8 bin 500 yıllık tarihiyle 36 uygarlığa ev sahipliği yapmış muazzam bir kent İzmir…
Türkiye’nin hem nüfus hem de ekonomik potansiyel açısından 3 büyük kentinden biri.
Eşsiz coğrafyasıyla, deniziyle, havasıyla, insanlarıyla, sosyal yaşamıyla, kendine özgü kültürü ile ‘BEN İZMİR’İM’ diye haykıran her zaman canlı bir kent.
İzmir’in demografik, sosyolojik, tarihsel kökenine inecek olursak söyleyecek çok şey var ama biz kendi konumuza dönelim… İnşaat sektörüne…
***
İzmir’de, Ticaret Odası’na kayıtlı 6 binin üzerinde müteahhit var ama bunların hiçbiri dünyada yok.
Türk müteahhitler 1972 yılından beri dünyanın 7 kıtası ve 104 ülkesinde 318,6 milyar dolarlık 8 bin 626 projeye imza attı. Peki İzmirli müteahhitler bunun neresinde? Çok acı bir şekilde söyleyeyim ki hiçbir yerinde.
6 binin üzerinde İzmirli müteahhitimiz var ama dünyaya açılan bir müteahhitimiz yok. Müteahhit sayısını hep dezavantaj olarak yorumladık, ‘parayı bulan müteahhit oluyor’ diye sitem ettik. Belki de belli noktalarda haklıydık. Ama müteahhit sayımızı avantaja çevirmeyi hiç düşünemedik. Dünya inşaat pazarı çok büyük bir pasta İzmir de bu pastadan faydalansın diyemedik.
İzmir dünyayı inşa etme sürecinde hiç rol almadı. İzmir kendi kabuğundan çıkmayı da başaramadı. Bugün yurtdışında iş yapan İzmirli müteahhitlik firması hemen hemen hiç yok diyecek kadar az. 318 milyar dolarlık girdiden İzmir neredeyse hemen hiç pay alamadı.
Türkiye yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde dünyada ilk 10 ülkeden biri. Altın çağımızı yaşadığımız 2013 yılında dünyada 30 milyar liralık projelere imza attık. Ülke olarak bu kadar iyi bir performans yakalamışken İzmir olarak bu kadar kötü bir performans sergilememiz içler acısı.
***
Burada herkesin kendini sorgulaması gerekiyor. Merkezi idarenin, ilgili bakanlığın, yerel yönetimlerin, sektör temsilcilerinin, fon sağlayıcıların, meslek odalarının… vb.
İzmir’deki 6 Bin müteahhitin sektöre dahil edilmesi, İzmir’deki finansal açıdan güçlü (ki gerçekten çok iyi konumda olan İzmir firmaları var) firmaların da il ve yurt dışına açılması gerekiyor. Dünyadaki inşaat patasından artık İzmir’in de faydalanması kaçınılmaz. İzmir’in dünyayı inşa edecek tecrübesi de, potansiyeli de var.
Dünyaya açılma sürecinde kamu ilgililerinin de elini taşın altına koyması lazım. Hem çevre şehircilik bakanlığı hem de yerel yönetimler uygulayacağı teşvik politikalarıyla İzmirli müteahhitlerin yurtdışına açılmasına önayak olmalı. Bankalar da uygun faizli kredi olanağı sağlayarak kendilerine düşen görevi yerine getirmeli. Tabi yine en büyük görev müteahhitlerde. Müteahhitler daha cesur olmalı.
Orta Doğu-Körfez ve Kuzey Afrika bölgesi çok büyük bir küresel pazar alanı. İzmirli müteahhitlerin bu pazara açılması hem İzmir’in ekonomik kalkınmasına hem de istihdama çok büyük katkılar sağlayacağına inanıyorum.
Yurt dışındaki müteahhitlik hizmetleri 2016 yılında yüzde 64 gerileyerek 7.7 milyar dolar seviyesine düştü (Kasım ayı itibariyle). Bu rakam son 12 yılık en düşük seviyesi. İzmir bu zor süreçte atacağı adımlarla Türkiye’ye koltuk değneği olmalı ve Türkiye’nin dünya pazarındaki hakimiyetini geri alması için bir rol oynamalı.