GYODER tarafından Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. Çeyrek raporu yayınlandı.
Raporda, inşaat sektörünün, gayrimenkul sektörünün 2020 verileri açıklandı.
İnşaat ve Gayrimenkul sektörü 2019 yılının sonunda yakaladığı ivmeyi 2020 yılını ilk üç aylık diliminde de sürdürdü. Üretim Yöntemiyle İnşaat sektörünün cari fiyatlarla GSYH’den yıllık bazda aldığı pay 2019 sonu itibariyle yüzde 5,4 oldu. Aynı dönemde inşaat sektörü yüzde 13,2 küçülürken, gayrimenkul faaliyetlerinin büyüme oranı yüzde 13,1 oldu. GSYH ise, yüzde 14,9 artarak 4 trilyon 280 milyar 381 milyon TL oldu.
2020 Yılı İlk Çeyrek Konut Satışları Yüzde 33’lük Bir Artış Göstererek 341.038 Adet Oldu
2020 yılı ilk çeyrek konut satışları, bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 33’lük bir artış göstererek 341 bin 38 adet seviyesinde kapanmıştır. Ağustos 2019 itibarıyla konut kredisi faiz oranlarında başlayan gerilemenin yılın ilk çeyreğinde devam etmesi konut satışlarını olumlu yönde etkilerken ocak ayı itibarıyla konut fiyatlarının reel getirisi de 29 ay aradan sonra tekrar pozitife dönmüştür. Ancak, 11 Mart itibarıyla COVID-19 salgınına neden olan virüsün ülkemizde de görülmesinin etkisiyle konut talebi ivme kaybetmeye başlamıştır.
2020 yılı ilk çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine göre ilk el satışlarda yüzde 0,4 oranında düşüş, ikinci el satışlarda ise yüzde 57,2 oranında artış yaşandı. İlk satışların toplam satışlar içerisindeki oranı çeyreklik bazda yüzde 31,5’e gerilemiş olup bu oran veri setinin açıklanmaya başlamasından bu yana en düşük seviyesi oldu. İpotekli satışlarda konut kredisi faiz oranlarındaki gerileme ile birlikte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 238,6 oranında bir artış gerçekleşirken, diğer satışlarda ise geçtiğimiz yılki seviyesine yakın olarak çeyreklik bazda yüzde 3,0 oranında gerileme görüldü.
Konut kredisi faiz oranlarındaki gerilemeyle birlikte birikmiş talebin de etkisiyle talepte görülen artış ve yeni
stok katılımının yavaşlaması ilk çeyrek itibarıyla konut fiyatlarına olumlu yansıdı. Konut fiyat endeksinde yıllık artış, geçtiğimiz yıl şubat ayında yüzde 3,56 seviyesinde iken bu yıl şubat ayında yüzde 13,94’e yükseldi.
Yabancılara yapılan konut satışlarında ise geçtiğimiz yılki artış hız kesmiş olup geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 13,8 oranında artış görüldü. Toplam satışlar içindeki payı ise ilk çeyrekte yüzde 3,2 seviyesinde gerçekleşti. İlk çeyrekte yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırada yüzde 49,1 pay ile İstanbul yer alırken, ikinci sırada yüzde 19,6 pay ile Antalya yer aldı.
Yapı İzin İstatistikleri ve Değişim Oranları
Belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatlarının 2019 yılında bir önceki yıla göre, bina sayısı yüzde 48,3, yüzölçümü yüzde 52,4, değeri yüzde 43,8, daire sayısı yüzde 53,9 azaldı
Belediyeler tarafından verilen yapı kullanma izin belgelerinin 2019 yılında bir önceki yıla göre, bina sayısı yüzde 26,6, yüzölçümü yüzde 14,5, daire sayısı yüzde 17,8 azalırken, değeri yüzde 0,2 arttı.
Türkiye genelinde konut satışları 2020 Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,4 oranında artarak 108.670 oldu.
Türkiye genelinde ilk defa satılan konut sayısı 2020 Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %22,8 azalarak 34.089 oldu. İkinci el konut satışları 2020 Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %22,5 artış göstererek 74.581 oldu.
2020 Mart ayında ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 90,4 oranında artış göstererek 43.329 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 39,9 olarak gerçekleşti.
REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi’ne göre, 2020 Mart ayında, bir önceki aya göre yüzde 0,62, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 5,15 oranında fiyat artışı gerçekleşti.
2020’nin 2. çeyreğinde 33,3 olarak ölçülen Güven Endeksi son bir yılın ortalaması 82,3 açıklanırken, aynı dönemde 61 olarak ölçülen Fiyat Beklenti Endeksinde son bir yılın ortalaması 98,5 olarak açıklandı.
Markalı konut projelerinden konut satın alan tüketiciler, 2020 yılı 1. çeyrekte peşinat, senet ve banka kredisi kullanımı seçeneklerinden en fazla peşinat kullanımını tercih etti. 2020 yılı 1. çeyrek dönemde stok erime hızı %4,84 oranında gerçekleşirken, markalı konut projelerinde gerçekleştirilen satışların %9,83’ü yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleşti.
