Yaklaşık 1.8 milyon kişinin ekmek kapısı olan inşaat sektörü, deprem bölgesindeki acil inşa faaliyetlerinin de etkisiyle büyük bir iş gücü problemiyle karşı karşıya. İş gücünün depremden etkilenen illere kayması, özellikle büyük kentlerde inşaatta çalışacak eleman bulmayı zorlaştırdı. Buna; ara eleman eksikliği de eklenince inşaat sektöründeki işçilik maliyeti, malzeme giderlerini solladı. Özellikle sıva, alçı, boya, dış cephe mantolaması ve tesisat gibi ince işlerde çalışacak eleman bulmak zorlaştı. Kalıp, demir, duvar gibi kaba işçilik isteyen üretim aşamalarında malzeme maliyeti halen ağır bassa da tesisat (elektrik, su, doğal gaz), sıva, mantolama gibi ince işçilik isteyen kısımlarda ise işçilik maliyeti, malzeme rakamlarını büyük oranda geride bıraktı.
2020’de 100 birim olan inşaat maliyetinin 20 birimini işçilik oluştururken, 3 yıllık periyotun ardından 2023’te bu kalem tam 3 katına çıkarak 60 birime yükseldi. Müteahhitler ve taşeronluk yapan aracı şirketler, aylık 70-80 bin liralara bile çalışacak eleman bulamamaktan şikâyetçi. Usta yokluğundan dolayı 3 ayda yapılacak işin 6 ay sürdüğünü belirten müteahhitler, projelerin teslim süresinde gecikmeler yaşandığını ifade etti.
İŞÇİLİK ENDEKSİ BİR YILDA %111 ARTTI
Yeni Şafak’ın sektör temsilcilerinden aldığı bilgileri TÜİK verileri de doğruluyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre; inşaat maliyet endeksi aralıkta bir önceki aya kıyasla yüzde 1,94, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 67,31 yükseldi. Aylık bazda malzeme endeksi yüzde 2,05, işçilik endeksi yüzde 1,67 arttı. Yıllık bazda malzeme endeksi yüzde 54,26, işçilik endeksi ise yüzde 111,83 artış gösterdi.Konuştuğumuz sektör temsilcileri ve müteahhitler de 'eleman maliyetinin diğer giderleri geçtiği' bilgisini doğruluyor.
Demirci ve kalıpçı bulamıyoruz
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, geçen yılın başında yaşanan deprem felaketinin ardından sektörün, tüm olanaklarını bölgenin yaralarını sarmaya ve yeniden inşasına seferber ettiğini söyledi. Eren, “Bu durum nitelikli iş gücünün de bölgeye kaydırılmasına yol açtı. İnşaatlarda istihdam edilmek üzere demirci, kalıpçı, iş makinesi operatörü, hatta düz işçi gibi 'Mavi yaka' olarak nitelendirilen orta kademe eleman bulmakta zorluk yaşayan sektörde, ücretler aylık 150 bin lira seviyelerine kadar çıktı” dedi.
3 aylık inşaat 6 ayda bitiyor
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Genel Başkanı Tahir Tellioğlu, şunları söyledi: “Geçen yıl 500-600 lira olan usta yevmiyesi bu yıl 2 bin 500 lirayı geçiyor. Herhangi bir usta ayda 70-80 bine çalışmazken onu yönlendiren mühendis ise ayda 25-30 bin lira ücret alıyor. Sektörde çok net bir iş gücü açığı var bu da haliyle tüm maliyetleri tetikliyor. Nitelikli usta bulunamayınca proje yavaşlıyor, 3 ayda bitecek inşaat 6 ayda zor bitiyor.”
Yüksek ücret maliyeti artırdı
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik ise şu bilgileri verdi: “Usta bulmakta zorlanıyoruz. Ülke genelinde artan kentsel dönüşüm faaliyetleri nedeniyle operatör, sıvacı, boyacı gibi alanlarda çalışan bulamıyoruz. Çimento, demir-çelik ve mobilya en çok artan kalemler oldu. İnşaat maliyetlerindeki artış, konut fiyatlarına da yansıyor. Bir evin metrekare maliyeti ortalama 30 bin liralardan başlıyor.”