Türkiye'de sayılarının 300 bine ulaştığı belirtilen konut mağdurları senelerdir çözüm arıyor. Kovid-19 salgınıyla beraber ev fiyatlarının rekor seviyede artması konut sahibi olmayı daha da zorlaştırdı ve mağduriyetler de arttı.
100 bin dolar ödeme yaptığı ofisin tapusunu hala alamayan da bulunuyor; Fikirtepe'de seneler önce evleri yıkılmasına rağmen tapuları ellerinden alınanlar da... Bunun dışında 2011 yılında başlayan projenin 2013 yılında ruhsat alması gibi problemler de bulunuyor. Mağdurlar meclisteki çalışmaların sonucunu beklerken uzmanlar yasal düzenleme gerçekleştirilmeden önce özellikle ev alım satımlarında herhangi hataya ve dolandırıcılığa karşı kusursuz şekilde işleyiş gösteren Amerika ve Avrupa’daki satış modellerinin örnek alınması gerektiğine dikkat çekiyor.
Sistem ABD’de nasıl işliyor?
ABD’li International Realtors Group'un ortak şirketi Property Invest USA şirketinin Kurucu Başkanı Cengiz Bayırlı, Amerika'da her parası olan inşaat sahibinin istediği projeye start veremediğini, bunun da mağduriyetleri engellemede önemli bir unsur olduğunu dile getirdi.
ABD'nin Florida eyaletindeki kanun ve kurallar kapsamında konut projelerine nasıl başlanıp nasıl ilerlendiğe ilişkin konuşan Bayırlı, "ABD'de inşaat halindeki bir projeyi yapıyorsanız öncelikle arazinin sahibi olmak zorundasınız. Değilseniz de nakit parayla almak zorundasınız, krediyle alayım diye bir şey yok" ifadelerini kullandı.
Dört aşamalı bir süreç
Fakat arazi satın almanın da tek başına yeterli olmadığına vurgu yapan Bayırlı, şunları söyledi:
"Sonrasında belediyeden bütün izinlerin çıkmış olması lazım. Bunlar tamamlanmadan satışla ilgili herhangi bir şey yapamazsınız. Üçüncü aşamada ise daireyle ilgili düşünülebilecek tüm kararların yazılı bir şekilde belirlenmiş olması lazım. Yani apartmanda evcil hayvanlara izin verilecek mi gibi kararları da kapsayan yönetim kurulu kararı kılavuzu gibi, oradaki yaşamı düzenleyen tüm kurallar... Bunlar netleşmeden projeyle ilgili satışın yapılması mümkün değil. Ancak bunlar sağlanırsa kontrat bölümüne geçilebiliyor. Tapu şirketinin hesabına paralar yatmaya başlıyor. Fakat yine de inşaatı yapan şirket bu paraya dokunamıyor. Projenin yüzde 40-50'sinin satılması gerek."
“Türkler konut alırken imza attığı evrakları iyi okumuyor"
Cengiz Bayırlı, Türkiye'de ev satın alırken, insanların yalnızca birbirlerine güvenerek, projeye ilişkin araştırma gerçekleştirmeden, imzaladıkları evrakları bile okumadan ilerlediklerinin altını çizdi. "Türkiye'den ABD'ye geldiklerinde de aynı şeyi yapıyorlar" diye konuşan Bayırlı, "O ülkenin kurallarına ve kanunlarına bakıp, gerekirse avukatlara gösterip tüm danışmanlık hizmetini aldıktan sonra ilerlemeleri, önlem almaları gerekiyor. Örneğin 1 milyon dolara ev alan bile danışmanlık ücretinden kaçınıyor" şeklinde konuştu.