Yabancılara yapılan konut satışları; 2020 yılı 1. çeyreği sonu itibariyle geçen yılın aynı dönemine göre %13,8’lik büyüme ile 10.948 adet seviyesine yükseldi.
Gayrimenkul Alımında Yabancılar Tarafından Tercih Edilen İlk 10 Şehir
2020 yılı 1. çeyreğinde, yabancıların gayrimenkul yatırımlarında en çok tercih ettiği il Konya oldu. Yabancıların 2019 ve 2020 yılı tüm gayrimenkul çeşitleri bazında Türkiye’de yaptıkları yatırımları incelediğimizde, 2020 yılı 1. çeyreğinde 2019 yılı aynı dönemine göre toplam hisseye isabet eden yüz ölçümü bazında yüzde 59,9 artış, işlem sayısında ise yüzde 34,6 oranında bir artış görülmektedir
Türkiye’den Gayrimenkul Almayı Tercih Eden İlk 10 Ülke
Yabancıların tüm gayrimenkul çeşitleri bazında Türkiye’de yaptıkları yatırımları incelediğimizde; 2020 yılı 1. çeyreğinde 2019 yılı aynı döneminden farklı olarak Filistin, Dominika, Afganistan ve ABD’nin Türkiye’yi tercih eden ilk 10 ülke arasında yer aldığını görüyoruz
2020 Yılı Mart Ayı Sonunda Konut Kredisi Hacmi 211 Milyar TL Olarak Gerçekleşti
2019 yılı Temmuz ayında başlayan konut kredisi faiz oranlarındaki azalış trendi 2020 yılı Mayıs ayı sonuna kadar devam etmiştir. 2019 yılı Temmuz ayı başında yüzde 1,65 seviyesinde gerçekleşen konut kredisi faiz oranı 2020 yılı Mayıs ayında yüzde 0,9 seviyesine gerilemiştir. Temmuz ayı başında yüzde 21,65 olan yıllık faiz oranı ise 2020 yılı Mayıs ayı başında 10,2 puan azalarak yüzde 11,38 seviyesine gerilemiştir.
2020 yılı Mart ayı sonunda konut kredisi hacmi 211 milyar TL’yi seviyesinde gerçekleşmiştir. Kamu mevduat bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payı 2019 Mart ayında yüzde 49,6 seviyesindeyken 2020 yılı Mart ayında yüzde 56,93’e yükselmiştir. Yerli Özel ve Yabancı Mevduat bankalarının payı ise Mart 2020 de bir önceki yılın aynı dönemine göre düşüş göstermiştir. Takipteki konut kredilerinin toplam konut kredilerine oranı 2018 Eylül başından itibaren artış trendine girerken, Ekim 2019 itibarıyla düşüş trendi başlamış olup 2020 Mart ayı itibarıyla yüzde 0,55 olarak gerçekleşmiştir.
Toplam tüketici kredileri ise Mart ayında 510,6 milyar TL seviyesinde seyretmiştir. 2019 yılı Mart ayında yüzde 45,7 olan Konut kredilerinin toplam tüketici kredilerindeki payı Mart 2020 itibarıyla 4,4 puan azalarak yüzde 41,3 olarak gerçekleşmiştir. Toplam krediler yaklaşık 2,89 trilyon TL tutarında seyrederken, bireysel kredilerin toplam krediler içindeki payı yüzde 21,6 olmuştur. Bu oran 2019 Mart ayında yüzde 20,2 seviyesindeydi.
2019 yılı 3. Çeyrek döneminde kullanılan konut kredisi miktarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 147 oranında artarak, 18.216 milyon TL’ye ulaştı. Ortalama kullandırılan kredi tutarı ise 2019 yılı 3. çeyreğinde 161.000 TL oldu.
Konut kredilerinin bireysel krediler içindeki payı 2020 Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre azalarak yüzde 33,8 oldu
2020 Mart ayı itibari ile konut kredilerinde aylık faiz oranı yüzde 0,90, yıllık bileşik faiz ise yüzde 11,41 seviyesinde gerçekleşti.
Toplam konut kredisi hacmi 2020 yılı Mart ayı itibari ile 211 milyar 141 milyon TL civarındadır.
Konut Kredisi Stoku ve Takipteki Krediler
Takipteki kredilerin toplam konut kredileri içindeki payı, 2020 yılı Mart ayı itibari ile yüzde 0,55 olarak gerçekleşti.
En Fazla Konut Kredisi Kullanılan İlk 10 İl
2020 yılı 1. çeyrek sonu itibariyle toplam konut kredileri içinde en fazla konut kredisi kullanılan ilin yüzde 28,8 oranla İstanbul oluyor. İstanbul’u yüzde 11,7 ile Ankara, yüzde 7,7 oranla ise İzmir izliyor.
