TÜİK ağustos 2018 konut satış istatistiklerine göre konut satışları önceki yılın aynı ayına göre 12,5 düştü.
Konut satışlarındaki düşüşün en önemli etkisi muhakkak ki yüksek faiz oranlarıdır. Ağustos ayında ipotekli konut satışlarının yüzde 67,1 düşmesinden belli zaten.
Geçtiğimiz ayın başlarında faiz oranları yüksek olsa da yine de kullanılabilir düzeyde olduğu için yüzde 67,1 azaldı. Faiz ortalaması yüzde 2,6’yı geçmiş durumda. En düşük faiz oranı yüzde 2. Eylül ayı konut satış istatistikleri açıklandığında ipotekli satışlar en az yüzde 90-95 oranında düşecektir diye düşünüyorum.
Bir bakıma ipotekli konut satışları sıfırlanacak da diyebiliriz.
Konut kredisi faizlerinin düşük olduğu zamanlarda satışların yarısı ipotekli olarak gerçekleşiyordu. Ancak ağustos ayında satılan 105.154 konutun sadece 12.724 tanesi ipotekli satış olarak gerçekleşti.
***
Kredi kullanarak konut alan yatırımcıların beklemeye geçmesi inşaatçılara olumsuz yansıdı.
İnşaatçılar, müşteri portföyinin yarısını oluşturan ipotekli konut alıcılarını kaybetti. Yatırım amacıyla konut alanlar da şu anda faiz veya döviz gibi yatırım araçlarını tercih ettiğinden elde sadece konut ihtiyacı olan ve nakit sıkıntısı olmayanlar kalıyor.
***
Müteahhitler ekonomideki tüm bu olumsuzlukları yine kendi finansal imkanlarıyla atlatmaya çalışıyor.
Birçok inşaat firması düşük faizle veya faizsiz olarak senetli satış yapıyor.
Senetli satış yapacak finansal gücü bulunmayan firmalar ya bankayla anlaşmalı olarak düşük faizli kredi kullandırıyor ya da nakit alımında indirim oranını yüksek tutuyor.
Türkiye için Kazanç Vakti konut kampanyasında senetli konut satışları 3 haftada 3 bini geçti. Kampanyaya dahil olmayan ancak farklı vade ve faiz oranı seçenekleriyle satış yapanların da sattığı konutlar hesaba katıldığında senetli konut satışları ipotekli konut satışlarını yakaladı.
Senetli satış oranları sürekli artarken, ipotekli konut satışları ise sürekli azalıyor.
***
Senetli satışların artması ve ipotekli satışların azalması inşaat sektöründeki tüm dengeleri değiştirecek.
Konut kredisi faizlerinin düşük olduğu dönemde yatırımcılar daha çok kar etmek için kredi kullanıp temelden konut alıyordu. Temelden satış yapan müteahhit ise yeni projelere başlıyordu. Bu şekilde inşaat sektöründe hızlı bir sirkülasyon oluşuyordu.
Senetli satışta ise tam tersi bir durum yaşanacak. Müteahhit 36-60-120 ay vadeyle sattığı dairenin parasını daha geç alacağından yeni projeye hemen başlayamayacak, başlayacak olsa bile daha küçük projeler yapmak durumunda kalacak.
Senetli satışların artması inşaat sektörünün küçülmeye gideceğinin ön habercisi…
Türkiye’nin lokomotifi olan İnşaat sektöründeki küçülmenin engellenmesi ve sektörünün yeniden hareketlenmesi için faiz oranlarının bir an önce düşmesi gerekiyor.