İstanbul Fikirtepe kentsel dönüşümün en zor ilerlediği bölge oldu. 2011 yılında başlayan dönüşüm sürecinde birçok proje tamamlansa da, yarım kalanların sorunları ise hala devam ediyor. Yeni bir ev hayaliyle müteahhit firmayla anlaşmalarda bulunan binlerce aile mağdur olduğunu söylüyor. Firmalar ekonomik zorlukları gerekçe gösterererek ya projeleri yarım bıraktı ya da hiç başlamadı. Yine aynı nedenle vatandaşa taahhüt edilen kira yardımı da yapılmadı. Yeni evini beklerken kiracı durumuna düşen aileler geçim sıkıntısı nedeniyle arsa paylarını satma kararı aldı.
Yeni Fikirtepe Kentsel Dönüşüm Derneği Başkanı Engin Akgüzel dönüşüm sürecinde değerlenen bölgenin yarım kalan inşaatlar ve bölgenin negatif algısı nedeniyle giderek değer kaybettiğini söyledi. 2003-2005 yıllarında arsa metrekare fiyatının bin-2 bin lira olduğundan bahseden Akgüzel, “2008-2010’da fiyatlar 3-5 bine geldi. 2011’de özel imar uygulama alanı ilan edildikten sonra 6-8 bin liraya, 2014-2015 yıllarında ise 10-12 bin liraya ulaştı. Bölgenin konumu fiyat artışında önemli bir rol oldu. Zaman içerisinde Fikirtepe’de yaşanan olumsuzluklar, ‘Fikirtepe bitmez’ algısı, yarım kalan projeler değer kaybı yarattı. Bugün bölge vatandaşı arsalarını metrekaresi 3 bin 500- 5 bin liraya satıyor” şeklinde konuştu.
Bölgede yaşayan dar ve orta gelirli vatandaşların bitmeyen dönüşümle daha da mağdur olduklarını anlatan Akgüzel, “Ev sahibiyken kiracı olan, kira ödemesini yapamayacak hale gelen Fikirtepe insanları zaman içerisinde borç batağına sürüklendiler. İnsanlarımız baba toprağını ufak parçalar halinde satmaya, günü kurtarmaya çalışıyorlar. Fikirtepe’de yaşanan bu durum maalesef her gün daha da kötüye gidiyor. Çantacı firmalar şimdide insanların zor durumundan faydalanarak arsalarını yok pahasına alıyorlar. Bakanlığın bu duruma el atmasını bekliyoruz” dedi.
DÖNÜŞÜM OLMASAYDI
9 sene önce inşaat firmasıyla anlaştığını anlatan dönüşüm mağduru Ersavaş Sarı arsa payını yakın bir zamanda satmış. Sarı yaşadıklarından şu şekilde bahsetti:: “Evimizi bırakıp kiraya geçtik. 9 yıl geçti proje başlayamadı. Firma çekip gitti. Geçim sıkıntım olmasa baba toprağını satar mıydım? Firma bana arsama karşılık 3 daire verecekti. Bugün arsamı sattığım parayla 1 ev dahi alamıyorum. Bir dönem burada metrekaresi 12 bin liraya arsa çok rahat satılırdı, şimdi 3 bin liraya verenler var. Keşke dönüşüm hiç başlamasaydı, eski de olsa bir evimiz vardı.” Arsanını satan başka bir Fikirtepeli ise, “10 yıl önce imza attık ve artık beklemekten yorulduk. 25 metrekare hissem vardı metrekaresi 6 bin liradan sattım. Başka yerde tanıdıklarımız 4-5 bin liradan da sattı” açıklamasında bulundu.
PARÇA PARÇA SATIYORLAR
Bölgede emlakçılık yapan Menderes Yavuz, arsaların ortalama metrekare fiyatının 5 bin lira olduğundan bahsetti. Yavuz, “10 yıldır bekleyen vatandaş artık inancını kaybetti. Bir yandan da geçin sıkıntısı var. Ev olmayacak hiç değilse arsamı satayım diyorlar ama yok pahasına gidiyor. 100 metrekaresi var diyelim; bu kişi müteahhitten 2 av alacaktı, öyle anlaşmıştı. Bunun değeri bugün 2 milyondan fazla. Ama şimdi metrekaresi 5 bin liradan 500 bin lira ediyor” diye konuştu. Bölgede emlaçılık yapan Murat Alpdağ vatandaşların parça parça satış yaptığını söyledi. Alpdağ, “50 metrekare arsa payı var, bankaya borçlu ya da kirasını ödeyemiyor gelip 5’ini satıyor ihtiyacını görüyor” ifadelerini kullandı.
10-20 METREKARE SATILIK İLANLAR
Emlak ilan sitelerinde Fikirtepe’deki satılık ilanları ilgi çekiyor. İnşaatın yarım kaldığı, ağır ilerlediği ya da sözleşmelerin fesh edildiği bölgelerde 10-20-30 metrekarelik arsa payı ilanı yer alıyor. Söz gelimi 6 metrekare arsa payı 45 bin lira, 10 metrekare 66 bin lira, 19 metrekare 120 bin liradan başlayan fiyatlarla satılıyor. İlanlara göre konut imarlı arsada metrekare fiyatı 6-8 bin lira, ticari imarlı arsalarda ise 20 bin liraya kadar çıkıyor. Ancak bölgedeki emlakçılar ve arsa sahipleri satış işlemlerinin çok daha düşük rakamlarla gerçekleştiğini ifade ediliyor.
FİKİRTEPE’NİN YENİ İMAR PLANI HAZIR
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Fikirtepe için iptal edilen planın ardından yeni imar planı hazırladı. İddialara göre yakın zaman plan askıya çıkacak. Ardından kamu yatırımları kesinlik kazanacak ve yapımına başlanacak. Peki mağdurların sorunu nasıl çözülecek? Bakanlık kaynakları, geçmişte vatandaşın arsasına karşı yüzde 50-55 pay istediğini ancak bugün artan maliyetler ve inşaat sektörünün içerisinde yer aldığı durumdan dolayı bu oranların verilemeyeceğini, oranların düşmesiyle yeni inşaatların yapılacağını kaydediliyor.