Kiler GYO, İstanbul'da iki yeni projeye başlarken, yurtdışında özellikle Ortadoğu ülkelerindeki fırsatları da takip ediyor. Hatırlanacağı gibi Kiler grubunun temelleri 1980lerde atıldı. Bitlis’te bakkallık yapan bir aileden gelen Nahit, Vahit ve Ümit Kiler kardeşler 1994 yılında İstanbul’da ilk Kiler Marketi açmıştı. 2000li yıllarda ise Kiler Market, satın almalarla hızlı büyüdü. Bu dönemde süpermarket mağazalarının inşaat ve tadilatlarından elde edilen deneyim, bugün Kiler grubun asıl iş alanını oluşturuyor. Grup, 2015 yılında 201 mağazası bulunan Kiler Market’i Carrefoursa’ya satarak perakendeden çıkmıştı. Kiler Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nahit Kiler, perakende sektöründen çıktıkları için pişman olmadıklarını söylüyor. Gayrimenkul sektörüne odaklanan grup, enerji sektöründeki işlerini de büyütmeyi planlıyor. Gayrimenkulde daha yapılacak çok iş olduğuna inandıklarına dikkati çeken Nahit Kiler, “İstanbul’un deprem bölgesi olması nedeniyle hem eski binaların yenilenmesi, hem de artık vatandaşların daha bilinçlenmesi nedeniyle artan konut ihtiyacı söz konusu. Dolayısıyla konuta talebin en az 15 yıl daha devam edeceğini düşünüyoruz” diyor. Diğer yandan, döviz kurlarındaki yükseliş ve inşaat maliyetlerinde artışlar sektörü olumsuz etkiliyor. Ayrıca, arsa maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle de konut fiyatlarında düşüş beklenmiyor. Devam eden projelerinin büyüklüğü 2.7 milyar lira olan Kiler GYO, bu yıl Kartal ve Beylikdüzü’nde de iki yeni projeye başlıyor. Şirket ayrıca, Kanal İstanbul, Üçüncü Havalimanı ve Kuzey Marmara Otoyolu gibi büyük ölçekli devlet yatırımları ile de yakından ilgileniyor. Nahit Kiler, Kiler GYO’nun hedefleri ve gayrimenkul sektörüne ilişkin beklentilerini Fortune'den Ayfer Yıldız'a anlattı.
Grup olarak süpermarket mağazalarının inşaat ve tadilatlarıyla elde ettiğiniz deneyimle bugün gayrimenkul sektöründeki işlere imza atıyorsunuz... Kiler GYO'nun yeni projeleri hakkında bilgi verir misiniz?
Kiler GYO olarak Referans markasıyla konut sektörüne yeni bir bakış açısı ve anlayış getirdiğimizi düşünüyoruz. Bu yıl İstanbul’un hızlı gelişen ve yatırım potansiyelinin en yüksek olduğu bölgeleri Kartal ve Beylikdüzü’nde özel iki proje geliştireceğiz. Kartal’da şimdiden ön talep toplamaya başladık. Beylikdüzü projemizde de lansman öncesi ön satışlar başladı. Hedefimiz yeni projelerimizle Kiler GYO olarak sektörde de ‘Referans’ markası konumumuzu daha da kuvvetlendirmek.
Devam eden işleriniz hangileri? Bu projelerin yatırım değeri nedir?
Satışı devam eden projelerimiz arasında Referans Bahçeşehir, Referans Güneşli, Referans Kartal Towers, Referans Kartal Kordonboyu ve Referans Başakşehir Vadi yer alıyor. Bunların toplam proje büyüklüğü ise 2.7 milyar lira. Kiler GYO’nun 1 Mart’ta açıklanan 31 Aralık 2017 itibariyle bağımsız denetimden geçmiş finansallar raporuna göre de 313 milyon TL kâr elde etmiş bulunuyoruz. Bu sonuç şirketimizin sektördeki güçlü ve güvenilir konumunu gösteriyor.
İstanbul ve Türkiye genelinde en gözde bölgeler hangileri? Kanal projesinin çevresinde çalışmalarınız var mı?
İstanbul’da bazı bölgeler daha fazla yatırım aldığı ve yeni yeni geliştiği için daha fazla prim yapıyor. Son yıllarda İstanbul’da Kartal, Kağıthane, Maslak, Başakşehir, Bahçeşehir ve Beylikdüzü en çok ilgi gören bölgeler haline geldi. Bu bölgelerin ilgi görmesinde ise ulaşım ağının gelişmesi, özellikle metro ağının yaygınlaşması önemli rol oynuyor.
