hacmi 186 milyar TL’yi aştı

Kullanılan yeni konut kredisi miktarı 2017 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine yüzde 24 artarak 16,3 milyar TL’ye ulaştı. Bununla birlikte 2017 yılı ilk çeyreğinde 18,8 milyar TL, ikinci çeyrekte 17,8 milyar TL olan ‘kullanılan yeni konut kredisi miktarı’ 2017 yılı 3. çeyreğinde de düşüş trendine devam etti. Toplam konut kredisi hacmi ise 2017 yılı üçüncü çeyrek itibarıyla 186 milyar TL’yi aştı. Konut kredilerinin bireysel krediler içindeki payı bir önceki yılın aynı dönemine göre artarak yüzde 38,1 oldu. Konut kredisi faiz oranlarında 2017 yılı ikinci çeyreğinden itibaren yükselme görüldü. 2017 Aralık ayı itibarıyla konut kredilerinde aylık faiz oranı yüzde 1,08, yıllık bileşik faiz ise yüzde 13,78 seviyesinde gerçekleşti.

331 bin metrekare yeni ofis alanı pazara dahil oldu

2017 dördüncü çeyreğinde toplam 331 bin 616 metrekare yeni ofis alanı tamamlanarak pazara girdi ve toplam arz, yıl sonu itibarıyla 5,79 miyon metrekareye yükseldi. Son çeyrekte gerçekleşen kiralama işlemi 74 bin 52 metrekare olup, 2017 yılının toplam kiralama işlemini 300 bin 651 metrekareye çıkardı. 2017 dördüncü çeyrekte ofis boşluk oranı yüzde 24,03 olarak gerçekleşti.

2016’da 390 olan AVM sayısı 429’a ulaştı

Türkiye genelinde 2016 yıl sonu itibarıyla 390 olan toplam AVM sayısı, 2017 yıl sonu itibarıyla 429’a ulaştı. En fazla AVM’ye sahip iller sırasıyla; 124 adet ile İstanbul, 36 adet ile Ankara, 26 adet ile İzmir oldu. 2017 yılında açılacağı deklare edilen 57 AVM’den, 39’unun açılışı gerçekleşebildi. Bu arada yıl sonu itibarıyla yaklaşık 12 milyon 611 binmetrekareyi bulan toplam kiralanabilir alan stokunun, 2018 yılında 15 milyon metrekareyi geçmesi bekleniyor.

Gelen turist sayısı yüzde 20 arttı, kişi başı harcama azaldı

2017’nin ilk 11 ayında Türkiye’ye gelen 30.70 milyon yabancı turistin yüzde 32’si İstanbul’a, yüzde 31’i Antalya’ya, yüzde 7’si Muğla’ya geldi. Gelen turist sayıları 2016 ile karşılaştırıldığında yüzde 20’nin üzerinde artış yaşandığı gözlendi. Türkiye’de otellerin doluluk oranları yüzde 60,3 iken, İstanbul’daki doluluk oranları yüzde 62,6 oldu. Türkiye genelinde ortalama oda fiyatı, 67,62 Euro, İstanbul’da ise 76,89 Euro seviyesinde gerçekleşti. Ayrıca yılın ilk 9 ayında yabancı turistin yaptığı harcamalar kişi başı 614 Dolar oldu. 2016 yılında bu rakamın 633 Dolar olduğu göz önünde bulundurulduğunda, kişi başı harcamalarda düşüşler yaşandığı görüldü.

Değişen talepler yeni gelişen pazarların cazibesini artırıyor

Türkiye’nin birincil lojistik pazarları İstanbul-Kocaeli bölgesinde, 2017 yıl sonu itibarıyla geçtiğimiz yıla kıyasla kiralama işlem hacmi yüzde 73 arttı. Anadolu Yakası’nda Tuzla-Gebze hattı, Avrupa Yakası’nda ise Esenyurt-Hadımköy-Kıraç üçgeni en yüksek talep gören ana pazarlar olmaya 2017 yılında da devam etti. Yeni depo yatırımlarındaki en önemli kriterlerin başında, depo büyüklüğü ve verimli kullanım alanlarının yanı sıra operasyonu kolylaştıracak lokasyon ve teknik özellikler geliyor. Uluslar arası standartlar paralelinde talep gören minimum 12-13 metre standart depolara ek olarak otomasyonlu depolarda 20-30 metre yüksekliklere çıkan talepleri beraberinde getiriyor. Bu kriterlere uygun yatırımlar için yeni gelişen alt pazarların cazibesi artıyor.

GYO’ların toplam değeri 25,8 milyar TL

Üçüncü çeyrek bazında açıklanan GYO piyasa değeri verilerine göre; toplam 31 GYO’nun, Türk Lirası bazlı değerinin 25,8 milyar TL, Dolar bazlı değerinin ise 7,2 milyar Dolar seviyesinde olduğu ve geçen senenin aynı çeyreğine göre düşüş gösterdiği ifade edildi.