Çimentodaki fiyat artışları inşaat sektörünün bir numaralı gündem maddesi. Müteahhitler ile çimentocular arasındaki restleşme öyle bir noktaya ulaştı ki müteahhitler diğer inşaat malzemelerindeki zamları neredeyse unutup tamamen çimento zammına odaklandı.
Müteahhitler, inşaatın ana kalemlerinden biri olan çimentoda yüzde 200 zam yapılmasına tepki göstermekte son derece haklı. Çimento sektörü temsilcilerinin de yaptığı açıklamaları yakından takip ediyorum. Zamların gerekçelerini açıklayamadıkları için çimentonun inşaat giderleri içerisindeki payı üzerinden açıklama yapma ihtiyacı duyuyorlar.
Çimentonun inşaat içerisindeki payı yüzde 0,1 bile olsa bu diledikleri gibi zam yapma hakkını tanımaz. Çimento girdi maliyetlerine yüzde 200 zam geldiğini ispat etsinler bizler de onların yüzde 200 zammını kabul edelim.
***
Çimento sektörüne karşı başlatılan grevde meslektaşlarımı haklı bulsam da yöntemi doğru bulmuyorum. İşverenin grev uygulaması doğru bir metot değil. Greve gittiğimizde kendi işlerimizi aksatmış, kendi çalışanlarımızı işsiz bırakıp cezalandırmış oluruz. 15 günlük grevden sonra yine çimento kullanmaya devam edeceğiz. 15 gün de grev yapsak, 1 ay da grev yapsak, hiç yapmasak da inşaatta kullanacağımız çimento miktarı aynıdır. Sadece satın almayı geciktirmiş oluruz.
***
Çimento, beton, demir, MDF, cam, Doğrama, kablo, yalıtım malzemeleri gibi daha birçok malzemeye yüzde 100’ün üzerinde zam geldi. İnşaat malzemeleri fiyatları son 1 yılda 2 katına çıktı. Ama en büyük maliyet artışı arsada. Büyük şehirlerde kat karşılığı arsa oranları ortalama yüzde 50’dir. Bu da demek oluyor ki inşaat maliyetlerindeki her artış arsa ile beraber iki katına çıkıyor. Özetle, inşaat maliyetleri yüzde 100 artmışsa arsa payı ile beraber müteahhite yansıması yüzde 200’dür.
Şöyle bir örnekle açıklayayım;
Geçtiğimiz yıl yüzde 50 kat karşılığı ile yaptığımız bir inşaatın yanında yeni bir inşaat yapacağız. 2020 yılında bir ton çimentoyu 140 liradan alıyorduk. Yüzde 50 kat karşılığı yapıldığı için 140 TL’de arsa payı maliyetini katarsak 1 ton çimentonun müteahhite toplam maliyeti 280 lira oluyordu. Şimdi yaptığımız bir proje için 1 ton çimentoyu 420 liradan alıyoruz. Yüzde 50 de arsa payını katarsak bu fiyat 840 liraya çıkıyor.
Geçtiğimiz yıl 280 lira olan toplam çimento maliyeti bu yıl 840 TL’ye çıktı.
Bu maliyet hesabını diğer bütün inşaat malzemelerine uyarlayabiliriz. 1 ton demirin inşaattaki maliyeti 7 bin değil 14 bin liradır.
***
Emtia fiyatlarının düşmesi için mücadele gösterelim ama en büyük maliyetimizin arsa olduğunu unutmayalım.
Peki arsa maliyetlerini nasıl düşürebiliriz.
Serbest piyasa ekonomisinde müteahhitlere ‘yüksek teklif vermeyin’ demek çözüm değil. Defalarca denendi ama çözüm olmadı. Bunun tek yolu yeni imar alanları oluşturmak. Tabi 1/5000’lik ve 1/1000’lik planları yapmakla bitmiyor. Şehir merkezindeki tüm imkanları bu yeni imar adalarına taşımak gerekiyor. Yolu, altyapısı, ulaşım imkanları, raylı sistemleri, yeşil alanları, sosyal olanakları, ticari aktiviteleri de yeni yerleşim alanlarına götürmek gerekiyor.
Sadece imara açıp sırtınızı dönerseniz insanlar yine şehir merkezini tercih eder ve sonuca varılmaz.