30 Ekim 2020 İzmir depreminin ardından şehrin genelinde yenileme çalışmaları başladı. Depremde hasar gören yüzlerce bina yıkıldı. İzmir’in neredeyse tüm sokaklarında yıkımı devam eden inşaatlara veya yıkılmış ancak inşaatına başlanmamış binalara rastlamak mümkün. Yıkılan binaların sayısı her geçen gün artmasına rağmen yen, inşaatlar bir türlü başlayamıyor. Binlerce riskli bina ise dönüşüm için uygun şartların oluşmasını bekliyor. Müteahhitler maliyetlerdeki artıştan dolayı kentsel dönüşüm projelerini askıya alıyor.

100 METREKARE DAİRENİN MALİYETİ 500-600 BİN LİRA

Kur artışından dolayı inşaat maliyetleri artınca vatandaşın evini dönüştürmesi zorlaştı. İnşaatta metrekare maliyetleri son zamlarla beraber 5-6 bin liraya ulaştı. Yani kentsel dönüşüm kapsamında 100 metrekarelik evini yenilemek isteyen vatandaşın cebinden 500-600 bin lira çıkmak zorunda. Vatandaş da bu maliyetleri karşılayamayınca dönüşüm süreci çıkmaza girdi.

MÜTEAHHİT TEKLİF DAHİ VERMİYOR

İnşaat malzemeleri fiyatlarındaki artış müteahhitlerin kentsel dönüşüme teklif vermesini engelliyor. Daha önce sözleşme yapan müteahhitler maliyetler kurtarmadığı gerekçesiyle sözleşmeleri iptal ediyor. Müteahhitler maliyetleri öngöremediği için kentsel dönüşüm projelerine teklif dahi veremiyor.

ÜRÜN YERLİ, FİYAT İTHAL

İnşaat sektöründe kullanılan malzemelerin büyük bir kısmı yerli olmasına rağmen üretim sürecindeki enerji ve hammadde giderlerinden dolayı döviz kurundaki artışlardan doğrudan etkileniyor. İnşaat malzemelerindeki en büyük gider enerji giderleri. Enerji giderleri dövize bağlı olduğu için ürün yerli dahi olsa fiyatlar yükseliyor.

ÖNCELİK CAN GÜVENLİĞİ Mİ, KENT PLANLAMASI MI?

İzmirli depremzedeler kentsel dönüşümün gerçekleşebilmesi için tek yolun emsal artışı olduğunu ifade ediyor. Depremzedelerin taleplerini haklı bulan yerel yöneticiler emsal artışı için çalışma başlattı. İzmir Büyükşehir Belediyesi ilke ve esaslar düzenlemesi ile K sınırları içerisinde kalan hasarlı yapıların dönüşümünde hak kayıplarını engelledi. Daha sonra mecliste alınan karar ile parsel bazındaki dönüşümlerde yüzde 20 emsal artışı verildi. TMMOB’a bağlı odalar ise emsal artışının planlı şehirleşmeye aykırı olduğu, nüfus artışının etkisiyle altyapı ve sosyal alanların yetersiz kalacağı gerekçesiyle itiraz etti. Konak Belediye başkanı Abdül Batur ise önceliğin can güvenliğini sağlamak olduğunu, altyapı sorununun daha sonra çözülebileceğini ifade etmişti.