Kentsel dönüşümün adının bile geçmediği 2000’li yıllarda Narlıdere’de kentsel dönüşüm çalışmalarını başlatan Mimar Abdül Batur Konak belediye başkanı seçildikten sonra kentsel dönüşüm çalışmalarına yoğunlaştı. Gültepe ve Beştepeler’de onlarca mahallenin planlarını hazırlayan Batur, Yenişehir ile Hilal’in ardından Mersinli ve Gürçeşme’de de planların hazırlanması için start verdi. Başkan Batur, Konak’ta planlanmamış hiçbir bölge bırakmayacaklarını ifade etti. İnşaat Deryası’nın sorularını yanıtlayan Batur, hem kentsel dönüşümle ilgili tecrübelerini paylaştı hem de Konak’taki planlama çalışmalarından bahsetti.
Kentsel dönüşümü İzmir’de ilk başlatanlardansınız? Bugüne kadar yaptığınız kentsel dönüşüm çalışmalarından bahsedebilir misiniz?
Doğduğum, büyüdüğüm ve 20 yıl belediye başkanlığını yapma onurunu yaşadığım Narlıdere’de çok çalıştık ve Türkiye’de henüz “kentsel dönüşüm” diye bir olgu yokken, biz Narlıdere’de “kent yenileme” projemizi hayata geçirdik. Narlıdere, 2000 yılında değişmeye, gelişmeye böyle başladı.
İlk kent yenileme çalışmamızı Narlıdere’nin eski yerleşim yerlerinden Yeniköy’de gerçekleştirdik. Yaklaşık 45 bin metrekare alan değişime uğradı, 300’ü aşkın eski bina yıkıldı. Modern, depreme dayanıklı binalar inşa edildi. Vatandaşımızı gözettik, kimseyi yerinden etmedik, bize duyulan güveni boşa çıkarmadık. İkinci yenileme çalışmamız Yenikale’yi değiştirdi. 40 bin metrekare alan üzerinde çalıştık. Yenikale’de yerinde dönüşümünü uyguladık ve bu uygulama bir model haline geldi. Bu model bugün Türkiye’de kentsel dönüşümün anayasası gibi uygulanıyor. Daha sonra İkinci İnönü, Atatürk, Narlı ve Çatalkaya mahallelerimizle ilgili dönüşüm projelerimizi hazırladık. Projelerimizi bakanlıkta imza aşamasında bırakarak, yeni başkanımıza teslim ettik. Narlıdere bugün herkesin yerleşmek, yaşamak istediği bir yer oldu, çok değer kazandı.
PLANLAMAYI ÇOK İYİ YAPACAKSINIZ
Kentsel dönüşümde 3 önemli süreç var. Planlama, hak sahipleriyle uzlaşma ve inşaat. Kentsel dönüşüm en çok hangi süreçte tıkanıyor?
Bu üç önemli sürecin de kendi içinde elbette zorlukları var. Bu sorunuza şöyle yanıt vermek isterim: Biz, büyük tecrübe kazandığımız kentsel dönüşümde başarının anahtarının, vatandaş odaklı çalışma olduğunu çok iyi biliyoruz. Narlıdere’de kentsel dönüşüme başlarken, hemşehrilerimize ne yapmak istediğimizi çok iyi anlattık. Onları daha çağdaş bir Narlıdere hayalimize ortak etmeyi başardık. Onları ikna ettik ve onlar da bize güvendi. Sonuçta Narlıdere’de insanların hayatlarını kökten değiştirmedik, bozmadık ama yeniledik, güzelleştirdik ve sosyal hayatı da geliştirdik. Tabii önce planlamayı çok iyi yapacaksınız. Sonra hak sahiplerine değişimin, dönüşümün nasıl olacağını iyi anlatacaksınız. Onlar için en iyisini yapmaya çabalarsanız, vatandaşın desteğini almanız da zaten zor olmaz. İnşaat sürecinde de vatandaşları yalnız bırakmayacaksınız. Onlar için en iyi anlaşmayı, onların tüm haklarını koruyarak siz yapacaksınız. Vatandaşın içinde olmadığı bir kentsel dönüşüm başarılı olamaz. Bizim kentsel dönüşüm anlayışımız özetle bu.
İZMİR DEPREMİ VURGUSU
İzmir’de dönüştürülmesi gereken çok fazla alan var. Kentsel dönüşüm ise ne yazık ki kimsenin istediği hızda ilerlemiyor. Kentsel dönüşümün hızlandırılması için neler yapılmalı?
