Ev sahipleri ve emlakçılar, artan kentsel dönüşüm ve üniversitelerin açılmasını fırsat olarak değerlendirdi. Yeni Şafak'tan Hamide Hangül'ün haberine göre; İstanbul’da okul ve iş merkezlerine yakın birçok bölgesinde kiralar yüzde 300’e kadar çıktı. Kira kazancının fahiş oranlar karşısında düşük olduğunu düşünen ev sahipleri de “Oğlum ya da kızım gelecek” bahanesini öne sürerek mevcut kiracılarını tahliye ettirmeye sözleşme yenilememeye, şifahen mevcut rakamın 2-3 katı zam istemeye ara artışlara, hatta adeta açık artırmayla daireyi farklı kişilere gösterip en yüksek rakamı ödeyene kiralamalara başladı. Fakat artışın, Tüketici Fiyat Enflasyonu’nun (TÜFE) 12 aylık ortalamalarına göre belirlenen ve Ekim'de yüzde 17,09 olarak açıklanan yasal sınırı aşmaması gerekiyor.
Kirada fahiş yükselişler ev sahipleri ile kiracıların arasını açtı. Zamda tavan oranın aşılmasına ve çeşitli bahanelerle evden tahliye edilmek istenen kiracılar, ev sahiplerini dava için davacı oldu. Mülk sahipleri de 5 ve 10 sene oturan kiracılarına tahliye için mahkemelere gitti. Kiralardaki fahiş artışlar sebebiyle kiracı ve mal sahipleri arasında uyuşmazlıkların arttığını söyleyen Avukat Elvan Kılıç, “Son dönemde kira uyuşmazlıklarından kaynaklı açılan davalarda önemli bir artış oldu” dedi.
SÖZLEŞME BİR YILDAN KISAYSA ARTIŞ OLMAZ
Kira sözleşmesine yönelik hükümlerin Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlendiğini söyleyen Kılıç, kira artışının nasıl yapılacağının da aynı kanunun 344’üncü maddesinde bulunduğunu dile getirdi. Bu maddeye göre, kira artışı için sözleşmesinin bir seneden daha uzun süreli olması gerektiğine vurgu yapan Avukat Elvan Kılıç, “Kira artış üst sınırı kanunla çizilmiştir. Madde gereği, en yüksek artışın, bir önceki kira yılında TÜFE’nin on iki aylık ortalamalarına göre değişim oranını geçmemek koşuluyla yapılması gerekiyor. Kira başlangıcına göre hesaplanacak, kira yılı için belirlenen şartın dışında yapılan artışlar geçerli değildir” bilgisini verdi.
‘HAKKANİYET’ KRİTERİ
Kira sözleşmelerinin, zayıf konumdaki kiracıyı korumak için yapıldığını söyleyen Avukat Elvan Kılıç, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ev sahibi kiranın artırılması, kiracı da düşürülmesi için tespit davası açabilir. Beş yıldan uzun süreli kira sözleşmelerinde uygulanacak kira bedeli, hakim tarafından TÜFE’nin 12 aylık ortalamalara göre değişim oranı ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak, hakkaniyete uygun biçimde kira bedeli belirlenecektir. Her kira sözleşmesi kendi içerisinde özel şartları barındırmakta olup, şifahi olarak yapılacak bildirimler ile kira bedelinin artırılması ya da indirilmesi söz konusu değildir.”