Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulması beklenen yeni kanun teklifi, emlak sektörünü de yakından ilgilendiriyor. Ekonomim.com köşe yazarı Bumin Doğrusöz, bugünkü köşesinde önümüzdeki günlerde Meclise sunulması beklenen Kanun Teklifi Tasarısı'nı kaleme aldı. "Meclise sunulması beklenen Taslak, Vergi Konseyi’nde bile ele alınmamış" diyen Bumin Doğrusöz, "Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesinde; bir ticari ya da zirai işletmeye dahil olmayan gayrimenkullerin, hakların, gemi ve gemi paylarının iktisap tarihinden itibaren 5 sene içinde satılması durumunda elde edilen kazanç değer artışı kazancı olarak vergi kapsamına alınış olup, söz konusu kazanç 5 senelik sürenin geçmesinden sonra elde edilmişse verginin konusu dışında bırakılmıştır" bilgilerini verdi.
Kanunun mükerrer 81. maddesinde ise kazanç tespitinde, iktisap bedelinin, elden çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olacak şekilde TÜİK tarafından belirlenen Yurt-İçi Üretici Fiyat Endeksi’ndeki artış oranında (artış oranının %10 veya üzerinde olması koşulu ile) artırılarak tespit edileceği hükme bağlanarak, söz konusu kazancın enflasyona isabet eden kısmının vergilendirilmemesi planlandı. Mevcut düzenlemeye göre 2024 senesinde buradan elde edilecek kazançların 87 bin TL'si vergiden istisna tutuluyor.
Bumin Doğrusöz, "2023 yılında bu kapsamda 10.389 mükellef beyanname vermiş, yaklaşık 3,5 milyar matrah beyan edilmiş, 977 milyon vergi ödemesi yapılmış" dedi ve 5 yıllık sürenin sebebini açıkladı.
5 yıllık sürenin varlık sebebinin "Kişilerin tasarruf maksadı ile edindikleri, spekülatif amaç gütmedikleri, bir başka deyişle taşınmaz sektöründe piyasa aktörü olarak yer almak isteği ile edinmedikleri taşınmazlardan sağlayacakları kazançları vergi dışı bırakmak" olduğuna dikkat çeken Doğrusöz, bu uygulamadaki kuralların değiştirilmesinin planlandığını vurguladı. Doğrusöz, yapılması öngörülen değişikliğe göre, 5 yıllık süre koşulu ile 87 bin TL'lik istisnanın kaldırılacağını dile getirdi ve bir gayrimenkul alındıktan sonra ne zaman satılırsa satılsın, kazancı vergiye tabi tutulacağını belirtti.
Doğrusöz, 5 senelik vergi dışı kalma süresinin yalnızca bir adet konut için olacağının altını çizdi ve "Yani mükellefler ömrü hayatlarında bu kuraldan bir defa için faydalanabileceklerdir. Fakat bu faydalanmanın ilk satışları için mi olacağı konusu belirli değil" ifadelerini kullandı. "Örneğin bir kişinin 10 sene önce edindiği ve bu gün 8 milyon eden bir konutu ile 9 sene önce edindiği ve bu gün değeri 50 milyon eden bir başka evi olsa, 5 senelik olanaktan faydalanmak isteyen bu kişi bu hakkını 50 milyonluk konutu için kullanmak isterse, önce onu mu satmak zorunda, yoksa diğerini sattığında vergisini ödeyerek hakkını ikinci satışına saklayabilecek midir?" diye konuşan Doğrusöz, bu sorunun yanıtını zamanın göstereceğine dikkat çekti. Doğrusöz, konuyla ilgili "Yürürlükte olan kanunda, bedelsiz edinilen (bağış veya miras yolu ile gelen) gayrimenkullerin elden çıkartılmasında 5 sene kuralının uygulanmayacağı da öngörülüyor. Bu istisna durumunun yeni düzenlemede yer alıp almayacağı sorusunun cevabını da, Teklif Meclise sunulduğunda öğrenebileceğiz" açıklamasında bulundu.
Bumin Doğrusöz, kanunun yayımından önce alınmış olan gayrimenkullerin elden çıkartılmasından doğan kazançların, iktisaptan itibaren beş yıl geçtikten sonra vergi dışı kalma uygulamasına yine tâbi olacağının altını çizdi. "Fakat planlanan bu sistem kabul edilirse, artık evinizi yenilemeyi unutun. Yaşamda görülen, özellikle dar ve orta gelirli kesimde, ailelerin önce biraz birikimle, biraz borçla, biraz kredi ile bir konut sahibi olması, 8-10 sene sonra bunu satıp üzerine biraz ekleyerek daha iyi bir konut almasıdır" diye konuşan Doğrusöz, ama artık bu kesimin, evini sattığında gelen paranın üzerine para eklese de yeni bir ev alamayacağının altını çizdi. Doğrusöz, "Çünkü konutun satışından gelen parasının yüzde 40'ı gelir vergisine gidecek" dedi.
Bumin Doğrusöz, konu ile ilgili yazısını "Oysa burada vergilendirme merpen sistemine bağlanıp belli bir süre sonra kazancın vergi dışına alınması düşünülebilirdi. Örneği iktisaptan itibaren ilk yıl satıştan kazancın % 10’unun, ikinci yıl satışta kazancın % 20’sinin (…) sekizinci yıl satışta kazancın % 80’inin, dokuzuncu yıl satışta kazancın % 90’ının ve nihayet onuncu yıl ve sonrasında satış kazancının tamamı vergiden istisna edilebilirdi. Bence daha adil olurdu" diyerek tamamladı.