İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafında hazırlanan ve kentin 15-20 yıllık gelişimine ışık tutacak “1/25000 Ölçekli Nazım İmar Planı” askıya çıkarıldı.Büyükşehir Belediyesi meclis salonunda geçtiğimiz Ocak ayında meslek odaları, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerle paylaşılan planla 28 Ağustos’a kadar askıda bekletilecek.
2030 yılı hedef alınarak hazırlanan plan, yarattığı yeşil kuşak alanları ve yüksek çevre duyarlılığı ile öne çıkarken 3 bölgede 13 ilçe ve 428 kırsal yerleşmeyi kapsayacak. Yeni nazım planı, ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm ve ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanım kararlarını belirleyecek.
İZMİR MODELİ
Yaklaşık 2 senedir yürütülen çalışmalar sonucunda oluşturulan vizyonda, kentin özgün kültürel ve doğal değerlerini koruyarak gelişen, tarımda sürdürülebilir gelişmeyi öngörerek sektörün itibarını artıran, yerel ürün markalaşmasıyla öne çıkan, turizm çeşitliliğinde önder, korumacı ve ulaşılabilir bir “İzmir Modeli” ortaya konuyor.
1/25000 Ölçekli Nazım İmar Planı’nın stratejisini ise yaşamsal öneme sahip alanlar (su havzaları, tarım ve orman alanları) ile özellikli ekosistemlerin, biyolojik çeşitliliğin, yeraltı ve yerüstü doğal kaynakların, su, toprak ve hava kalitesinin korunması ve sürdürülebilir bir geleceğin öngörülmesi oluşturuyor.
HEDEFLER SIRALANDI
Plan çalışmalarında, İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne 2014 yılında bağlanan alanın bütünü Batı, Doğu ve Kuzey olarak 3 bölüm halinde ele alındı. Bu program alanlarının her biri için nelerin yapılması gerektiği; hangi sektörlerin gelişeceği, nüfus hareketleri, yapılaşma, tarım alanları, su havzaları, korunması gereken doğal, arkeolojik, tarihi sit alanları ve diğer koruma alanları, sanayi bölgeleri, turizm bölgeleri, yeşil kuşak alanları belirlendi. Bu kapsamda, planlama bölgelerinin karakterlerine ve ilçelerin yapısal özelliklerine bağlı olarak;
1. Yeşil kuşak alanlarında doğayla uyumlu, insan odaklı koridorlar yaratılması,
2. Doğaya saygılı alternatif turizm olanaklarının sağlanması,
3. Tarımsal üretim faaliyetlerinin ve iyi tarım uygulamalarının desteklenmesi,
4. Tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi,
5. Kırsal yerleşmelerin sosyal ve teknik altyapı olanaklarının güçlendirilmesi,
6. Yenilenebilir enerji kaynaklarının verimli şekilde kullanılması gibi konularda önemli ilkesel kararlar geliştirildi ve plan çalışmaları bu doğrultuda şekillendirildi.
NERESİ, NASIL, HANGİ YÖNDE GELİŞECEK?
Öngörülen yeni 1/25000 Ölçekli Nazım İmar Planı'yla İzmir genelinde belirlenen 3 program alanında neler yapılacağı, nasıl ve hangi sektörlerin gelişeceği de şekillendiriliyor. Batı, Doğu ve Kuzey olarak 3’e ayrılan İzmir’in 2030 planına ışık tutan öngörüler ise şöyle; Batı Bölgesi Stratejileri (Çeşme, Karaburun ve Urla) Doğa turizmi zonu kimliği taşıyan bu bölgede, termal kaynakların kıyı ve doğa turizminin ağırlıkla gelişmesi öngörülürken kültürel iyileştirme, günübirlik rekreasyon alanları ve ulaşım yatırım alanları olarak belirleniyor; yenilenebilir enerji kaynaklarının kontrollü gelişiminin sağlanmasına önem veriliyor.
Bu planlar çerçevesinde öngörülen kararlar ise şöyle;
Bölgenin potansiyelleri değerlendirilerek kongre turizmi, sağlık turizmi ve kamp turizmi geliştirilecek.
Deniz yolu ulaşımı güçlendirilecek.
Çeşme’de mevcut yük ve yat limanı kararları sürdürülerek, yerleşimlerin çerçevesi tampon niteliğindeki yeşil kuşak alanlar ile sınırlandırılacak.
Bu bölgede bağcılık ve şarapçılık ile zeytincilik ve zeytinyağı üretimine yönelik faaliyetleri destekleyici ‘Özel Proje Alanı’ belirlenecek.
Kırsal yerleşim alanlarında agroturizmin ve ekoturizmin özendirilmesine yönelik politikalar geliştirilecek. Kırsal yerleşmelerin canlandırılmasına yönelik projeler üretilecek.
Yeşil kuşakları koruyucu olarak bölgede orman, makilik fundalık alan, ağaçlandırılacak alan ile tarımsal alanları geliştirilen plan uygulamalarıyla korumaya gidilecek.
