ABD Merkez Bankası’nın (Fed) eylül toplantısında faiz indirimlerini başlatması öngörülürken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) da faiz indirimine başlaması için yılsonu ya da 2025 başı gündemde yer alıyor. Binlerce kişi "Enflasyonda düşüş görülürken, kur ve fiyatları etkileyebilecek bu hamle gelirse ev ve araba fiyatları yükselir mi?" sorusunun yanıtını araştırıyor. Ev ve araba sahibi olmak isteyenler fiyatların düşeceği günü bekliyor. CNBC-e’den Emre Eser’in haberine göre; uzmanlara göre ucuz kredilerin etkisiyle konut ve otomobil fiyatları değerinden fazla yükselirken, şu an bu piyasalarda durgunluk hâkim durumda.
YAPISAL REFORMLAR GEREKLİ
İktisatçı Mahfi Eğilmez, TCMB’nin faizlerle ilgili hamlelerini öngörmenin zor olduğuna dikkat çekti ve şu açıklamada bulundu: "Bizim faizler döviz faizi gibi işlem görüyor artık o sebeple onu yavaş yavaş kontrol etmek için faizi düşürmeli. Eğer bu şekilde yavaş indirirse, yani yavaştan kastım ikişer puan her seferinde iki puan gibi bu şekilde bir durumda çok büyük bir değişiklik olmaz piyasada." Eğilmez, faizlerin tek başına piyasayı düzeltmeyeceğinin de altını çizdi ve öteden beri söyledikleri tek bir şey olduğunu, faizin yanı sıra mutlaka Türkiye’nin eksik olduğu yapısal reformların yapılması gerektiğini söyledi. Eğilmez, "Türkiye riskli bir ülke bu risklerin düşürülmez lazım ki buradan sonuç çıksın" dedi.
TALEP PATLAMASI YAŞANMAYACAK
TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat da Türkiye’de yüksek bir reel faiz olduğuna vurgu yaptı ve faizlerin hızlı bir şekilde inmeyeceği kanısında olduğunu dile getirdi. "Şu an Türkiye’de yüksek bir reel faiz bulunuyor. Mevduatlar hala cazip. Merkez bankası faizleri öyle hızlı düşürmeyecek. Bu uzun zamana yayılacak. Yani otomotiv ve gayrimenkul için şaşalı günler birden gelmeyecek" diyen Murat, Türk halkının kredi faizleri yüzde 1’in altına inmeden hiçbir ürüne hücum etmeyeceğinin altını çizdi ve bu sürede yalnızca ihtiyaç için kredi kullanılacağını, talep patlaması yaşanmayacağını vurguladı.
BANKA KREDİLERİNDE SON DURUM NE?
Merkez Bankası rakamlarına bakıldığında, kredi faizlerinde konut faizleri yüzde 43,48 ortalamasında seyrederken, taşıt faizleri de yüzde 49,60 seviyesinde yer alıyor. İhtiyaç kredilerinde faizler de yüzde 72,24 seviyesinde bulunurken, KMH dahil yüzde 74,56 seviyesinde. 4 sene önce 2020 Ağustos ayı başında konut kredisi faizleri yüzde 9,99 seviyesindeyken, taşıt kredisi faizleri yüzde 12,42, ihtiyaç kredisi faizleri yüzde 13,41 ve KMH dahil ihtiyaç kredisi faizleri de yüzde 14,04 seviyesinde seyrediyordu. TÜİK verilerinde de konut satışları istatistikleri, faizlerin düşük olduğu pandemi süreci de olan 2020 senesinde konut satışlarının 2013-2023 aralığında zirve sene olduğunu işaret ediyor. 2020 Ocak-Temmuz döneminde toplam konut satışı 854 bin 126 olarak kaydedilirken, bunun yaklaşık yüzde 46’sı ipotekli satış yani kredili olarak yapıldı.