Yaşadığımız İzmir Depremi, kentsel dönüşüm çalışmalarının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Biz zaten bu deprem sürecinden çok önce kentsel dönüşüm çalışmalarının önceliğimiz olduğunu söylemiş, hızla yol almıştık. Bugün görevdeki tüm belediye başkanı arkadaşlarımın da bu konuda üzerlerine düşeni, en iyi şekilde yaptıklarını, kentsel dönüşüm çalışmalarına ağırlık verdiklerini görüyorum. Bu konuda takıldığımız nokta, kentsel dönüşüm yapılırken vatandaşın yaşadığı hak kaybıydı. Depremin ardından olağanüstü toplanan İzmir Büyükşehir Belediyemiz, vatandaşların alan kaybı yaşamaması için parsel bazında kentsel dönüşümün yapılmasının önünü açtı. Biz de meclisimizi olağanüstü toplayarak, ilçemizde kararın uygulanabileceği alanlarımızı belirledik. Kentsel dönüşümü hızlandıracak tarihi bir karar olduğuna inanıyorum.
KONAK DA NARLIDERE GİBİ OLACAK
Konak, kentsel dönüşüme en çok ihtiyaç duyan ilçelerin başında yer alıyor. Konak belediye başkanı olduktan sonra kentsel dönüşüme öncelik vereceğinizi açıkladınız. Sonrasında Gültepe ve Beştepeler imar planını hızlı bir şekilde tamamladınız. Kentsel dönüşüm çalışmalarınızdan bahsedebilir misiniz?
Haklısınız, gerçekten de Konak kentsel dönüşüme en çok ihtiyaç duyan ilçelerin başında yer alıyor. Çünkü bina envanterine baktığımızda, özellikle eski yerleşimleri ve binaları olan Konak’ta 1975 yönetmeliğine göre yapılmış çok fazla bina olduğunu görüyoruz. Bu binalar o zamanın denetim şartlarına, inşa şartlarına göre yapılmış ve hızla yenilenmeleri gerekiyor. Konaklı hemşehrilerim bana hep şu soruyu sordu: ‘Konak da Narlıdere gibi olacak mı?’ Biz kentsel dönüşümün önceliğimiz olduğunu söyleyerek Konak’ta hizmete başladık. Göreve gelir gelmez de Gültepe planlarını hem kendi meclisimizden hem de İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi’mizden tüm partilerin oy birliğiyle geçirdik. Gültepe planlarımız bir ay askıda kaldı ve ilgili odalardan tek bir itiraz gelmedi. Beştepeler planlarını da belediyemizin meclisinden, yine tüm partilerin oybirliğiyle geçirdik. Her iki planımızı da incelerseniz, yeşili, sosyal alanı, spor sahaları bol bir planlama göreceksiniz. Yenişehir, Hilal ve Hilal’den Mersinli’ye kadar uzanan bölgemizin planlarına, saha çalışmalarına da başladık. Analitik etüt çalışmaları yapılıyor. Gürçeşme bölgesinde yıllardır beklenen dönüşüm için planlarımızı hazırlıyoruz. Ayrıca Konak’ta İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen çalışmalar da var. Ege Mahallesi, Ballıkuyu ve Yeşildere, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin sorumluluğunda. Şunu altını çize çize vurgulamak isterim: Biz Konak’ta kentsel dönüşüm açısından planlanmamış bölge bırakmayacağız. Hazırladığımız tüm planlarda çok iddialıyız. İzmir’in en güzel yerleşim birimlerini kuracağız. Herkesin şunu bilmesini isterim; Konak’ta kentsel dönüşüm gerçekten iyi gidiyor. Ve evet, Konak da Narlıdere gibi olacak.
Konak’ta trafik ve otopark sorunu her geçen gün artıyor. Trafik ve otopark sorunu nasıl çözülebilir?
Konak İzmir’in merkezi. Her gün binlerce insan çalışmak, alışveriş yapmak gibi nedenlerle Konak’a geliyor. Konak’ın yerleşik nüfusu gün içinde 1 milyon artıyor. Tabii trafik sorununun çözümü için biz de farklı alternatifler geliştiriyor ve gündemde tutuyoruz. Otopark konusunda da gerekli düzenlemeleri yapıyoruz. İncelerseniz, yeni kurduğumuz tesislerde otopark alanları oluşturduğumuzu da görebilirsiniz.
KENTE VE DEĞERLERİNE SAHİP ÇIKACAĞIZ
Sizin yüksek yapılara bakışınız nasıl? Bir mimar olarak İzmir yeni kent merkezindeki yüksek yapılaşmayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Gökdelen yapılabilecek alanlar, Bayraklı ve Alsancak Stadyumu’nun çevresi, Liman Arkası denilen yer. Yüksek yapı yapılacaksa zaten bu bölgelerde yapılmalı. Belli bölgelerde yüksek binalara karşı olduğumuzu belirtiyoruz. Kanun, yönetmelik ne diyorsa onu uyguluyoruz. Biz bunu yapmak için, bu kenti korumak için bu görevdeyiz. Konak’ta her isteyen, istediği noktaya, istediği yükseklikte bina yapamaz. Kente ve değerlerine sahip çıkacağız.