Yaz ayları sürecinde özellikle yeni evlenecek çiftlerin ev ararken ortaya çıkan yüksek oranlı kira zamları, şimdi ise üniversite öğrencilerinin kiralık ev aramasıyla daha farklı bir boyut kazandı. Bir yandan azalan kiralık evler, diğer yandan ‘fahiş’ şekilde artan kiralar kentlerin en büyük problemi oldu. Milliyet'ten Duygu Erdoğan'ın haberine göre; İstanbul, Ankara, İzmir başta olmak üzere hemen her şehirde kiralar, engellenemez bir yükselişte. İstanbul gibi şehirlerin belli başlı semtlerinde yaşanan artışlar dışında, alt gelir grubu ve orta gelirlinin çok olduğu ilçelerde de 2020-2021 seneleri arasında sadece bir yıllık farklar yüzde 100’ü geçti. Daha yüksek gelir gruplarının çok olduğu ilçelerde ise bu oran yüzde 290’a yükseldi. Gayrimenkul uzmanları, yeni arz piyasaya girene kadar 1 ila 2 yıllık dönemin kira piyasasında oldukça zorlu geçeceğini belirtiyor.
Son 1 sene içerisinde kiralık konut kategorisinde ortalama metrekare fiyatındaki en yüksek artış yüzde 290 ile Sarıyer’in Rumeli Hisarı semtinde yaşandı. Daha alt gelir grubunun tercihi olan Şişli Kuştepe ve Beyoğlu Kuloğlu semtleri ise yüzde 50 kira artışıyla listede yerini aldı.
‘Arz durdu’
EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, konut arzının çok azaldığını belirtirken arzın talebi dengeleyemediği için fiyatların çok yükseldiğini dile getirdi. Yazıcı, “Ayrıca yatırım için alım durdu, kiralık ev yok denecek kadar azaldı, kiralama ofisleri müşterilerini sıraya alıyor, kiralık ev neredeyse yok, sektör darboğaza girdi, hızlı ve ciddi desteğe ihtiyaç var” dedi.
Çeşitli şehirlerde faaliyet gösteren emlakçılar, yaptıkları değerlendirmelerde, öne çıkan sebepler ilgili şu açıklamalarda bulundu:
“Öncelikle kentsel dönüşüm hızlanınca dönüşüme giren binaların sakinleri çevre semtlere yöneldi. Bir diğer neden ise ertelenen pek çok düğün aynı döneme denk geldi ve talepler ikiye katlandı. Üniversitelerde yüz yüze eğitim başlayacak ve öğrencilerin arayışları da bir anda yığıldı. Tüm bunlara karşın ise salgın döneminde yeni inşaat yatırımları ve stok azalınca denge bozuldu.”
Dengelenmeye çalışıyor
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa, ilk olarak ev sahipleri ile kiracılar arasında dengeli bir fiyatı tercih ettiklerini söylerken yüksek kira beklentisine karşı ev sahiplerine öneriler sunduklarını belirtiyor. Bu artışların belli bir süreçten sonra normale döneceğini öngördüklerini kaydeden Aşa, “Bu artışlar en fazla 2 yıl devam eder. Bu bir furyaydı. Bundan sonra aynı şekilde kiralarda üst üste yükselme görmeyiz. Yıl sonundan sonra bir duraksama yaşarız, 1.5-2 yıla kadar da tablo tersine döner” dedi.
Yurtların kapanması sorunları büyüttü
Turyap ve Turk Emlak Haber Ajansı işbirliği ile hazırlanan araştırmada görüşlerini aktaran Turyap Ortaköy Temsilcisi Vedat Ali Balcı, “Bölgemizde kiralık portföy bulma konusunda ciddi sıkıntı yaşıyoruz. Kiralık fiyatların neredeyse iki katına çıkması sebebiyle daire değiştirme planı olanlar da yeni oluşan fiyatları görüp vazgeçiyorlar. Kiralar yükseldi, buna rağmen kiralık alternatifimiz çok kısıtlı durumda. Henüz öğrenciler de tam olarak gelmeye başlamadı diyebiliriz. İlerleyen günlerde çok daha fazla problem olacak gibi görünüyor” dedi.
Turyap Kayseri Melikgazi Temsilcilisi Cavid Özden de, “Kiralık dairelerin 2019 yılına endeksli fiyat artışı neredeyse yüzde 40’ları buldu. Şu anda da tayin ve öğrenci talebi nedeni ile kiralık daire bulmakta çok zorlanıyoruz” ifadelerini kullandı. Turyap Ankara Tunalı Hilmi Temsilcisi Tolga Sözer ise, “Bölgemizde pandemin yaşattığı kapanma süreçleri ve ekonomik krize dayanamayarak birçok yurt kapanmıştır, mevcut kalan yurtlarda fiyatlarına 1.5 yıl öncesine göre yaklaşık yüzde 100 yakın fiyat artışı gerçekleşmiştir. Bu nedenle kiralık talebi yüksek, fiyat da artıyor” dedi.
Yeni evliler ailelerin yanına yerleşmeyi tercih ediyor
Konuyla ilgili uzun zamandır sosyal medya üzerinden yorumlar yapılıyor, gazete iletişim hesaplarına da mailler geliyor Bu kapsamda konuşan Aynur/Volkan Özdemir çifti, düğünleri sonrasında yaşamak için ailelerinin yanına yerleşmeyi seçtiklerini belirtirken İstanbul Bahçelievler bölgesinde 2019 yılında 2 bin lira seviyesinde olan kiraların şu anda 3 bin 500 liraya kadar çıktığını anlatıyor. Çift, “Bahsettiğimiz yer, ilçenin çok da iyi olmayan bir mahallesi. 90 metrekare, 2+1 daire için asgari ücretin çok üzerinde bir fiyat istenmesini kabul edemiyoruz. Üstelik ödeyebilsek bile kiralık ev yok. Bunun belli bir dönem süreceğini düşünüyoruz. Etrafımızda da bizim gibi çok insan var. Bu dönem boyunca bu piyasaya dair bir düzen istiyoruz” diyor.
Ankara’da ev arayan iki öğrenci, Sedat Kurnaz ve Hamdi Yalçıntaş ise özellikle ev bulamamaktan dert yanıyor. Öğrenciler, “Artık kirayı nasıl ödeyeceğimizi daha sonra düşüneceğiz ama şimdi asıl derdimiz ev bulamamak. Kiralık daire yok. Olanı da öğrenciye vermek ilk tercihleri olmuyor” şeklinde konuşuyor.