2018 yılında başlayan ve birçok müteahhitin konkordato ilan etmesine veya iflas etmesine sebep olan ekonomik krizin sebebi özel bankaların faiz artışıydı.
Dövizdeki artışı gerekçe gösteren özel bankalar çok kısa süre içerisinde aylık yüzde 1 olan konut kredisi faiz oranlarını yüzde 2,50-3,00 seviyesine çıkardı. En düşük oranla kredi veren kamu bankaları da faizlerini yüzde 2,00’ye kadar çıkardı.
Merkez Bankası’nın Temmuz 2019’da Politika faizlerini yüzde 24’ten 19,75’e düşürmesinin ardından konut kredi faizleri de hızlı bir şekilde düşüşe geçti.
Özel bankaların konut kredi faiz ortalaması yüzde 2 civarındayken kamu bankaları konut kredi faizlerini 0,99’a düşürdü.
Kamu bankalarının faiz düşüşüyle beraber 2019’un ikinci yarısında ipotekli konut satışları yüzde 500-600 arttı ve piyasalar rahat bir nefes aldı.
Kamu bankalarının 2020 başında konut kredi faizlerini 0,78 seviyesine düşürmesi ile inşaat sektöründeki kriz bitti ve stoklar önemli oranda eridi.
Son olarak 2 Haziran 2020’de konut kredi faizlerini 0,64’e düşürmesi ile beraber konut satışları tarihi rekor kırdı ve stoklar tamamen tükendi.
Özel bankaların neden olduğu kriz kamu bankalarının fedakarlık ederek art arda yaptığı faiz indirimleriyle bitti.
***
Özel bankalar sadece faiz artırımı ile sınırlı kalmadı ve müteahhitlerin zor bir süreçten geçtiği kriz döneminde inşaat sektörüne olan kredi desteğini de kesti.
Kredi vermeye devam eden bankalar ise yüzde 45’lere varan çok yüksek faiz oranlarıyla kredi kullandırdılar.
Kamu bankaları kriz ortamında bile faiz oranlarını olabildiğince makul seviyede tutmaya çalıştı ve tüm sektörleri finanse etti.
***
Müteahhitler kötü günleri geride bıraktı.
Ama kötü günde kimin dost olduğunu, kimin olmadığını gördü.
Bizim balık hafızalı olmamamız ve bize yapılanları unutmamamız gerekiyor.
Nasıl bankaların kara listesi varsa bizim de kara listemizin olması lazım. Bankalar borcunu ödemeyenleri nasıl kara listeye alıyorsa, zor günümüzde bizi daha zor duruma düşüren özel bankaları bizim de kara listeye almamız lazım.
Kamu bankaları Kötü günümüzde yanımızda oldu, iyi günümüzde bizim onların yanında olmamız gerekiyor.
Özel bankalar birkaç puan daha yüksek mevduat verseler de, daha cazip kredi imkanları sunsalar bile kamu bankaları ile çalışmak hepimizin üzerinde bir vatandaşlık görevi.
Çünkü kötü günde kimin yanımızda durduğunu, kimin bize sırt çevirdiğini asla unutmamalıyız.