2018 yazında başlayan ekonomik krizin etkileri pandemi, savaş, emtia krizi, dövizdeki artışlar vb. nedenlerle 2022 yılına kadar devam etti. Son 4 yılda maliyetleri 4-5 kat artan inşaat müteahhitleri proje üretmekte zorlanıyor.

2018 krizinden önce 150 liranın altında olan betonun metreküp fiyatı bugün 1.000 liranın üzerine çıkmış durumda. İnşaat demiri de 2-3 bin lirada seyrederken bugün 16.000 liranın üzerinde seyrediyor.

İnşaattaki bu maliyet artışı konut fiyatlarına da yansıdı. şehir merkezinde  markalı projelerde 1+1 dairelerin fiyatları 1 milyon liranın üzerine çıkarken 3+1 dairelerin fiyatları 3 milyon liraya yaklaştı. 

ÖĞRETMEN 6 YILDA ALDIĞI EVİ ŞİMDİ 13 YILDA ALABİLİYOR

Konuttaki alım gücünün ne kadar azaldığını bir örnekle açıklayalım. Genellikle memurların ve orta gelir sınıfının tercih ettiği İzmir'in Menemen ilçesine bağlı Ulukent mahallesinde 2018 yılında 3+1 daireler 2 milyon liradan satışa sunuluyordu. Bugün bölgedeki 3+1 daireler ortalama 2 milyon liranın  üzerinde. Yani fiyatlar 4 kat artmış durumda. İzmir'in diğer ilçelerinde ve Türkiye'nin diğer illerinde de benzer artışlar oldu.

2018 yılında en düşük öğretmen maaşı 3.927 lira. 2022 yılında ise en düşük maaş 6.354 lira. Karı-koca çalışan bir öğretmen ailesi 2018 yılında maaşlarının tamamı ile (7.854 TL) 63 ayda yani 5 yılda daire sahibi oluyorken bugün maaşının tamamı ile (12.708 TL) 157 ayda yani 13 yılda daire sahibi olabiliyor. 

2 MİLYONLUK EVDE 140 BİN TL KDV ZAMMI

Türkiye'de inşa edilen konutların yüzde 90'ından fazlası 150 metrekare altında. 150 metrekare altındaki konutlarda KDV oranının yüzde 1'den yüzde 8'e çıkarılması en çok alt ve orta gelir grubunu etkileyecek. Yüzde 7'lik KDV zammından dolayı 2 milyon liralık bir konutta 140 bin liralık bir KDV zammı yansıyacak. Vatandaşın konuta erişmesi daha da zorlaşacak. KDV zammı sektörün daha da daralmasına neden olacak.

KAMU MÜTEAHHİTLERİ GÖZ GÖRE GÖRE BATIYOR

Kamuya iş yapan müteahhitler, üst yapı müteahhitlerinden daha zor durumda. Üst yapı müteahhitlerinin bir kısmı konut fiyatlarını artırıp üretime devam ederken bir kısmı projelere ara verdi.

Kamu müteahhitlerinde teminat yakma söz konusu olduğu için zararına iş yapmak zorunda bırakılıyor. Kamu Müteahhitler fiyat farkı ve tasfiye hakkı için aylardır sesini duyurmaya çalışmasına rağmen devletten herhangi bir yanıt alamıyor. Kamu müteahhitleri, yüzde 200-300 maliyet artışlarının altında eziliyor ve göz göre göre iflasa sürükleniyor.