Türkiye gayrimenkul sektörü fiyat beklenti endeksi değerine göre 2016 yılının son 3 ayında fiyatların artması beklenmiyor. Bu sonucu “Türkiye’de konut fiyatları düşüşe geçecek” olarak okumak ne kadar doğru olur?
Beklentinin bu yönde olması her zaman “fiyatlar düşecek” anlamına gelmiyor. Diğer yandan geçmişte beklenti endeksleri ile fiyatlar arasında yüksek korelasyonlar olduğunu gördük. Bu nedenle “Türkiye’de konut fiyatları düşecek” demek yerine, “konut fiyatları bu hızda artmayacak” yorumunu daha doğru olabilir. REIDIN tarafından 2016’nın son çeyreğine yönelik olarak açıklanan Türkiye Gayrimenkul Sektörü Güven Endeksi ve Gayrimenkul Sektörü Fiyat Beklenti Endeksi verilerinin sektör profesyonelleri üzerinden toplandığını unutmamak gerekiyor. Yani buradaki görüşler daha çok sektör profesyonellerinin görüşü ve tüketici görüşünü yansıtmıyor. Dönemsel olarak politik iklim ve gelişmeler neticesinde genel beklenti negatif olabiliyor.
Sizce Türkiye’de konut fiyatları ülke ekonomisine ve vatandaşın alım gücüne göre gerçekçi bir aralıkta mı?
Bu soruya yanıt vermek için rakamlara bakmak gerekiyor: Türkiye’de ortalama bir hanenin gelirinin ortalama bir ev fiyatına oranı bunu en doğru şekilde anlatıyor. Yani makro düzeyde dünyada genel kabul gören bir gerçek olarak, eğer bu oran 5’in altındaysa “ev al”, 5-8 arasındaysa “bekle”, 8’in üzerindeyse “konutta balon var” demek. Türkiye ortalamasında bu rakam yaklaşık olarak 6 civarında. Yani henüz riskli bölgede değiliz. Ülkemizde ortalama bir hane gelirinin, ortalama ev fiyatlarına oranı 6 olduğu için, konut fiyatlarının “gerçekçi” bir aralıkta olduğunu söyleyebiliriz.
Ev almayı düşünenlere en değerli tavsiyenizi sorsak?
Türkiye’deki en temel problem ev satın alırken nakit almayı düşündüğümüz için ev fiyatı özelinde çok yüksek geliyor. Ama ev sahipliği uzun bir prosestir. Eğer 5-15 yıl aralığında değerlendirilirse finansman ihtiyacı ev fiyatlarının göreceli olarak benzer ülkelere göre ucuz olduğunu söylemek doğru olur. Örneğin İstanbul medyan fiyat ortalaması, Dubai’nin neredeyse yarısı ve Singapur’un dörtte biri düzeyinde…
Konut satışlarının yükselişe geçmesi için tek kriter fiyat mıdır?
Tabii ki hayır. Fiyat önemli bir değişken ama farklı ağırlıkta birçok değişken de var. Yani bir dönem faiz oranlarının etkisi çok yüksekken, başka bir dönemde gelir durumu daha büyük etken olabiliyor. Fiyat, konut kredisi faiz oranları, gelir, lokasyon gibi pek çok etken bir arada değerlendirilmeli.
Yılın son çeyreği için fiyat artış beklentisinin bulunmaması, konut fiyatlarının belirli bir aralıkta sabitleneceği anlamı taşıyor mu?
Bu noktada beklentiden çok, arz-talep dengesine ve faiz oranlarının izleyeceği seyre bakmak gerekiyor. Son çeyrekte konut fiyatlarında artışın devam edeceğini ama daha yavaş bir artış olacağını söyleyebiliriz.
Bu durumda, “Ne zaman ev almalıyım?” sorusu için 2016’nın en doğru zaman dilimi Ekim, Kasım, Aralık ayları mı olacak?
Mevsimsel olarak ev yatırımı için en doğru zaman genellikle yaz dönemidir. İşlem sayısı düştüğü için fiyat anlamında daha uygun alternatiflere ulaşmak mümkündür. Yani Temmuz ve Ağustos ayları…