Türkiye'de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sebebiyle geçici süre faaliyetleri durdurulan 356 alışveriş merkezi (AVM), bugün yeniden açılıyor.
Ülkede ilk koronavirüs vakalarının görülmesiyle önce çalışma saatleri değiştirilen, daha sonra Bilim Kurulunun tavsiye kararı ile kademeli şekilde faaliyetleri durdurulan AVM'ler, bugünden itibaren müşterilerini ağırlayacak. Daha önce market, eczane ve hijyen ürünleri satan firmalar dışında hizmetlerine ara veren AVM'lerde, restoran, kafe, spor ve eğlence sektörü dışındaki iş yerleri faaliyete geçiyor.
11 Mayıs'ta esnek çalışma saatleriyle isteğe bağlı açılacak olan firmalar, 1 Haziran itibarıyla zorunlu çalışma sistemine dönecek.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, AVM'lerdeki firmaları mağdur etmemek için 11 Mayıs-1 Haziran'ı kapsayan ihtiyari açılım kararı alındığını belirtti.
Esnafın ilk etapta iş yerini açıp açmama konusunda serbest olduğuna dikkat çeken Altaş, bazı firmaların 10.00-22.00, bazılarının da 11.00-21.00 saatlerinde hizmet sunabileceğini ifade etti.
Esnek çalışma saatlerinin uygulandığı süreçte firmaların herhangi bir hukuki yaptırımla karşılaşmayacağına vurgu yapan Altaş, esnafı mağdur etmemek için çalıştıklarını dile getirdi. Altaş, bu kapsamda AVM'lerdeki iş yerlerinden Mayıs ayında kira alınmayacağını vurguladı.
80 AVM salgında hizmet vermeye devam etti
AVM'lerin salgın sürecinde tavsiye kararı çerçevesinde inisiyatifle kapatıldığına dikkat çeken Altaş, bazı AVM'lerin tavsiye kararına uymayarak hizmet vermeye devam ettiğini de belirtti.
Altaş, "Biz kendimiz AVM'ler olarak, dernek olarak kapatmayı tavsiye ettik. Bu tavsiyeye 436 AVM'den 80'i hariç uydu. Zaten 'Kapattık' dediklerimizde de halkın temel ihtiyaç malzemelerini temin etmek için marketlerimiz, eczanelerimiz ve hijyen maddesi satan yerler açıktı. Dolayısıyla biz AVM'lerin kapılarını tamamen kapatamadık" diye konuştu.
Restoran, kafe, fast food sahaları ile spor ve eğlence alanlarının İçişleri Bakanlığı kararıyla kapatıldığını belirten Altaş, "Bunlar yeni bir karar olmadığı için açılmayacak. Yani bir AVM düşünün, yüzde 15-20'si zaten açıktı, yüzde 30 civarını zaten hiç açamıyoruz etti yüzde 50. Bahsettiğimiz, ayın 11'inden sonraki açılış yüzde 50'lik mağazalara ilişkin bir açılış aslında" şeklinde konuştu.
Söz konusu kapalı kalacak iş yerlerinin AVM'lerdeki alanların yüzde 30-40'ını, yoğunluğun ise yüzde 60'ını oluşturduğuna vurgu yapan Altaş, bu nedenle AVM'lerdeki insan yoğunluğunda ciddi azalmalar yaşanacağını dile getirdi.
Altaş, bugün itibarıyla AVM'lerin açılışa hazır olduğunu işaret ederek, şunları kaydetti:
"AVM'ler açılışa hazır ama perakendecilerden hazır olmayanlar var. Adam, 'Malım gelmedi, açmamın bir anlamı yok, açarsam kısa çalışma ödeneğim kesiliyor.' diyor. Dolayısıyla 1 Haziran'a kadar zaman isteyenler var. Biz de serbest bıraktık, isteyen 11'ine gelsin açsın, isteyen 1 Haziran'da tamamen açma zorunluluğu içerisinde olsun."
Altaş, şu ana kadar 1 Haziran'da hizmet vermeyi talep eden 8 AVM olduğunu belirtti.
"AVM'ler bundan sonraki süreçte çok hızlı biçimde şekilde değiştirecek"
Çin'de salgın sonrası AVM'lere giriş oranlarının düştüğünü belirten Altaş, koronavirüsün alışveriş alışkanlıklarını değiştireceğine ve bu etkinin en az bir yıl devam edeceğini öngördüğünü ifade etti.
Firmaların cirolarında anormal bir düşüş beklemediğini vurgulayan Altaş, şöyle konuştu:
"Çin'de AVM'ler ilk açıldığı ay giriş sayılarında yüzde 60 düşme olmuş. Ama ciroları yüzde 80'de tamamladılar, yani yüzde 20 kayıp var. Bu da aslında şunu gösteriyor: AVM'ler bundan sonraki süreçte çok hızlı biçimde şekil değiştirecek. Salgın süresince marketlerdeki gibi nokta atışı alışverişe yönelecek insanlar. Gelecek AVM'ye çorap mı alacak, alıp gidecek. Eskisi gibi dolaşmayacak. Eskiden bizim müşterilerimizden 100 kişiden 8'i alışveriş yapıyordu. Şimdi 8 kişiden 8'i alışveriş yapacak. Dolayısıyla cirolarda anormal bir düşme olmayacak. Perakende tarafı biraz fazla abartıyor. Abartmasının nedeni de elinde mal yok. Malını elektronik ortamda yaptığı satışlarda harcadı. Kaybı yok aslında."
Altaş, her şartta ticaretten ziyade halk sağlığını öncelikli tuttuklarını belirtti.