Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD)’nin, sektörün çatı kuruluşu olarak hazırladığı ‘Eylül 2018 Sektör Raporu’nda şu tespitler yer aldı: Yılın ikinci çeyreğinde inşaat sektörü ile Türkiye ekonomisinin büyümesi arasındaki paralellik önemli ölçüde kayboldu. Uzun süredir inşaata dayalı ekonomik büyüme yaklaşımı içinde inşaat sektöründe sağlanan yüksek büyümeler ekonomik büyümeyi de destekliyordu. Ancak 2018 yılı ikinci çeyrek döneminde ekonomi göreceli olarak hızlı büyümüş olmasına karşın inşaat ve gayrimenkul sektörlerinde büyüme neredeyse durdu. Türkiye ekonomisi 2018 yılı ikinci çeyreğinde yüzde 5,4 büyüdü. İnşaat sektörü ise 2018 yılı ikinci çeyrek döneminde sadece yüzde 0,8 büyüdü. İnşaat sektöründe çeyrek dönemlerde üst üste süren hızlı büyüme, yerini çok ciddi yavaşlamaya bıraktı. Gayrimenkul sektörü de 2018 yılı ikinci çeyrek döneminde yüzde 0,2 büyüyebildi.
İnşaat sektörü güven endeksi 2010’dan bu yana en düşük seviyesinde
İnşaat sektörü güven endeksi, Ağustos ayındaki hızlı düşüşün ardından Eylül ayında da sert bir gerileme gösterdi. Böylece inşaat sektörü güven endeksi, ölçülmeye başlandığı 2010 yılından bu yana en düşük seviyesine indi. Eylül ayında güven endeksi 15,3 puan birden geriledi.İnşaat sektörü güven endeksinde gerçekleşen gerilemede, ekonomide yaşanan sıkıntıların yanı sıra, daha çok inşaat sektöründeki sorunlar belirleyici oldu. İnşaat sektöründe önemli ölçüde talep ve finansman sorunları görülürken, müteahhit firmaların mali yapılarına ilişkin endişeler de piyasa işleyişinde tıkanma yaşanmasına yol açtı.
Mevcut inşaat işleri seviyesi Eylül ayında 19,5 puan düştü
Eylül ayında mevcut inşaat işleri seviyesinde çok önemli bir gerileme ve durgunluk yaşandı. Mevcut inşaat işleri seviyesini ölçen endeks, Eylül ayında 19,5 puan gerileyerek 2010 yılından bu yana en yüksek aylık gerilemesini yaşadı. İnşaat işlerinin gerilemesinde iki önemli neden bulunuyor; ilki talep tarafındaki küçülme. Esas önemli neden ise finansman maliyetlerinin geldiği seviyeler ile finansman olanaklarının kesilmesi. Mevcut inşaat işlerinin, bu iki koşulda iyileşme olmadığı sürece daralmaya devam edeceği öngörülüyor.
Yeni alınan inşaat işleri de 2010’dan bu yana en düşük seviyesinde
Alınan yeni iş siparişleri Eylül ayında, 2010 yılından bu yana en düşük seviyesine indi. İnşaat sektörü ve piyasalarında yaşanan talep ve finansman sorunları yeni inşaat siparişlerinde hızlı küçülmeye yol açtı. Bu nedenle izleyen aylarda inşaat malzemesi talebinin de düşmesi bekleniyor.
İpotekli konut satışlarında Ağustos ayında tarihi düşüş yaşandı
Türkiye genelinde konut satışlarında banka kredileri ile yapılan (ipotekli) satışlar önemli rol oynuyor. İpotekli konut satışlarında tarihi bir düşüş yaşanan Ağustos ayında, 12 bin 743 adet ipotekli konut satışı gerçekleşti. Konut kredi faizlerinin aylık ortalama yüzde 1,89’a ulaşması ile birlikte kredili-ipotekli konut alım talebi de ciddi şekilde düştü. Konut kredisi faiz oranlarında artışın devam etmesi, ipotekli konut satışlarında düşüşün süreceğini gösteriyor.
Yeni Ekonomi Programı, inşaat sektöründe durgunluğa işaret ediyor
Yeni Ekonomi Programı’nın genel ve sayısal hedefleri, inşaat sektöründe de yavaşlama olacağını gösteriyor. Öncelikle özel tüketim harcamalarında 2019 yılında yüzde 2 büyüme öngörülüyor. Buna göre hane halklarının harcamalarında sınırlı bir büyüme olabilir. Bundan konut satışları ve kiralamalar da olumsuz etkilenebilir. İnşaat sektöründeki büyümeyi de içeren özel yatırımlarda büyüme ise 2019 yılı için yine 2 olarak hedefleniyor. İnşaat sektöründe de 2019 yılında en fazla yüzde 2 büyüme olacağına işaret ediliyor. 2019 yılında kamu yatırımlarında ise yüzde 36,1 daralma öngörülüyor. Programın kamu mali disiplini hedefi çerçevesinde en çok kamu yatırımlarının etkilenmesi bekleniyor. Kamu yatırımlarında gerileme, kamu altyapı ve inşaat harcamalarında da önemli bir küçülme anlamına geliyor. Bu hedefleri ile Yeni Ekonomi Programı, inşaat sektöründe 2019 yılında küçülme yaşanma olasılığını dahi içeriyor.
İnşaat malzemeleri ihracatı Temmuz ayında yüzde 32,7 arttı
İnşaat malzemeleri ihracatında, Temmuz ayında sıçrama yaşandı. Temmuz ayı ihracatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 32,7 artarak 1,76 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2018 yılına hızlı bir başlangıç yapan ihracat, yılın ilk yarısındaki yüksek performansını yılın ikinci yarısına taşıdı. Pazarlarda iyileşmelerin ihracat üzerindeki olumlu etkisi yeni yılın ikinci yarısında da devam etti. Ancak özellikle iç piyasada şiddetlenen yavaşlama Temmuz ayı ihracat artışında etkili oldu. 2018 yılının ilk 7 ayında ihracat yüzde 19,6 artarak 11,72 milyar dolara ulaştı. İhracattaki kuvvetli artış Temmuz ayında da sürdü. Böylece Temmuz 2017-Temmuz 2018 döneminde yıllık ihracat 19 milyar dolar seviyesini aşarak 19,21 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2018 yılında ihracat yüksek performans göstermeye devam etti. Yakın ve komşu pazarlarda göreceli iyileşme ile AB pazarı, ihracat artışına katkı sağlıyor. Döviz kurlarındaki artış da ihracata destek veriyor.