OFİS ve TİCARİ GAYRİMENKUL
Yaklaşık 90.863 metrekare Olarak Gerçekleşen Kiralama İşlemleri, Bir Önceki Çeyreğe Göre yüzde 39,62 Arttı
Türkiye ekonomisi geçtiğimiz yılın son çeyreğinde geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla yüzde 6 büyüme kaydetmesi durumunda, koronavirüs pandemisi süreci boyunca finansal ve reel sektör güven endeksleri Mart 2020 yılında bir önceki çeyreğe kıyasla belirgin seviyede azalırken, küresel salgın nedeniyle yaşanan sert rüzgarlar yıl sonu büyüme tahminlerinde geniş bir belirsizliğe yol açıyor. Bu durumda mevsim etkilerinden arındırılan işsizlik oranı geçen çeyrek boyunca düşüşünü koruyup Ocak 2020’de yüzde 12,6 olarak açıklandı. Diğer taraftan, yıllık enflasyon oranı Mart ayında yüzde 11,86 olarak açıklanırken, yılsonu enflasyonun azalan enerji fiyatlarıyla düşüş göstermesi bekleniyor. Bu kapsamda, koronavirüs salgının neden olacağı etkilerin
yanı sıra, döviz kurunda devam eden dalgalanmalar ofis kiralama ve yatırım aktiviteleri üzerinde etkili olacak.
İstanbul ofis pazarında genel arz 6,46 milyon metrekare olarak aynı seviyede seyretti. Birinci çeyrekte açıklanan kiralama işlemleri yaklaşık 90.863 metrekare olurken, bir önceki çeyreğe ve geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla yüzde 39,62 ve yüzde 6,48 oranlarında artarak, devam eden kiralama işlemlerinin sonuçlanmasıyla kiralama talebi yılın ilk çeyreğinde belirgin bir ivme kazandı.
Birinci çeyrekte, metrekare bazında anlaşmaların, yüzde 46,13’ü Anadolu yakasında bir önceki çeyreğe oranla önemli ölçüde azalma göstererek gerçekleşti, yüzde 21,21’i MİA’da, yüzde 32,66’sı geçen yılın iki yarısına göre oldukça belirgin olarak yükselerek MİA dışında Avrupa yakasında yaşandı. Birinci çeyrek sonunda boşluk oranı genel olarak az bir oranda düşüşerek yüzde 24,1 olarak açıklandı.
Küresel salgın paralelinde yılın ilk çeyreğinde büyük çaplı bir ofis yatırım işlemi yaşanmazken, yatırım faaliyetlerinin yeniden fiyatlandırma ile kısa ve orta vadede tekrar hızlanması planlanıyor.
Türkiye’de yılın ilk çeyreğinin sonlarına doğru etkisini net olarak göstermeye başlayan küresel salgın paralelinde uzaktan çalışma disiplini şirketler tarafından büyük ölçüde test edilirken bu durumun ofis pazarının itici güçleri, iş yeri yoğunluğu ve çalışan sağlığı ve güvenliğine odaklanan esnek ofis alanları olacaktır. Bununla birlikte iş yeri optimizasyonuna yönelik stratejiler, uzun vadede ofis taleplerini şekillendirecektir. Sosyal mesafe uygulamasının giderek yaygınlaşması, akıllı ofis binalarının da son teknoloji ve otomasyon uygulamaları ile tekrar yapılandırılacaktır. Devam eden kiralama işlemlerinin de sonuçlanması ile yılın ilk çeyreğinde belirgin bir yükseliş gösteren kiralama talebinde görülen ivmenin, koronavirüs pandemisinin yanı sıra döviz kurundaki belirgin dalgalanma ile önümüzdeki dönemde yavaşlayacağı öngörülüyor. Bu kapsamda, mal sahibi üzerindeki baskının artması hedeflenirken, kiracı lehine ortam orta vadede sürecek. Bu durumda, ofis pazarındaki yatırım faaliyetlerinin artan satılık gayrimenkullerin yeniden fiyatlandırmanın beraberinde fırsatçı alıcılar tarafından yakın gelecekte hareketlenmesi planlanıyor.
2020 yılı 1. çeyreğine göre genel arz 6,46 milyon metrekare olarak bir önceki çeyrekle aynı oranda seyretti. Yapılan toplam kiralama işlemleri 90.863 metrekare oldu. Bu çeyreğe göre kiralama işlemlerinde, bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 39,62, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 6,48'e yükseldi.
2019 3. çeyrek itibariyle toplam kiralama işlemi 90.863 metrekare oldu. Bosluk oranı ise, toplamda yüzde 24,1 oldu.
Ticari Gayrimenkul Fiyat Endeksi (Türkiye Geneli)
Türkiye Ticari Gayrimenkul Endeksi 2020 Mart sonu verilerine göre 149,95 puan seviyesinde seyretti. Endeks, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre 0,80 puan artarak, aylık 1,45 puana ulaştı. 2020 yılına 146,97 puan seviyesinde başlayan endekse göre 12 aylık dönemde 1,30 puanlık bir artış meydana geldi.