Birkaç yıl öncesine kadar TÜFE verilerine göre hesaplanan kira artış oranları, son yıllarda yüzde 25'le sınırlandırılmıştı. Yenilenen sözleşmelerde, kiracıya yüzde 25'in üzerinde zam yapılamıyor. Ev sahipleri de çözümü evlerini satmakta buluyor. Gayrimenkul Uzmanı Gülcan Altınay, “Ev sahipleri kiracılara istedikleri zammı yapamadığı için evlerini satılığa çıkardılar. Talep olmadığı için dairelerinin prim yapma oranı, değer oranı da düşük seviyede devam ediyor” dedi.
YATIRIM ARACI DEĞİL Mİ?
Konutlar yatırım aracı olmaktan çıktığını ve yatırımcının artık iş yeri almaya yöneldiğini ifade eden Altınay, “Özellikle Trakya bölgesinde yatırımcılar artık konut almaya değil de iş yeri almaya yöneldi. Yani küçük metrekarelerde fabrikaları, sanayi dükkanlarını alıp yatırımlarını bu şekilde yapıyorlar. Örnek vermem gerekirse, 300 metrekarelik bir sanayi dükkanını, metrekaresi 900 dolar, 1000 dolar gibi satın alıyorlar. Yani 270 bin dolardan satın alıyorlar. TL bazında yaklaşık 7 buçuk milyon TL ye geliyor. Bu 300 m2 işyerini Kiraya vermek istediğin zaman kira bedeli yaklaşık 1500 dolar. Bu da 50 bin civarı bir rakama denk geliyor. Ve bunu 150 ayda amorti ediyor” diye konuştu.
SANAYİ DÜKKANI DETAYI
Ekim ayı kira artış oranı iş yerlerinde şu an yüzde 55 oranında olduğunu belirten Altınay, “Konutlarda ise yüzde 25 olduğu için yatırımcı, artık yatırımlarını iş yerlerine, sanayi dükkanlarına yani bütçesine uygun yerlere yapıyor. Örnek veriyorum. 7-8 milyon liraya daire almak değil de bunun yerine sanayi dükkanı almaya yöneldi. Bütçesi daha fazla olan daha büyük metrekareyi tercih ediyor ya da 2 tane dükkanı yan yana alıyor. Daha büyük bir iş yerine daha büyük bir sanayiciye, fabrikaya kiraya veriyor” diye konuştu.
AMORTİ ETME MESELESİ
Avukat Sinan Keskin, konut kiralarında yüzde 25’lik zam sınırının devam ettiğini hatırlatarak, "Ancak iş yeri kiralarında böyle bir sınırlama yok. 2023 verilerine göre, iş yeri kiralarında kira artış oranı yüzde 72,31 ‘e kadar yapılabilmektedir. Bu durum, özellikle kredi çekerek ev alan kişinin, konut kirasından beklediği getiriyi alamamasına ve kredi borcunu amorte edememesine neden olmaktadır. Buna karşılık iş yeri kiralarında, yatırımın kendini amorte etme süresi daha kısadır. Haliyle vatandaş şuan konut almaktansa işyeri almayı tercih ediyor" diyor.
MAHKEMELER DOLDU, TAŞTI
"Kira artışlarındaki yasal sınırlamaların, konutları daha az cazip bir yatırım aracı haline getirdiğini söyleyebiliriz" diyen Keskin, "Bu yasal sınırlamalar konut kiralarında kiracı-ev sahibi ilişkilerini de zorlaştırmıştır. Sulh hukuk mahkemeleri hali hazırda özellikle konut kiralarına ilişkin tahliye ve kira bedeli tespiti davalarıyla dolup taşıyor" diyerek, açıklamasını sonlandırıyor.