İnşaat maliyet endeksi, 2022 yılı Eylül ayında geçen yıla göre yüzde 119,8 arttı. TÜİK, inşaat maliyetlerini malzeme ve işçilik maliyetleri olarak iki ana başlıkta yayımlıyor. Eylül’de malzeme maliyetlerindeki artış yüzde 133 iken, işçilik maliyetlerindeki artış yüzde 84 oldu. Üretici enflasyonu verilerindeki detaylara göre; son dönemde doğalgaz ve elektrik fiyatlarında sarsıcı bir artış var. Bunlar zamanla ürün fiyatlarını da yukarı çekiyor. Zira çimento, cam, mobilya gibi pek çok sektörde doğalgaz ve elektrik, toplam maliyetler içinde önemli bir paya sahip. Dolayısı ile önümüzdeki birkaç ay içinde bu kalemler öncülüğünde inşaat maliyetleri yükselemeye devam edecek.
Ocak ayına geldiğimizde, bu defa ücret zamları nedeniyle maliyetlere ikinci bir dalga eklenecek. Asgari ücrette beklenen yüksek artış, inşaat sektöründeki işgücü maliyetlerinin de artmasına neden olacak. İnşaat maliyet endeksinde, malzeme maliyet endeksinin payı yaklaşık yüzde 65, işçilik maliyet endeksinin payı ise yüzde 35 civarında. Yıl başında asgari ücrette yüzde 50 artış olursa, inşaat maliyetlerinde sadece bu nedenle yüzde 17’ye yakın bir yükselme olasılığı var. Dolayısıyla, malzeme ve işçilik maliyetlerinde, dolayısıyla inşaat maliyet endeksinde tırmanışın devam ettiğini görebiliriz.
Dış ticaret endeksleri yavaşlıyor
Bu haftaya dış ticaret endekslerinin eylül sonuçları ile başlıyoruz. Elimizdeki güncel verilere göre ihracat miktar endeksi 13 aydır, ihracat fiyat endeksi ise 22 aydır yükselişini koruyor. Ancak her ikisinde de yön yukarı olmasına momentum zayıflıyor. Birkaç ay öncesine kadar yüzde 10’un üzerinde olan artış oranları ağustosta yüzde 6-7 civarında değerler aldı. İhracatın hız keseceğini yaz aylarından bu yana görüyor ve bekliyorduk. Bu beklenti gerçek oldu. Ekimde açıklanan yüzde 2,8’lik artış son 21 ayın en yavaş ihracat artışı. Şimdi soru “olacak mı?” değil; “ne kadar sürecek?” olmalı. İhraç ettiğimiz mal miktarı ile sanayi üretim endeksi arasında doğru yönlü ve güçlü bir ilişki var. Bu nedenle sanayi üretimine yönelik beklentiler, bize, ihracat miktarının da ne olabileceğine yönelik fikir verebilir. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi ağustosta son 26 ayın en yavaş artışını gerçekleştirdi. Önümüzdeki aylarda endekste artışın sona ermesi ve gerilemenin başlaması bekleniyor. Bu beklentinin temelinde hem iç talepteki hem dış talepteki durgunlaşma var. Toparlanmanın başlaması için bir tarih vermek mümkün değil, ama 2023’ün ilk yarısında bu olasılığın son derece düşük olduğunu söylemek mümkün. Dolayısı ile önümüzdeki 6-7 ay boyunca ihracat tarafında olumlu bir gelişme görmemiz zor. İhracat miktar endeksi ve fiyat endeksi de bu süreçte yönünü aşağı çevirecektir.
KAYNAK: DÜNYA