Kuzey Bölgesi Stratejileri (Bergama, Dikili, Kınık ve Aliağa)
"Tarım ve rekreasyon zonu" olarak tarif edilen bu bölgede tarım üretimine yapılacak katkı iyileştirmesiyle kentin çevresinde konut saçaklanmasının önlenmesi hedefleniyor.
Tarım, turizm ve liman üretimin ağırlıkla gelişmesi öngörülen bu yöre, tarımsal iyileştirme, sulama, demiryolu, ulaşım, lojistik, Organize Sanayi Bölgesi (OSB), teknik altyapı, kıyı, termal ve kültür turizmi yatırım alanları olarak belirleniyor.
Planlar çerçevesinde uygulanması öngörülen bazı kararlar şöyle; Dikili ve Bergama’da jeotermal kaynağa bağlı olarak ‘Teknolojik Sera Bölgesi’ yapılacak. Dikili limanı ticari liman ve yolcu limanı arasında yer alacak.
Bergama’da kent nüfusunun artışının sürmesi beklenirken, kırsal yerleşmelerde nüfusun azalma eğiliminin tarımın geliştirilmesine bağlı olarak önlenmesi öngörülüyor.
Çandarlı’da Kuzey Ege Limanı ve tersane yatırımı ile çevredeki yerleşmeler gelişecek, Aliağa ve Bergama’da Organize Sanayi Bölgesi’nin önemi artacak.
Kuzey Otoyolu’nun da devamlılığı sağlanarak bölgede hızlı tren hattı ve banliyö hattının entegre edilmesiyle bölge ulaşım yönünden de gelişecek.
Bu bölgede ayrıca biyogaz üretimi ve biyogaza dayalı yenilenebilir enerji tesislerine yönelik çalışmalar yapılacak.
• Agroturizmin özendirilmesine yönelik politikalar geliştirilecek.
• Kozak Yaylası’nda doğa turizmine dönük küçük ölçekli turizm tesislerine yönelik gerekli düzenlemeler yapılacak.
• Sürdürülebilir kültür ve doğa turizmine yönelik olanakların genişletilmesi (yayla turizmi, dağcılık, bisiklet), tercihi kullanım alanlarının; alt ölçekli imar planlarında turizm tesisi olarak özendirilecek.
Doğu Bölgesi Stratejileri (Tire, Ödemiş, Beydağ, Kiraz ve Ödemiş)
Tarım, hayvancılık ve turizm zonu olarak ifade edilen tarım ve hayvancılık alanında ihtisas yükünü üstlenme rolü biçilen bu bölgede gelişmiş sektörler olarak tarım, hayvancılık ve sulama; yatırım sektör ve alanları olarak ise "Tarım ve hayvancılık ihtisas, sulama, demiryolu, ulaşım, tarımsal lojistik, OSB, termal, kültür, doğa turizmi, teknik altyapı" hedefleniyor.
Öngörülen planlar çerçevesinde verilen bazı kararlar ise şöyle; Merkez kent ile erişilebilirliği artırmak adına demir ve karayolu ulaşımına önem verilecek.
Tarım ve Hayvancılık Geliştirme Bölgesi belirlenecek. Sağlık ve yüksek eğitim alanı belirlenerek bölgede sosyal hizmetler güçlendirilecek. Katı Atık ve Atıksu Tesisleri yapımı planlanacak.
Kentsel ve kırsal yerleşmelerde sosyal ve teknik altyapıya yönelik gerekli plan kararları alınarak istihdam fırsatları yaratılacak. Ekolojik ve tarihi değerler korunarak gelecek nesillere aktarılacak.
Yerel ürünlerin (patates, kestane, incir, ceviz) markalaşmasına destek verici ihtisaslaşma sağlanacak. Ovacık yaban hayatı koruma ve geliştirme bölgesinde foto-tracting ve doğa gezileri yapılarak, ekolojik koridor ile de havzadaki yerleşmelerin kuzeye doğru aktarımı engellenecek.
Madra Dağı Jeopark, Karaburun Biyosfer Rezerv Alanı
Ekolojik bütünleşmenin yenilikçi aracı olarak İzmir’in UNESCO listesini kültür dışındaki alanlarda da genişletecek olan 1/25000 Ölçekli Nazım Planı’nda Karaburun’ Biyosfer Rezerv Alanı, Bergama Madra Dağı ise Jeopark potansiyeli olarak değerlendiriliyor. Estetik, nadirlik ve bilimsel değerler bakımından ulusal veya uluslararası yer mirası öğelerinin bulunduğu Jeopark örneği, ülkemizde sadece Manisa- Kula’da var. Öngörülen plan çerçevesinde, jeomorfolojik açıdan hayli zengin olan Madra Dağı çevresi öne çıkıyor.
Biyosfer Rezerv Alanları ise biyolojik çeşitliliğin korunması, ekonomik kalkınma ve kültürel değerlerin devamlılığı açısından büyük bir öneme sahip. İmar planı çalışmaları kapsamında Karaburun Yarımadası’nın biyolojik çeşitliliği göz önünde bulundurularak bölgede biyosfer rezerv alanı potansiyeli değerlendiriliyor.
Mehmet İşler - Egedesonsöz