Son zamanlarda gündemden düşmeyen konut kiralarında iki senedir uygulanan yıllık yüzde 25 kira zam sınırlaması resmen sona erdi. Birgün'den Bahar Gönül imzalı habere göre geçmişte olduğu gibi bugünden itibaren kiralara TÜFE oranında zam yapılacak. Haziran ayı enflasyonunun 3 Temmuz tarihinde açıklanmasıyla yıllık TÜFE (Tüketici Fiyatları Endeksi) oranı netleşecek. Zam sınırının kalkmasıyla birlikte yeni dönemde yine konut sahibi ile karşı karşıya kalan kiracıları yeni sorunlar bekliyor. Konut sahipleri bir süredir kiraları 1 yıllık peşin istiyor ve ayrıca bunun dışında bir de çıkış taahhütnamesi imzalatıyor.
BÜYÜK ZORLUK ÇEKİLİYOR
Konu ile ilgili önemli açıklamalar yapan Şehir Plancısı ve araştırmacı Özge Tekçe, ciddi bir barınma sorunuyla karşı karşıya olunduğunu dile getirerek “Barınma hakkı onurlu bir yaşam hakkının parçası” ifadelerini kullandı. Tekçe şunları söyledi: “Konut çok fakat erişilemiyor: Mega kent İstanbul'da yeni yapılan veya henüz satılmayan, kiralanmayan konutların ne kadar fazla olduğunu görüyoruz. Konutlar, herkesin erişebileceği şekilde değil. Ülkemizin sosyal konut üretimi hep geri kalmış ve böyle olunca da her gelire uygun konut inşa etmek çok zorlaşıyor. Önce pandemi akabinde sonra deprem: Tüm dünyayı etkisi altına alan pandemiden bu yana biz konut erişimde büyük zorluk çekiliyor. Bunun üzerine 6 Şubat tarihinde büyük bir deprem yaşadık. Mega kent İstanbul'da beklediğimiz depreme dair endişeleri daha da artırdı. Herkesin sağlıklı ve güvenli konutlara erişmesi oldukça zor. Yoksul kesim yaşlı binalarda yaşamaya mecbur: Kiralık veya satılık konutlara bakıldığı zaman belli gelir grubu yaşamaya çok elverişli olmayan yaşlı yapılarda yaşamak zorunda kalıyor. Depremde zarar görme riski de artıyor. Yalnızca bina değil yaşanabilir barınma alanı: Konut politikası her gelir grubuna uygun konut inşa etmeyi gerektirir. Yalnızca satılık değil kiralık konut da üretilmesi gerekiyor. Sosyal konut, bizde en eksik mesele. Kiralanabilir ve satılabilir sosyal konut için adımlar atılması gerekiyor. Konutu yalnızca gayrimenkul ve ekonomi üzerinden değerlendirdiğimiz zaman sosyal ve toplumsal tarafı eksik kalıyor. Bu da beraberinde çorap söküğü gibi başka sorunları da getirmiş oluyor.”
UYUŞMAZLIKLAR ÇIKACAK
Lüks Konut Uzmanı Nilüfer Kas konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada geçtiğimiz sene yüzde 25 zam sınırının Temmuz 2024 tarihine uzatılmasıyla kiracı ve ev sahibi arasındaki uyuşmazlıkların fitilinin ateşlediğini dile getirdi. Lüks Konut Uzmanı Nilüfer Kas açıklamasında tarihe ilişkin yeni bir sorunu da işaret ederek, kira kontrat başlangıcı 1-2 Temmuz olan kiracılar için üçüncü defa yüzde 25 zam mı yoksa TÜFE üzerinden mi kira artışı uygulanacağı konusunda uyuşmazlıklar çıkacağını söyledi. Nilüfer Kas yeni sürece ilişkin şunları söyledi: “Kontratı 1-2 Temmuz tarihinde bitenler ne yapacak: 1 ve 2 Temmuz tarihinde kontratı bitenlere 3. defa yüzde 25 sınırı mı uygulanacak yoksa TÜFE oranında mı cam yapılacak? Resmi açıklamada ‘Yüzde 25 sınırı 3. sene olarak uygulanmayacak’ denilmezse bu ciddi bir sorun teşkil eder ve de uyuşmazlıklar yaşanır. Ev sahipleri Diyanet’in ENAG hesabını istiyor: İki sene üst üste Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı enflasyonun 3'te 1'İ oranında artış yapan konut sahipleri oldu. Şu an TÜFE’nin üzerinde bir artış beklentisi içerisindeler. Son dönemde ENAG’ın enflasyonu da hem kontratlara hem hesaplamalara girdi. Biliyorsunuz Nisan'da Diyanet İşleri Başkanlığı, kurban zammında TÜFE+ENAG enflasyonu/2 formülünü uyguladığını duyurdu. Mülk sahipleri, ‘Diyanet İşleri bunu uyguluyorsa biz niye uygulamayalım’ diyorlardı.
TÜFE’YLE SINIRLANDIRILAMAYACAK
Toplamda 180 bin konut sahibi ve kiracı arabulucuya gitti: 7 milyon kiracıyı oldukça yakından ilgilendiren bir durum var. Arabuluculuk sisteminin getirilmesiyle beraber 180 bin ev sahibi veya kiracı arabulucuya gitti. Ve yalnızca 85 bini anlaşarak sonuçlandı. Yeni vergiler de kiracılara yüklenecek: Temmuz ayında çıkacak ve konut sahiplerine yeni vergi getirecek yasa kiracıları da ciddi şekilde etkileyecek. Çünkü yalnızca TÜFE’yle sınırlanmayacak bu artışlar. Akabinde stopaj gibi gelir vergisini de büyük ihtimalle kiracılar ödeyecek. Kamunun düşük fiyatlı konut görevi: Konut dengesi çok bozuldu. İhtiyaçların 3'te 2'lik kısmının devlet üretse, Avrupa’daki gibi belirli rakamlarda kiraya verse kiraların ateşi de biraz olsun söner. İstanbul Çağlayan’da oturan ve mülk sahibinin istediği zammı kabul etmek zorunda kalan kiracı Hüsniye Yıldırım konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada “Yeni bir konuta çıkmanın maliyeti çok yüksek. Konut sahipleri söz konusu bu durumu çok güzel kullanıyor” dedi. Açıklamasında 50 metrekarelik küçük bir konutta oturduğunu dile getiren Hüsniye Yıldırım sözlerine şu şekilde devam etti: “Belki konut sahipleri de kendi cephesinden haklı. Belki tek konutu var ve geçimini oradan sağlıyor. Oturduğum semtte kira 15 bin TL'den başlıyor. Konuttan taşınmak için geçen 60 bin Türk Lirası para verdim. Bu sene taşınsam en iki katını ödemek zorundayım. Bu durumu konut sahibi de biliyor. 10 bin Türk Lirası iken 16 bin Türk Lirası kira istedi. 15 bin Türk Lirası'nda anlaştık. Asgari ücretle çalışan bir kişi nasıl ödesin bu kirayı?