Deprem riskine karşı dönüşüme hız verilmesi ve riskli binaların yenilenmesi için yasal zemini güçlendirilen kentsel dönüşüm kanunu sonrasında uygulama yönetmeliği de yayımlandı. Bu şekilde dönüşümün belediyeler, müteahhitler ve hak sahipleri için izlenecek yol haritası kesinleşti. Yıkılmasına yüzde 51 çoğunlukla karar alınan yapı için toplantı koşulu kaldırıldı. Yani, diğer maliklere toplantıyla bildirim zorunluluğu bulunmuyor.  

ASILAN BİLDİRİMİ GÖREMEZ

Dünya Gazetesi'nin haberine göre; riskli yapı tebliğinde bütün tüm hak sahipleri, artık eskisi gibi tebligatla İstanbul, Ankara, Almanya, İsviçre gibi verdiği adreslerde kapı kapı aranmayacak. Binanın “riskli yapı” kararı dönüşecek binaya asılacak ve muhtar ile e-devlet'e yollanarak bildirim yapılmış sayılacak. Karar 15 gün binada asılı duracak.  Önceden iki tebligatla süre 60 güne çıkıyordu. İki haftalık askı süresinde yapılmayan itirazlar da geçerli olmayacak. Askıyla bildirimin ardından 6-9 aya uzayan tahliye süresi de en fazla 90 günle kısıtlandırıldı. Yani hak sahiplerinin en fazla 3 ay içinde binayı boşaltması gerekiyor. Hukukçular, yüzde 51’in dışında kalan ve toplantı şartı kaldırılan maliklere ilişkin "Eğer il dışındaysa, binaya asılan bildirimi göremez. O nedenle en az 10 günde bir e-Devlet’e girerek bildirimlerini kontrol etmeli. e-Devlet’e bakmayan bina yıkılsa da göremez" uyarısını yaptı.

KOMPLE HAK KAYBI YAŞAYABİLİR

Gayrimenkul Hukuku Enstitüsü (GHE) Başkanı Avukat Ali Yüksel, yeni kentsel dönüşüm yasası ve yönetmelikle, kentsel dönüşümde hızlanmanın planlandığının altını çizdi. Eskiden 3’te 2 yakalanarak verilen dönüşüm kararının şimdi yüzde 51’le alınabileceğini dile getiren Yüksel, konu ile ilgili şunları söyledi: "Kanun, kendi aralarında anlaşma süresi mevcut, kendi aralarında anlaşma esastır diyor. Fakat yönetmelikte, maliklerle toplantıya gerek olmadığı, ‘diğerleri aldıkları kararı, diğerlerine tebliğ ederler’ diyor. Burada ya da diye gittiği için, anlaşma toplantısı yapmayanlar çoğalabilir. Uzlaşmaları müteahhit sürdürüyor. Toplantı yapmadan, ‘gel bunu imzala’ diye davet etmeden, imzaya çağırmazsan, doğrudan muhtara, binaya asarsan bu davaya konu edilebilir. O sebeple tüm hak sahipleri dönüşüm toplantılarına katılmalı. Komple hak kaybı yaşayabilir, binanın kentsel dönüşümü için yapılan toplantılara katılmaması halinde." Yenilenen mevzuat ve yönetmelikle ikamete tebligatın da zorunlu olmadığını da vurgulayan Ali Yüksel, yeni düzenleme ile ikamet adresine yollama zorunluluğu olmadığının, e-Devlet’e, muhtarlığa gönderilmesinin ve riskli binaya bu tebligatın yapıştırılmasının yettiğinin altını çizdi. Yüksel, "Bu nedenle kişi e-Devlet’ine bakmıyorsa, muhtara gitmiyorsa, apartmanda daire tespiti ve yüzde 51 çoğunlukla sözleşme yapıldıysa, sözleşmeyi muhtarda incelemeden göremez. Binası yıkılmış göremez, yalnızca hesabında para görebilir. Bu yüzden kişinin e-Devletine 10 günde bir bakması lazım, böyle yaparsa kaçırmaz diye düşünüyorum" açıklamasında bulundu.

RESEN TESPİT

Gayrimenkul Hukuku Derneği (GHD) Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz ise, eskiden 60-30 günlük iki tebligat süresi olduğuna ve son malike yapılan tebliğle başlayan tahliye süresinin bazen 6-9 aya uzadığını, şimdi 15 gün askıda kalmanın ardından tahliyenin 90 günle sınırlandırıldığına dikkat çekti.

