Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, Türkiye'de ipotekli konut satışları Ekim ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 19,8 düşerek 38 bin 593'e geriledi. 2016'nın Ekim ayında yüzde 36,9 olan toplam konut satışları içinde ipotekli satışın payı da 2017'nin aynı döneminde yüzde 31,4'te kaldı.
Gayrimenkul sektörü temsilcileri bu konuyu yorumladı. Temsilciler söz konusu gerilemede, banka kredi faizlerinin yükselmesi ve vatandaşların konut kredi başvurularının geri çevrilmesinin etkili olduğunu belirtti.
"Daha önce girilmeyen teknik konular gündeme geliyor"
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, Anadolu Ajansı muhabirlerinden Uğur Aslanhan ile Handan Güneş'e açıklama yaptı. Aşa, "Başvuran tüketicide herhangi bir sorun olmamasına ve sıkıntı yaşanmayacağı öngörülmesine rağmen daha önce yüzde 100 olan kredi verme oranı şu anda yüzde 65'lere geriledi. Yani kredi verilebilecek başvuruların 3'te biri reddediliyor." dedi.
Bankaların son zamanlarda yoğurdu üfleyerek yediğini ifade eden Aşa, "Daha önce aynı projeye kredi açan banka, aynı kredideki bir başka bağımsız bölüme çeşitli nedenlerle kredi vermiyor. 'Bu projenin şuyu, buyu eksik' deniliyor. Halbuki aynı banka bir yıl önce aynı projeye kredi vermiş." dedi.
"Bankalar kredi vermemek için ellerinden geleni yapıyor"
Son dönemde bankaların konut kredisini düşük oranlı olduğu için vermediğini ifade eden Coldwell Banker Türkiye Başkanı Gökhan Taş, bankaların kredi vermemek için ellerinden geleni yaptığını belirtti. Taş, "Normalde 500 bin liralık bir eve 400 bin lira kredi çıkabilir. Banka, gelir durumunu baz alıyor ve ona göre kredi veriyor. Önceden kişinin yan gelir beyanı dikkate alınırdı, şimdi orada da zorluk çıkartılıyor." dedi. Taiş konuya ilişkin şu cümleleri söyledi, "2 yıl önce 5 bin lira gelirli bir vatandaşa aylık 2 bin 500 lira ödeme yapacak şekilde rahatça kredi verilirken, şu anda bu rakam bin 500 liraya düştü. Bankalar, önceden 100 lira veriyorsa şimdi 70 lira veriyor. Yani konut alacak tüketiciye sunabileceği kredinin yüzde 70'ini veriyor. Şu anda bankalar, konut kredisi verirken hem ciddi zorluklar çıkartıyor hem de kredi miktarını önceki dönemlere göre çok düşük tutuyor."
"Alım yapmak için faiz oranlarının düşük olması esas"
Bankaların vatandaşı değil, sektörü riskli gördüğünü belirten Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt, bankaların diğerlerine göre düşük faizli olan konut kredisini uzun süreli vermek istemediğini ifade etti. ekonomide çarkların hızlanmasının ve canlılık sağlanmasının her sektör gibi inşaatı da direkt etkilediğini söyleyen Özyurt, Örneğin sektör, vergi ve harç indirimini kapsayan tedbirler paketinden olumlu etkilendi. Bizler bu konuda kalıcı çözüm üretilmesinden yanayız. Biz durursak 250 sektörün işi bozulur. Faiz tarafında da tedbirler alınmalı. Çünkü alım yapmak için faiz oranlarının düşük olması esas." dedi.
"Bankalardan dönen başvurular son dönemde yüzde 30'lara çıktı"
Bankalardan dönen başvuruların yüzde 30'lara çıktığını belirten Cihan İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Ertuğrul Yavuz Pala, Bu değerlendirmeler hangi kriterlerle yapılıyor, bilemiyoruz. Ancak vatandaş banka ile karşı karşıya kalmak istemiyor. Bir sorun yaşadığında bankayla başa çıkamama endişesiyle hareket ediyor." dedi.
"Satışlarımızı yüzde 15 olumsuz etkiliyor"
Bankaların kredi verme konusunda zorluk çıkardığını belirten 216 Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Bilent Dündar, "Bankaların bireylere verdiği kredilerin faiz oranları, şirketlere verdiği kredilere göre daha düşük. Yüksekten alıp düşük orandan vermek istemeyen bankalar zorluk çıkartıyor. Bankaların konut kredilerinde zorluk çıkarması satışlarımızı yüzde 15 olumsuz etkiliyor. Ancak sektörü başlı başına etkileyen konu, kredilerde zorluk çıkarılması değil. Başka ciddi sorunlar da var." açıklamasında bulundu.
"Konut kredisinde borcunu ödeyemeyenler yüzde 1 bile değil"
Türk halkının en çok konut kredisi ödemelerinde hassas davrandığını ifade eden Bahaş Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Abdüssamet Bahadır, Konut borcunu ödeyemeyenlerin oranı yüzde 1 bile değildir. Konut alacak olanların kredi başvurularının olumsuz olması, konut yapan üreticiyi de olumsuz etkiliyor." dedi.