2018 inşaat sektörünün birçok konuda köklü değişiklikler ile tanışacağı bir yıl olacak. Geçtiğimiz yılın en önemli gündemi yeni tip imar yönetmeliği olmuştu. Bu yıl ise kentsel dönüşüm yasası, emlakçılık yasası, imar affı ve parsel bazlı imar artışının yasaklanması gibi gündemlerle meşgul olacağız.
Benim en önemli ve gerekli gördüğüm düzenlemelerden biri de yapı denetim şirketleri ile ilgili yapılacak olan yasal düzenlemeler.
Yapı Denetim inşaat sektörünün ‘en mahkum’ iş alanı. Yapı denetimin işleyişini çoğunuz biliyorsunuzdur zaten. Yapı denetim firmaları denetleyeceği inşaat firmasından denetim karşılığında ücret alıyor. Daha sonra o firmanın inşaatını denetliyor.
Yapı denetim firmaları iş kaybı kaygısından dolayı gerekli denetimi sağlayamıyor.
Denetleyemediği için, daha doğrusu denetlediği halde ücretini aldığı müteahhite göz yummak zorunda kaldığı için 2017 yılında 110 yapı denetim firması kapatıldı 50 firmanın belgesi iptal edildi. Ayrıca yapı denetim firmalarına 5 milyon TL üzerinde ceza yağdı. Yapı denetim firmalarının zaten fiyat kırımından dolayı düşen kazançları cezalar ile daha da düştü.
****
Yapı denetim ücretlerinin tamamını müteahhit firma ödemesine rağmen, yasal olarak arsa sahibi ödüyormuş gibi gösterilmek zorunda kalındığından müteahhit bunu gider olarak gösteremiyor ve bu durumda ciddi bir kayıp yaşıyor.
Her ne kadar müteahhitlere yarasa da mevcut yapı denetim yasasının işleyişinde büyük bir uyumsuzluk var.
***
Şehircilik konusunda herkesin eleştirileri var. Hiç kimse yapılaşmadan, altyapıdan, imar düzenlemelerinden memnun değil. Şehirleşmenin yaygınlaşmaya başladığı 1970’lerden bugüne herkes şikayetçi. Ama kimse kendine suç biçmiyor. Bir şeyleri düzeltmek için elini taşın altına atmıyor. İlk defa bu konuda geçtiğimiz sene özeleştiriler gelmeye başladı. Çevre Şehircilik bakanı en büyük hırsızlık imarda dedi, cumhurbaşkanı Erdoğan İstanbul’a ihanet ettik dedi.
Kabul etmek düzeltmek için atılan en büyük adımdır. İmardaki haksızlık kabul edildi diye Çevre Şehircilik Bakanlığı ‘Parsel bazlı yoğunluk artışını yasaklayan’ bir yasal düzenleme üzerinde çalışıyor. İstanbul’un katledildiği kabul edildi diye kentsel dönüşüm yasasında yatay mimariyi zorunlu kılacak maddeler eklenebiliyor, 5 kat sınırı getiriliyor.
Şehirleşme, imar, çevre vb. konularda cesur adımlar atan, yanlış olan şeyleri düzeltmeye çabalayan çevre şehircilik bakanımız Mehmet Özhaseki, Yapı denetim konusunda da köklü bir değişikliğe gidiyor. Üzerinde çalışılan ve bu yıl yürürlüğe girmesi beklenen yapı denetim yasası ile müteahhit saltanatı da son buluyor.
Yeni yasaya göre müteahhitler yapı denetim firmalarını seçemeyecek ve fiyat pazarlığı yapamayacak. Müteahhit firmanın çalışacağı yapı denetim şirketini Çevre Şehircilik il müdürlüğü rastgele seçecek. Müteahhitin yapı denetim karşılığı ödeyeceği ücreti de yine çevre şehircilik il müdürlükleri tespit edecek. Yani anlayacağınız yapı denetim şirketi artık müteahhite mahkum olmayacak.
Bu yasa yürürlüğe girdiğinde Yapı denetim şirketleri artık ‘evrak takipçisi’ kalıbından çıkarak asli görevi olan denetime dönebilecek. Bu yasa ile yapı denetim şirketleri yanlışlıkları/eksikleri görmemezlikten gelmeyecek. Daha güvenilir ve kaliteli yapılar inşa edilecek.
Denetimin tüm giderleri de müteahhit tarafından karşılandığı için yeni yasayla müteahhitin gider kalemlerine eklenmesi büyük önem arz ediyor.
Her ne kadar müteahhitlere yaramasa da yeni yasanın ülkemiz açısından ve inşaat sektörünün kalitesi açısından çok faydalı olacağını düşünüyorum.