Tabii Türkiye’nin mega projeleri arasında yer alan Üçüncü Havalimanı ve Kanal İstanbul projelerinin de gündemde olması şimdiden belli bölgelerde talebi artırdı. Özellikle Kanal İstanbul ile ilgili fizibilite çalışmaları ve güzergâhının belirlenmesiyle birlikte İstanbul’da konut sektörünün gelişimi ile ilgili yeni bir bölge oluşmaya başladı. Kanal İstanbul, Üçüncü Havalimanı ve Kuzey Marmara Otoyolu gibi büyük ölçekli devlet yatırımları ile de yakından ilgileniyoruz. Özellikle Kanal İstanbul’un sektördeki canlılığı daha da artıracağını düşünüyoruz. Bölgede çeşitli arayışlarımız var, hem konut hem lojistik deposu olarak gelecekte çok büyük potansiyel taşıdığına inanıyoruz. Kanal güzergâhında bulunan arsalar ve ilçelerdeki fiyatlarda şimdiden çok ciddi artışlar gözlemleniyor. Fiyatlar daha da artmaya devam edecektir. Kanalın geçeceği ilçeler yeniden yapılanacak ve kanal bu bölgelere çok ciddi değer katacaktır. Biz de Kiler GYO olarak bölgede çıkabilecek fırsatları yakından takip ediyoruz.
İyi bir yer bulursak proje geliştirmeye hazırız. Yine merkezi lokasyonlarda yer alan Emlak Konut GYO, TOKİ ve Kiptaş gibi kurumlar tarafından ihale yoluyla arz edilebilecek arsaları da takip ediyoruz.
Kentsel dönüşüm projelerinde yer alıyor musunuz?
Hayır, şu ana kadar herhangi bir kentsel dönüşüm projesinde yer almadık. Daha önce Fikirtepe bölgesinde görüşmelerimiz oldu ancak, rakamların çok yüksek olması nedeniyle girmeyi düşünmedik. Ancak ilerleyen günlerde iyi bir bölgede olursa değerlendirmeyi düşünürüz.
Konut satışlarında bu yıl bir yavaşlama var mı? Varsa, nedenleri hakkında bilgi verir misiniz?
Her sektörde olduğu gibi inşaat sektöründe de zaman zaman ekonomik ve siyasi etkilerden dolayı durgunluklar yaşanabiliyor. Ancak her ne kadar daralma olduğu konuşulsa da, sektörün rakamsal gelişimine baktığımız zaman en son açıklanan GSYİH verilerine göre, gayrimenkul yüzde 7-4 ile en fazla büyüyen sektörler arasında yer alıyor. Demografik ve ekonomik gelişmeler göz önüne alınıp dünya ile kıyaslandığında sektör uzun yıllar potansiyelini koruyacaktır. Çünkü hâlâ gayrimenkulde daha yapılacak çok iş olduğuna inanıyoruz. İstanbul’un deprem bölgesi olması nedeniyle hem eski binaların yemlenmesi, hem de artık vatandaşların daha bilinçlenmesi nedeniyle artan konut ihtiyacı söz konusu. Dolayısıyla konuta talebin en az 15 yıl daha devam edeceğini düşünüyoruz.
Sektör olarak beklentilerimizden kısaca bahsetmek gerekirse; döviz kurlarındaki yükseliş ve inşaat maliyetlerindeki artışlar sektörümüzü olumsuz etkiliyor. Geçen yıldan bu yana konut kredi faizlerindeki yükseliş nedeniyle konut sahibi olmak isteyenler banka kredisi kullanmaktan uzak duruyor, inşaat sektörüne yapılacak teşvikler ve KDV oranlannda yeniden yapılacak düzenlemeler konut satışlarına fayda sağlayacaktır, inşaat maliyetleri içerisinde en yüksek kalemi oluşturan arsa maliyetinin de minimize edilmesi gerekiyor. Devletimizin daha önce sektöre verdiği desteklerle birlikte konut satışlarında artan bir ivme yakalanmıştı. Sektör temsilcileri olarak bizler çeşitli kampanyalar düzenleyerek bu durgunluğun etkisini en aza indirmeye çalışıyoruz. Hükümetimiz tarafından da sektör destekleniyor.
Konut fiyatlarında düşüş öngörüyor musunuz?
Şu anda fiyatlarda bir düşüş söz konusu değil. Hafif bir durgunluk olsa da fiyatlar düşmüyor. Hatta Kartal, Başakşehir ve Şişli’de fiyatlar tam tersine tırmanışta. Çünkü gayrimenkulde arsa maliyetleri çok yüksek. Hammadde fiyatlarına sürekli zam geliyor. Son bir yıl içerisinde demir fiyatları yüzde 100’e varan oranlarda zamlandı. Arsa fiyatları geri gitmiyor. Arsada kat karşılığı verenler kat karşılama oranlarını çok yükselttiler. Hiçbir arsa sahibi artık arsasını yüzde 20-30 oranında vermiyor. Yüzde 50 verdiği zaman da maliyet haliyle yükselmiş oluyor. Bütün bu faktörler de doğal olarak konut fiyatlarında beklenen düşüşe yol açmıyor.
