Her sene ortalama 200 civarında sel felaketi yaşanıyor ve bunların 25’i, ciddi maddi kayıplara sebebiyet veriyor. Nitekim son zamanlarda meydana gelen Bartın, Kastamonu ve Sinop’taki sel baskınının yarattığı kayıp oldukça ağır. Tahmini ekonomik kaybın 2.5 milyar lirayı bulması öngörülüyor. Peki, bunun ne kadarı sigorta sistemi tarafından ödenecek? Sigorta şirketlerinin ödeyeceği hasar, hepi topu 83 milyon lira. Bu hasarın büyük çoğunluğu da kasko ve işyeri sigortalarından meydana geliyor. 

Neden bu kadar az? Çünkü sigortalanma oranı konutlarda, işyerlerinde, araçlarda oldukça az. Bu sebeple de selin yarattığı ekonomik kaybın tamamı devlet tarafından ödeniyor. Ve her sel baskını sonrası da bu tablo değişmiyor. Bu nedenle de ara ara bu köşede, ‘depremin yarattığı ve yaratacağı maddi kayba zorunlu deprem sigortası ile çözüm bulundu benzer çözümü sel için de bulunmalı.

Deprem sigortasına dahil edilecek

Bu durum için yeni adımlar atıldı. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) kapsamındaki zorunlu deprem sigortasının kapsamını genişletmek için düğmeye bastı. İşin aslı bu konu, 2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda da bulunuyor. Programda, “Doğal afet sigortası bütün afet türlerini kapsayacak şekilde genişletilerek yaygınlaştırılacak” deniyor. Peki, bunun için yasal düzenlemeye ihtiyaç var mı? Yok; çünkü çıkarılan Afet Sigortaları Kanunu ile DASK’a bu yetki verilmiş durumda. Kanunda açık açık, “Sigorta şirketlerince teminat verilememesi durumunda deprem, sel, yer kayması, fırtına, dolu, don, çığ düşmesi ve benzeri doğal afetler ile diğer özellik arz eden riskler için kamu yararı açısından gerek görülmesi halinde sigortacılık ilkeleri gözetilerek DASK tarafından sigorta veya reasürans teminatı verilebilir” şeklinde yazıyor.

Peki, bundan sonra ne olacak? Zorunlu deprem sigortasını yürüten DASK’ın kapsamı genişleyecek ve başta sel olmak üzere tüm doğal afetler DASK’ın kapsamında yer alaca. Böylece, depremin dışında diğer doğal afetler de ek teminat olarak zorunlu deprem sigortasına entegre edilerek, kapsamlı bir doğal afet sigortası uygulanacak. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında yer aldığı için de yeni düzenleme muhtemelen sene sonuna kadar uygulama gerçekleşir.

Yeni düzenleme gerçekleşiyor

Gelelim, kritik soruya; zorunlu deprem sigortası zorunlu, diğer afetler için de zorunlu sigorta mı yaptırılacak? DASK’ın kapsamının tüm afet türlerini kapsayacak şekilde nasıl genişletileceği konusu net değil. Gerçek şu; deprem riski tüm bölgeler için geçerli olmasına karşın sel, su baskını gibi afetler, başta Karadeniz olmak üzere belirli bölgeleri daha çok etkiliyor. Ek olarak her konut için deprem riski var ama her konut için sel riski yok. Düzenleme yapılırken bu konular dikkate alınacak.

Akıllara ise şu soru geliyor:‘bu zorunlu sigorta modelleri de çok olmuyor mu?’ diyecektir. Kim ne derse desin, ister zorunlu ister isteğe bağlı; bugün DASK sayesinde her iki konuttan biri depreme karşı sigortalı. DASK’ın tek bir depremde de hasar ödeme gücü 40 milyar TL. Örneğin DASK, son  İzmir  depreminde 380 milyon lira hasar tahsilatı yaptı. Bu şu anlamı taşıyor: DASK sayesinde devletin üzerindeki yük 380 milyon lira azaldı demek. Sürekli olarak büyük İstanbul depreminden bahsediliyor ya; işte, o korkunç senaryo gerçekleşirse, 40 milyar liralık kaybı sigorta sistemi karşılayacak, devletin üzerindeki yük ciddi miktarda azalacak demektir. Benzer model, başta sel olmak üzere yıkıcı etkileri olan diğer afetler için uygulamaya geçilmemesi için bir neden yok. Üstelik depremin ne zaman olacağını belli değil ama özellikle başta Karadeniz olmak üzere belli bölgelerde her sene sel felaketinin yaşanacağını oldukça bariz.