Gayrimenkul sektöründe değişen dengeler yeni modellere ihtiyaç olduğunu ortaya koydu. Değişim hem alıcı hem üretici cephesinde yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor. Türkiye’de birçok kesim için konut hâla en güvenli yatırım aracı olsa da erişim sorunu giderek büyüyor. Artan fiyatlar, yüksek faiz oranları ve kredi musluklarının kısılması hem ihtiyacı olanları hem de yatırımcıları zorluyor. Gelelim üretici tarafına... Uzun yıllar ‘sat-yap’ sistemiyle çalışan firmalar, satışlarda yaşanan durgunluk nedeniyle bunu sürdüremiyor. Finansman sorunu, maliyet artışları ve öngörülemeyen piyasa şartları üretim iştahında düşüşe neden olurken, bu da arz sorununa yol açıyor.
İşte ortaya çıkan bu tablo sektörde yeni enstrümanlara ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Bu enstrümanlardan birinin de ‘Proje Gayrimenkul Yatırım Fonları’ olması bekleniyor. Gayrimenkul Yatırım Fonları’ndan sonra proje fonlarının da ilgi göreceği öngörülüyor. Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) hazırlıklarını yaptığı yeni model kapsamında önümüzdeki yıl yeni fonların duyurulması planlanıyor.
‘SEKTÖR SIKIŞTI’
Hürriyet'ten Gülistan Alagöz'ün haberine göre arsa ve proje geliştirme ile uluslararası gayrimenkul satışları konusunda hizmetler sunan Mars International’ın da gündemindeki en önemli başlık fonlar. CEO Hakan Bucak, hem kendi kuracakları fon için hazırlık yaptıklarını hem de sektörde proje fonu planlayan markalara destek verdiklerini söyledi. “Türkiye’de her şeye rağmen konuta talep var ama sektör sıkıştı. Fiyatlanan arz ile mevcut talep bir türlü buluşamıyor” diyen Bucak şöyle devam etti: “Bunu çözmenin tek yolu halktan finansman. Yani Amerika’da 100 yıllardır yapılan fon mantığı. 2024’te Türkiye’de mevcut döngünün değişmeye başlayacağını bekliyorum. Yeni döngüde fonları göreceğiz. Keza Gayrimenkul Yatırım Fonları’na (GYF) olan talep zaten çok arttı. Ancak GYF’ler yoluyla iskanı alınmış gayrimenkullere veya devlet garantisinde olan inşaat projelerine yatırım yapabiliyorsunuz. Sektör Gayrimenkul Proje Finansman Fonu düzenlemesini bekliyor. Bu adımla arsa geliştirmenin ve inşaat halindeki projelere fon ile finansman toplamanın önü açılacak. Beklentimiz bu ay yeni modelin açıklanması.”
SPK İLE GÜVEN SAĞLANACAK
Yeni modelin ‘fiyat ve güven disiplini’ oluşmasına katkı sağlayacağını belirten Bucak, sistemi şöyle özetledi: “Artık bir grup kişi veya şirket sahipleri fon kurup, yatırımcılardan para toplayıp, inandığı projeye veya arsaya yatırım yapabilecek. Toplu daire alımı yapabilecekler. Ancak yatırım yapılan her ürün SPK değerlemesine tabi olacağından satın alma fiyatları değerlemenin aynısı ya da altında olmak zorunda olacak. Bu fiyat disiplinini sağlayabilir. İkinci olarak ise sektörde güven ortamı oluşacak. 10 milyon dolar parayı inandığınız projeye koydunuz diyelim. Eğer bu proje inşaat halinde ise SPK diyecek ki bu müteahhit bu inşaatı bitirebilir mi? Bunun garantisini almak zorundasın diyecek. Ya teminat mektubu ya inşaat bitirme sigortası ya da tapulara şerh koyma gibi bir garanti olmadan bir yatırım yapmanız mümkün olmayacak. Yani güven gelecek. Bireysel yatırımcı da 10 milyon verip 1+1 alacağına, 100 bin lira verip 1 milyar liralık projenin ortağı olabilecek.”
Bucak, “Seneye çok fazla gayrimenkul proje finansman fonu kurulumunu duyacağız. Birçok geliştirici marka fon hazırlığında” ifadelerini kullandı.
SPK BAŞKANI: KONUT ARZINA KATKI SUNACAK
SPK Başkanı İbrahim Ömer Gönül de geçtiğimiz aylarda fonların devreye gireceğini açıklamış ve şu bilgileri vermişti: “Proje Gayrimenkul Yatırım Fonları’nın kuruluşuna izin veren düzenleme ile, çoğunluğu konut nitelikli bağımsız bölümlerden oluşacak gayrimenkul projelerini gerçekleştirmek üzere gayrimenkul yatırım fonlarının kurulmasına imkân tanınması planlanmaktadır. Bu fonlar, hem kendi mülkiyetlerindeki hem de sözleşme imzaladıkları farklı kişilere ait arsalar üzerinde projeler gerçekleştirebilecek. Fonların kurulmasına izin verilmesi ile konut arzının artırılmasına katkıda bulunulacak, yatırımcıların gayrimenkul projelerine yatırım yapabilmelerine olanak sağlanarak getiri imkânları artırılacak.” Gönül, gayrimenkul sertifikasını yeniden sektöre kazandırmak istediklerini de ekledi.