Öncelikle konut edinme amacımızı belirlememiz gerekir. Yatırım amacıyla satın alınıyorsa getirilerine, kullanma amacıyla alınıyorsa ihtiyaçlarımıza göre karar vermeliyiz. Satın alınması planlanan konutun yaşam kalitesine ve konforuna olumlu etkiler yaratan sosyal ihtiyaçlara (toplu taşıma, okul, hastane, alışveriş merkezi, yeşil alanlar vb.) yakın olmasına dikkat edilmelidir. Satın alınması planlanan konutun yakın çevresinde insan sağlığına zararı olan tesislerin olmaması için bilgi edinilmelidir. Konut veya henüz inşaatı başlanmamış ise arsanın ilgili Tapu müdürlüğünde araştırması yapılarak tapu kaydı üzerinde ipotek, intifa, kira, haciz vb. satın alınacak konutun değerini düşürecek veya konut inşaatına başlanmasına engel olacak herhangi bir şerh, beyan olup olmadığı kontrol edilmelidir. İlgili idareler tarafından konutun projelerinin resmi olarak incelendiği ve onaylandığı anlamını taşıyan yapı ruhsatının olup olmadığı araştırılmalıdır. Tamamlanmış ve teslime hazır olarak satılan konutun mevzuata uygun olarak yapıldığını gösteren ‘yapı kullanma izin belgesi’ olup olmadığı araştırılmalıdır. Yapı kullanma izin belgesine sahip konut için kat mülkiyeti tesis edilip edilmediği kontrol edilmelidir.
İnşaat aşamasındaki bir projeden konut satın alındığında kat irtifakı tesis edilip edilmediği tapu sicil müdürlüklerinden kontrol edilmelidir. Satın alınması düşünülen konutun vaziyet planı ve mimari projesi incelenmeli, resmi evraklardaki konumu ile mevcuttaki konumunun aynı olup olmadığı tespit edilmelidir. Kat irtifakı tesis edilmiş konutlarda satın alınması planlanan konutun onaylı mimari projesi ile inşaatı devam eden ve tamamlanmış konutun yerinde uygulamasının aynı olup olmadığı kontrol edilmelidir. İlgili belediyede mutlaka arşiv dosyası incelenmeli, herhangi bir tutanak, yapı tatil zaptı, yıkım kararı vb. olup olmadığı, imar planı ve yapılaşma koşulları kontrol edilmelidir. Satın alınması planlanan konutun satışta belirtilen alanı ile kullanım alanı arasında fark olup olmadığına dikkat edilmelidir. Net-brüt alanların incelemesi mimari projeden ve bitmiş bir proje ise yerinde tespit ile yapılmalıdır.
Satın alınması planlanan konutun satış fiyatına alım-satım tapu harcı, iskan harcı, cins tashih harcı, KDV vb. gibi nelerin dahil olduğu araştırılmalıdır. Satın alınması planlanan konutun bulunduğu projede otopark, sosyal tesis ve spor alanları gibi alanların ücrete tabi olup olmadığı, bunların bağımsız bölüm sayısı ile orantılı olup olmadığı hakkında bilgi edinilmelidir. Satış fiyatı, benzer ve emsal olabilecek konutlarla karşılaştırılmalı, birim metrekare satış fiyatı analiz edilmelidir.
Ev almaya karar verdiniz ve seçeneklere tek tek bakmaya başladınız, peki ev almaya karar verenler en çok hangi özelliklere bakıyor? İşte cevapları:
- Ulaşım kolaylığı
- Sosyal çevre, sosyal imkanlar
- Deprem yönetmeliğine uygun olmalı
- Bulunduğu yer-semt (lokasyon)
- Seçilen dairenin yönü, ışık ve güneş alma durumu, katı, manzarası, otopark olanakları, gürültü kaynaklarının yeri ve gürültünün etkisi gibi konular
- Fiyat
- Prim potansiyeli yüksek merkezi lokasyon
- Kaliteli malzeme seçimine bakılmalı
- İnşaat teknolojisi
- Köklü güvenilir inşaat firmaları tercih ediliyor
- Yeşil çevre
- Güvenlik
- Aidat
- Isı ve ses yalıtımı
- Donanımlı asansör
- Akıllı ev sistemleri
- Mutfağa kolay açılan balkonu/terası var mı?
- Küçük de olsa bir kiler var mı?
- Çamaşır makinası için bölme var mı?
- Koridor vs gibi dolaşım alanı gereksiz büyük mü?
- Beton terleme yapıyor mu? İzolasyonda sorun var mı?
Konfor sağlayan detaylar
Yeterli prizin olmaması, balkonda musluk olmaması veya banyodaki yanlış eğim gibi durumlar küçük detaylar gibi gözükse de zorluklara sebep oluyor. Yepyeni bir ev aldıktan sonra bu sorunlar nedeniyle eve tekrardan rötuşlar yapmak kimse istemeyecektir. Bu yüzden evleri gezerken yaşanabilir olup olmadığına dikkat edilmelidir. Tolere edilebilir sorunları da eve yerleşmeden önce fark edip çözülmesi ev yaşamını kolaylaştıracaktır.