Kiraz, Yeni Kentsel Dönüşüm Yasası’nın neler getirdiği ile ilgili de şunları söyledi: "Riskli yapı tespiti kapsamında karot alınması durumunda maliklerin yapmış olduğu talep sonrasında maliklerden herhangi birisinin kapısını açmak istememesi durumunda lisanslı kuruluş Bakanlık İl Müdürlüğüne başvuruyor. Müdürlük Kaymakamlığa yazı yolluyor, polis marifeti ile karot alınmak isteniyordu. Yeni düzenleme ile ‘riskli yapı tespitine engel olunması halinde, mülki idare amiri yazısı ile ve yeterli kolluk kuvveti sağlanarak kapılı kapılara açılarak veya açtırılarak resen tespit yapılacak ya da yaptırılacak."

RİSKLİ YAPI YAZISI ASILACAK

Riskli yapı tespiti kararının, Başkanlık veya İdare tarafından 10 iş günü içinde tapu müdürlüğüne bildirileceğinin ve artık tapu müdürlüğü tarafından değil, bizzat Başkanlık veya İdare (belediyeler, il özel idareleri) tarafından binaya riskli yapı yazısı asılacağının altını çizen Kiraz, "Maliklere e-devlet kapısı üzerinden bildirilecektir, muhtarlıkta da 15 gün askıda kalacak. Muhtarlıkta askının son günü tüm ayni ve şahsi hak sahiplerine tebligat gerçekleştirilmiş sayılacak. Riskli yapılar ayrıca Bakanlık internet sayfasında da eş zaman ile 15 gün ilan edilecek. Malikler riskli yapı kararına karşı 15 gün içinde İstanbul, Ankara ve İzmir illeri için geçerli olacak şekilde, bu illerde taşınmazın yer aldığı ilçe belediye başkanlıklarına, diğer illere ait tüm merkez ve ilçelerde Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İl Müdürlükleri nezdinde itirazda bulunabilirler" diye konuştu.

100 BAĞIMSIZ BÖLÜM

Kiraz, tahliye süreleri ve tebligat konusunun da yeniden düzenlendiğini dile getirdi ve şu açıklamada bulundu: "Eski düzenleme de birinci tebligat 60 günden az olmayacak şekilde 2.tebligat ise idare tarafından belirlenecek yeni bir süre şekilde tanımlanmıştı. Ancak yeni düzenleme ile tek bir süre ön görülmüş ve bu süre 90 günden fazla olmayacak şekilde tanımlanmıştır. Örneğin bir apartmanda 5 daire var ise belediye 15-25-35 gün süre tanıyabilir yine bir sitede bir blokta 100 bağımsız bölüm var ise idare en fazla 90 gün tanıyacaktır. Mevzuata göre, ‘riskli yapı tahliyesinin engellenmesi halinde, mülki idare amiri yazısı ile ve yeterli kolluk kuvveti sağlanarak kapılı kapılara açılarak veya açtırılarak tahliye resen yapılacaktır. Bu şekilde yapılan tahliyelerde ortaya çıkacak tüm masraflar bizzat engelleyen kişilerin hisseleri oranında tapu kaydına yansıtılacak ve 6183 sayılı kanunu çerçevesinde tahsil edilecektir."

DAVALARDA ARTIŞ OLABİLİR

Kiraz, belediyelerin, artık vermek zorunda olacağı ve en fazla 90 günlük tahliye ve yıkım süresini içeren tebligatın tüm maliklere tebliğ edilmesi şartının kaldırıldığına dikkat çekti ve "Tahliye yazısı apartman kapısına asılacak, maliklere e-devlet kapısı yoluyla bildirilecek ve yine 15 gün süre ile muhtarlıkta ilan edilecektir. Bu 15.günün sonu itibariyle tüm maliklere tahliye-yıkım süresi tebliğ edilmiş sayılacak ve süre başlayacaktır. Örneğin 15 Haziran’da muhtarlığa asılan ve o apartman için 70 gün verilen bir süre varsayalım. Bu noktada muhtarlığa asılan 15 Haziran itibariyle 30 Haziran’da ilan tüm maliklere tebliğ edilmiş varsayılacak ve 8 Eylül’de 70 günlük tahliye süresi tamamlanmış sayılacaktır. Bu noktada maliklere şahsen tebliğ edilip edilmemesi gibi bir şart aranmayacak" ifadelerini kullandı. GHE Başkanı Avukat Ali Yüksel, yeni durum karşısında davaların artabileceğini dile getirdi ve "Oturduğunuz bina muhtara yakınsa duyarsınız, ancak diyelim ki Çeşme, Kayseri, Sivas, İzmir gibi çeşitli illerde konutunuz varsa, o konutun bulunduğu yerdeki muhtara gitmeniz gerekiyor. Eskiden üçte iki çoğunluk vardı, uzlaşmayan kişi sayısı daha az olduğu için dava sayısı da ona göreydi, şimdi uzlaşmayan bir yüzde 50 var, o nedenle dava sayısında yüzde 20-30 artış olabilir" açıklamasında bulundu.