Kartal’da çöken bina ve Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinde meydana gelen deprem Türkiye’deki riskli binaları da yeniden gündeme getirdi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın geçtiğimiz günlerde belediyelere gönderdiği genelgeyle üç ay içerisinde riskli binaların bakanlığa bildirilmesi istenmişti. Riskli binalar nasıl belirlenecek? İşte ayrıntılar:  

1- Riskli yapı nedir?

Riskli yapı, deprem, sel heyelan vb. gibi muhtemel bir afette içerisinde yaşayanların can güvenliklerinin olmadığı yapılar olarak değerlendiriliyor. Riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmi ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapı veya yapılar da riskli yapı kapsamına giriyor.

2- Riskli yapı nasıl tespit edilir?

Riskli yapıların tespiti, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslandırılmış kurum ve kuruluşlar tarafından yapılıyor. Maliklerden birinin veya kanuni temsilcisinin müracaatı ile bu tespit de yapılabilir. Müracaat için dilekçe, güncel tapu durum belgesi ve kimlik belgesinin fotokopisi gerekiyor.

3- Hangi kriterlere bakılıyor?

Riskli yapıyı belirlemek için bakılan bazı kriterler mevcut. Yapı denetiminde müracaatın ardından betonların dayanma gücüne, içindeki demirlerin durumuna, taşıyıcı sisteme, binanın dayanma gücüne bakılıyor. Ayrıca beton ve demirlerin sayıldığı bir süreçden de geçiriliyor. Binanın dayanma gücünün zayıf olması ve diğer kriterlerde eksiklik tespit edilmesi durumunda bina riskli sayılıyor.

4- Riskli bina kararını kim veriyor?

Yapılan kontroller sonunda, riskli olduğu belirtilen yapılar, ilgili kurum ve kuruluşlarca Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne veya yetki verilmesi halinde idareye bildiriliyor. Çevre ve Şehircilik il müdürlükleri veya idareler raporları inceliyor. Raporlarda eksik veyahut yanlışlıklar bulunması halinde raporlar ilgili kişiye iade ediliyor. Diğer uygun bulunan tespitlere ilişkin şerh bildirimi ilgili tapu müdürlüğüne iletiliyor.

5- 60 günde yıktırılması gerekiyor

Tapu kütüğüne işlenen bilgiler, riskli yapı tespitine karşı tebligat tarihinden itibaren 15 gün içinde riskli yapının bulunduğu yerdeki müdürlüğe dilekçe ile itiraz edilebiliyor. Aksi takdirde tebligat tarihinden itibaren idarece 60 günden az olmamak üzere belirlenen süre içinde tespit edilen riskli yapının yıktırılması gerekiyor.

6- Güçlendirme tercih edilebilir mi?

Riskli yapının yıktırılması yerine güçlendirilmesi de istenilebiliyor. Riskli yapının yıktırılması için maliklere verilen süreler içerisinde maliklerce, güçlendirmenin teknik olarak mümkün olduğunun tespit ettirilmesi, Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 19. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen şekilde (4/5 çoğunluk ile) güçlendirme kararı alınması gerekiyor. Güçlendirme projesinin hazırlatılması ve imar mevzuatı çerçevesinde ruhsat alınması da aranan şartlar arasında yer alıyor. Ayrıca, yapılacak güçlendirmenin mahiyetine göre ruhsatı veren idare tarafından belirlenecek süre içinde güçlendirme işinin tamamlanması gerekiyor. Güçlendirme işlemi tamamlandıktan sonra tapu kaydındaki riskli yapı belirtmesinin kaldırılması için ilgili müdürlüğe başvurulması gerekiyor.

7- Bina ile arsa farklı kişilere aitse?

Arsa üzerinde yer alan yapının arsa malikleri dışında, tapu kaydındaki muhdesat bilgileri kısmında lehine şerh konulmuş bir başka kişiye ait olması halinde, riskli yapı tespitinin lehine şerh bulunan kişi tarafından yaptırılması gerekiyor.