İstanbul dışında yeni yatırımlarınız olacak mı?
Zonguldak’da WestaLife AVM ve konut projesi ile Kütahya ilinde Kütahya Sera AVM gibi alışveriş merkezi ve konut projeleri geliştirdik. Yine benzer şekilde bulundukları şehirlerin merkezi lokasyonlarında bölgenin tüm ihtiyaçlarına cevap verebilecek kapasitede ve bölge halkı tarafından kabul görecek nitelikte projeleri hayata geçirebilmek amacıyla çeşitli fırsatları takip ediyoruz. Sadece yurtiçi ile sınırlı kalmamak üzere yurtdışındaki fırsatları da takip ederek tarafımıza ulaşan teklifleri değerlendiriyoruz. Yurtdışında daha önce Ortadoğu ülkeleri ve İran’a baktık, çeşitli görüşmelerimiz oldu. Ancak henüz start vermedik.
Sektöre yabancı ilgisi nasıl?
Kiler GYO özelinde bakacak olursak, yabancı ilgisi bölge bölge değişmekle birlikte halen devam ediyor. Özellikle başta Bahçeşehir olmak üzere Avrupa yakasındaki projelerimize yoğun bir talep söz konusu. Ortadoğu ülkelerinden talep yüksek. Sektör genelinde de yabancı ilgisinin devam ettiğini söyleyebiliriz. Ancak şu anda Meclis gündeminde bulunan ve yabancıların talebini büyük oranda etkileyecek olan vatandaşlık hakkı ile ilgili bir düzenleme söz konusu. Biliyorsunuz, mevcut yasal düzenlemelere göre, 1 milyon dolarlık konut alana vatandaşlık hakkı veriliyor. Bu rakamın 300 bin dolara düşürülmesine ilişkin TBMM’de görüşmeler devam ediyor. Hükümetimiz de sektörün hareketlenmesi için gerekli desteği vermek için bugüne kadar hep arkamızda oldu.
Bu düzenlemenin yakında çıkacağına inanıyoruz. Eğer 300 bin dolara düşürülürse özellikle Körfez ülkelerinden konuta ilgi katlanarak büyüyecektir.
Gayrimenkul dışındaki sektörlerde de yatırımlarınız bulunuyor. Bu sektörlerde durum nedir? Farklı sektörlerde yatırım planlarınız var mı?
Kiler Holding çatısı altında enerji grubumuz bulunuyor. Enerjide Erzurum ve çevresindeki yedi ilin elektrik dağıtımı bizde. Çalık Holding ile birlikteyiz. Ayrıca, elimizde iki tane HES lisansımız var, Muş ve Bitlis’te. ‘Başlarsak onlara başlayacağız. Bunun için de bölgenin biraz daha iyileşmesini bekliyoruz. Lojistikte ise depo yaparak, kiraya veriyoruz. Esenyurt’ta İOO bin metrekarelik lojistik depomuz bulunuyor. Üçüncü Havalimanı bölgesinde lojistik deposu için yer bakıyoruz. Şu anda faaliyet gösterdiğimiz sektörlerin dışında farklı bir sektöre girme düşüncemiz ise bulunmuyor.
Bu arada, Sapphire'in AVM bölümünün outlet olarak kullanılacağı konuşuluyor. Neden böyle bir karar alındı? Seyir terasına ilgi nasıl?
Sapphire 236 metre yüksekliğiyle Avrupa’nın olmasa bile hâlâ Türkiye’nin en yüksek binası. Türkiye’de ilk olma özelliğine sahip 54’üncü ve 56’ncı katlarda yer alan seyir terasımızda yerli ve yabancı misafirlerimize muhteşem İstanbul manzarasının keyfini yaşatıyoruz. Binamızın 54’üncü katında yer alan Seyir Terası, 360 derece İstanbul manzarası eşliğinde kahvaltı ve yemek yemeyi tercih edenlerin gözdesi haline geldi. Tur programlarının içerisine dahil olduğumuz için şu anda hem yurtiçi, hem yurtdışından çok ziyaretçi alıyoruz. Şu anda Seyir Terası’nın yıllık 3.5 milyon ziyaretçisi bulunuyor. Yurtdışından özellikle Ortadoğu bölgesinden, İran ve Irak’tan ziyaretçi çok geliyor.
Restoranların yanı sıra misafirlerimiz Skyride 4D İstanbul simülasyonu ile Topkapı Sarayı, Kız Kulesi, Yerebatan Sarnıcı gibi İstanbul’un tarihi ve turistik yerlerine yolculuk yapabiliyor.
AVM tarafında ise önümüzdeki aylarda yeni hamlelerimiz olacak. Çok sayıda firma ile görüşmeler yapılıyor.
Zaten şu anda Sapphire AVM’nin yönetimini Prime Development’a verdik. Konsept değişikliğine gidilecek. Ancak Sapphire AVM tamamen outlet oluyor demek doğru olmaz.