Kiralık konut sayısının azalmasıyla birlikte talep patlaması sonucunda kira fiyatları bir hayli hayli arttı. Fakat hali hazırda kirada oturan vatandaşlar için bu zam yapılamaz. Ev değerindeki yükselişi gerekçe göstererek kiraya zam yapmak isteyen ev sahibinin de kiralamanın üzerinden 5 yıl geçmeden ve mahkeme yoluna gitmeden Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) 12 aylık ortalamaları üzerinde zam yapamıyor. TED Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şebnem Akipek, pandemi boyunca inşaat yapımındaki aksama sebebiyle emlak fiyatlarında yükselme meydana geldiğini dile getirdi. Artan taleple kira bedellerinde de zammın ortaya çıktığına dikkati çeken Akipek, Borçlar Kanunu’na hem kira bedelinin saptanması hem de kira sözleşmelerinin sona erdirilmesine yönelik bazı hükümler olduğunu söyledi. 

Tüfe ortalaması 

Akipek, kira bedelinin TÜFE’nin 12 aylık ortalamalarına göre zam yapılabileceğinin altını çizerek şunları söyledi: “Ağustos ayı itibarıyla bu oran yüzde 15,15. Bu ay kira bedeli belirleyeceksem, TÜFE’deki 12 aylık artış oranı olan yüzde 15.15’i geçmemem gerekiyor. Eğer bir kira sözleşmesi 10 yıldan uzun süredir devam ediyorsa, kiraya veren 10 yıllık süre sonunda, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden 3 ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla herhangi bir sebep vermeden sözleşmeye son verebiliyor. Bu kanun hükmü kullanılarak çok sayıda tahliye davaları açılıyor. Bu yıl bu tür tahliyelerde büyük bir artış var. Kiraya veren, bu hükme dayanarak 10 yılı dolmuş sözleşmelerdeki kiracılarını çıkarıp daha yüksek bedellerle yeniden kiraya veriyor. Bu yıl kiralar çok arttığı için bu haktan yararlanan ev sahiplerinin sayısı da arttı. Aksi halde ‘evi boşalt’ diye bir durum söz konusu olamaz.”

Değer artışı 

Akipek, kanunda bulunan bir diğer önemli düzenlemeye de vurgu yaparak, ev sahiplerinin 5 senede bir kira bedelinin rayiç bedel oranında hâkim tarafından saptanmasını isteme hakkı olduğunu dile belirtti. Ev değerinin yıllar içinde metro, üniversite gibi yatırımlar sebebiyle yükselebileceğini belirten Akipek, “Ev sahibi dava açarsa, kira, TÜFE artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedellerine göre hakkaniyete uygun şekilde belirlenebilir. O bölge çok geliştiyse, hâkim hakkaniyete uygun şekilde TÜFE üzerinde artış yapabiliyor ancak bu 5 yılda bir istenebilir. Söz konusu davalar sulh hukuk mahkemelerinde görülüyor” şeklinde konuştu.

Yüzde 35 zam 

Türkiye Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan da kiralarda yüksek oranlı zamlar görüldüğünü kaydetti. Kiralardaki yükselişin gelirdeki yükselişle doğru orantılı olmaması sebebiyle ailelerin zorluk yaşadığını söyleyen Taylan, “Kiralama da bir ihtiyaç. Bu nedenle mecburen söz konusu bedeller kabul ediliyor. Bölgelere ve semte göre değişmekle birlikte kira bedellerinde yüzde 15 ile yüzde 35 arasında artış var” dedi.