Koronavirüs salgınında ultra düşük faiz oranları, ev inşaatının azlığı daha az sayıda evin satılması bir araya geldi. Türkiye Gazetesi'nden Osman Sağırlı'nın haberine göre; küresel konut fiyatları 18 ayda rekor seviyelere ulaştı. Bu, mevcut sahipler için bir kazanç olsa da, potansiyel alıcılar için büyük bir sorun. Yükselen emlak fiyatları, dünyanın her yerindeki insanları, bir ev sahibi olma umudunu kaybetmeye zorluyor. Yükseliş sadece konut fiyatlarında değil, kiralar da yaşanıyor. Berlin Belediye Başkanı Michael Mueller “Toplumun bazı kesimlerinin artık daire alacak paraları olmadığı için, şehrimizin bazı bölümlerinden dışlandığına tanık oluyoruz” diyor ve ekliyor: “Lond-ra’da, Paris’te, Roma’da ve şimdi ne yazık ki giderek artan bir şekilde Berlin’de durum böyle...”

Çözüm aranıyor 

Bu esnada çözüm arayışlarına hız veren politikacılar; kira üst sınırlarından ev sahipleri üzerindeki özel vergilere, kamulaştırmadan boş ofisleri ev hâline getirmeye kadar fayda sağlayacak her türlü fikri değerlendiriyor. Çin, bu sene emlak sektörü üzerindeki kısıtlamaları artırdı. Fahiş fiyatları düşürmek için emlak vergisi de azaltıyor. Kanada’da Başbakan Justin Trudeau, yeniden seçilmesi hâlinde yabancı alıcılara iki sene yasaklama sözü verdi. ABD’li ipotek devi Freddie Mac’in eski CEO’su Don Layton da “Gördüğümüz şey, göz ardı edilmemesi gereken büyük bir olay” uyarısında bulundu. Bloomberg Economics’ten Niraj Shah ise, risk göstergelerinin 2008 mali krizinden bu yana görülmemiş yoğunlukta olduğunu, tehlikenin yaklaştığını öne sürdü. Dünyanın dört bir yanında benzer durumlar da söz konusu. 

Yıllık enflasyonun yüzde 50 civarında olduğu Arjantin’de, şehir merkezlerindeki ev kirası üç kattan fazla yükseldi. Kiracılar faturalarla beraber gelirinin yaklaşık yüzde 40’ını kullanıyor. Başkan Alberto Fernandez’in koalisyonu tarafından kabul edilen yasa, kiracılara daha fazla hak vermeyi hedefliyor. Yeni kurallara göre iki senelik olan sözleşmeler üç yıla uzatıldı. Ve kira artışlarını ev sahipleri yerine, Merkez Bankasının belirlediği bir endeks ilan edecek. Avustralya’da kira gideri, bir çalışanın maaşının yaklaşık yüzde 30’una denk geliyor. Başbakan Scott Morrison, arzı artırmak için 1 milyar dolarlık “kapsamlı bir konut satın alma planı” açıkladı. Ancak bu, fiyatları indirmek için yeterli değildi. 

Tahliyelere yasak

Kiralardaki yükseliş gençleri, ebeveynleriyle beraber kalmaya zorluyor. Kanada’da ortalama bir evin maliyeti, önceki seneye göre yüzde 30 yükselişle 730 bin dolar oldu. Singapur’da vatandaşların yaklaşık yüzde 80’i, hükûmet tarafından yapılan toplu konutlarda yaşıyor. Hükûmet, ikinci ev sahiplerine ve yabancı alıcılara da kısıtlamalar getirdi.