Yeterli güneş ışığı ev dekorasyonlarında ve yaşam alanlarında ferah ve aydınlık evler vazgeçilmez tercihler arasında bulunuyor. İnsanların psikolojilerinde de güneş ışığının çok önemli bir yeri olduğu biliniyor. Bu yüzden ev arayışına girildiğinde, evin pencerelerinin yeterli olup olmadığını kontrol etmek gerekiyor.
Ev satın alırken bunları mutlaka kontrol edin
1) Duvar kontrolü
Duvarın dalgalı ya da pürüzlü olup olmadığı kontrol edilmelidir. Eğer duvarlarda boya yerine duvar kağıdı kullanılmışsa, ek yerlerinin düzgün olup olmadığını inceleyin
2) Pencere ve pervazlar
Özellikle eski tip ve kullanılmış evlerde pencere ve pervaz arasında ya da duvar birleşim yerlerinde boşluk ya da düz olmayan kısımlar var mı, birleşim yerleri iyice kontrol edilmeli.
3) Zemine dikkat edin
4) Ahşap malzeme
Ahşap malzeme pek çok evde kapılarda ya da mutfak dolaplarında kullanılır. Evet, bu malzemenin görüntüsü sıcak ve hoştur. Ancak ağaç ve işçilik iyi değilse ileride çok fazla soruna sebep olabilir. Öncelikle ürünlerin hangi ağaçtan yapıldığı sorgulanmalıdır.
5) Evin su ve elektrik tesisatını kontrol edin
6) Eşyalar
Eğer ankastre ürün ve marka taahhüdü verilmiş yeri satın alıyorsanız eşyaları denetleyin.
7) Sosyal alan ve otopark
Satın alınacak olan evin sosyal alanlarının ve otopark gibi unsurların ücrete tabi olup olmadığı ve aidat stratejisine dair planlamalar önceden öğrenilmelidir
8)Bina yalıtımı (müteahhide ses ve su yalıtımı ile ilgili ne önlemler aldığını sorulması gerekir)
9)Net, brüt metrekare farkına dikkat edin
10)Yapımcı firmaya dikkat!
- Şirketin daha önce yaptığı ve bitirdiği konut projelerinin olup olmadığı
- Taahhüt ettiği süre sonunda alıcılara konutları teslim edip etmediği
- Firmanın güvenilir olup olmadığı
- Projenin arkasındaki güvencenin ne olduğu
- Şirketin müşteri memnuniyetine verdiği önem iyice öğrenilmeli
11)Gayrimenkulün yönetim planı ve arsa sahibinin müteahhide uyguladığı tapu şerhleri
12)Almak istenen bağımsız bölümün tapuda kayıtlı olup olmadığı
13) Üzerinde irtifak (kullanım) hakkı olup olmadığı
14) İpotekli olup olmadığı
15)Satışa engel bir tedbir kararı bulunup bulunmadığı
16)Kat irtifakının kurulup kurulmadığı veya kurulmasına herhangi bir engel olup olmadığı
17)Ortak bina yönetiminin nasıl ve kimler tarafından yürütüldüğü ve maliyetinin ne olduğu iyi bir şekilde incelenmeli
18)Sitede yaşam tam olarak başladığında oturanların hangi oranda daire sahibi, hangi oranda kiracı olduğu dikkate alınmalı
19)Projeyi yapan ve teslim eden şirketin, teslim süreci ve teslimi takip eden aylarda teknik destek sağladığının ve işinin arkasında durduğunun bilinmesi önemlidir.
Alıcı kendini, ailesini ve yakın çevresini düşünerek; “Ben buraya taşınıyorum ama, bu taşınacağım yer benim ve yakın çevremin beklentilerini karşılıyor mu? Yaşam tarzımın belirleyici özellikleri nedir? Bununla uyumlu mu?” sorularının yanıtını net olarak vermeli. Örneğin, alıcı ev hayvanları ile olan ilişkisini, aracını park edeceği yeri, çocuğunun oyun alanını, civarda yürüyüş parkurunun olup olmadığı ve benzeri vazgeçilmez ölçütleri dikkate almalıdır.
COVID-19 salgınıyla birlikte dünya genelinde milyonlarca insan sosyal izolasyon ve karantina tedbirleri kapsamında uzunca bir süre evlerine kapandı. Bu süreçte balkon, bahçe, teras ve çalışma odası gibi evdeki yaşam alanlarının önemi bir kez daha görüldü. Salgınla birlikte satın alınmak ya da kiralanmak istenen evlerde balkon, teras, bahçe ve çalışma odaları gibi yaşam alanlarının satın alma kararını etkileyen en önemli kriterler arasına girdi. Artık insanlar bir konut bakarken en az depreme dayanıklı olması kadar olası yeni salgınlarla birlikte evden çıkamamaları durumunda neler yapabileceklerini de sorguluyor. Salgın hastalıkların tüketici nezdinde afet olarak değerlendirildiği ve satın alma davranışlarını doğrudan etkileyeceği görülmektedir.
Kaynak: Engin Yıldırım, Kıbrıs Gazatesi