Geçtiğimiz ay İzmir’deki müteahhitlerimizin yurtdışına açılabilmesi için Pazar araştırması yapılması için İzmir Ticaret Odası 67. İnşaat komitesine bir önerge vermiştim. Komitedeki arkadaşlarımızın desteğiyle Ticaret Odası dış ticaret komitesi belirlediğimiz bazı ülkelerin müteahhitlik yatırımı potansiyelini araştırmak için çalışma başlattı.
Ticaret Odamızın çalışmaları sonucunda Özbekistan, Karadağ ve Ukrayna ile ilgili rapor geldi. Özbekistan, Karadağ ve Ukrayna Büyükelçiliklerinin Ticaret Müşavirliği tarafından hazırlanan raporda ülkedeki müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri ile ilgili geniş bilgiler yer alıyor.
Özbekistan ve Karadağ ile ilgili olumlu görüş belirtilirken Ukrayna’da yapısal reform sürecinin tamamlanmadığı, yatırım için birkaç yıl daha beklenmesi gerektiği ifade ediliyor.
Özellikle Özbekistan son yıllarda altyapı ve konut yatırımlarıyla dünyada en çok potansiyel taşıyan ülkelerden biri.
Yurtdışında yatırım yapmak isteyen meslektaşlarımız bu seçeneği değerlendirebilir.
Özbekistan, Karadağ ve Ukrayna’dan gelen raporların detaylarını takipçilerimiz için özetlemeye çalıştım. Diğer Ülkerlerle ilgili raporlar elimize ulaştıkça sizlerle paylaşmaya devam edeceğim.
ÖZBEKİSTAN
Özbekistan son dönemde Türk müteahhitler için en önemli pazarlardan biri haline geldi. Dünyanın yedinci büyük doğalgaz üreticisi olan ve dördüncü büyük altın rezervlerine sahip Özbekistan’da hükümet son yıllarda inşaat ve enerji sektörüne yoğunlaştı.
Sovyet Rusya döneminden kalma yol, altyapı, raylı sistemler ve sanayi tesisleri yenilenerek sağlık ve eğitim başta olmak üzere yeni sosyal tesisler inşa ediliyor.
Özbekistan’da 2015 yılına kadar kayıtlı yaklaşık 25 bin müteahhit firma yer alıyordu. Bu firmalardan 21 bin 300 tanesi faaliyet gösteriyor.
2015 yılında toplam yatırımların yüzde 20,5’i oranında 11,7 milyon metrekare konut inşa edildi.
Rusya, Çin, Güney Kore ve Hindistan son dönemlerde Özbekistan ile iyi ilişkiler kurarak birçok taahhüt projesinde yer aldı.
Türk müteahhitler Özbekistan’da 1992-2018 yılları arasında 2,7 milyar dolarlık projeye imza attı.
Bu yılın başında Türkiye Müteahhitler Birliği’ni ziyaret eden Özbekistan İnşaat Bakan Yardımcısı Erkin İskandarov Türk müteahhitlerin Özbekistan’daki konut ve altyapı projelerinde yer alması için davette bulunmuştu.
Sadece Özbekistan’ın başkenti Taşkent’teki konut stoklarının yüzde 50’si 70 yıllık bina ömrünü tamamlamış durumda. Başkentte 10 yıl içerisinde 500 bine yakın konut ve yaşam alanlarına ihtiyaç duyuluyor.
Orta Asya’nın en büyük gökdelen projesi de (50 katlı) Türk inşaat firması tarafından yapılacak.
Sonuç olarak Özbekistan hem yatırım hacmi hem de siyasi ilişkiler açısından en büyük fırsatlar sunan ülke olarak göze çarpıyor. Müteahhit arkadaşlarımız bu ülkede hem konut hem de taahhüt projeleri üstlenebilirler.
KARADAĞ
Karadağ’da inşaat yatırımları ve potansiyeli küçük olmasına rağmen sektörün büyüme hızı çok yüksek. Karadağ’da 2015 yılında tamamlanmış inşaat çalışmaları 291 milyon Avro iken 2016’da bu oran yüzde 31,4 artarak 382 milyon Avro’ya çıkmıştır. 2017 yılında yüzde 51,5 artışla 582,6 milyon Avroya yükselmiştir.
2018 yılının ilk yarısında inşaat faaliyetleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 40,4 artışla 330,8 milyon avro olarak gerçekleşti.
Karadağ, konut projeleri açısından fırsatlar sunuyor.
2015 yılında yapı ruhsatı alan daire sayısı 2 bin 993 iken 2017 yılında bu rakam 4 bin 449’a yükselmiştir.
2017 yılında Karadağ hükümeti tarafından Mekansal Planlama ve Bina İnşaatı kanunu yürürlüğe girdi.
Hükümet burada yatırım yapan yabancılara çeşitli teşvikler veriyor.
Karadağ müteahhitlik sektöründe Çin, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, İsviçre, Azerbaycan, Avusturya, Slovakya, İtalya, İspanya, Japonya gibi ülkeler etkili.
Sonuç olarak Karadağ küçük bir Pazar olmasına rağmen ülkedeki konut ihtiyacının fazla olması ve kıyı kentlerinde konut fiyatlarının yüksek olmasından dolayı kazançlı projeler yapmak mümkün olacaktır.
UKRAYNA
Ukrayna’da 2013 yılında meydana gelen ekonomik ve siyasi olaylar sonucunda ekonomide bir gerileme dönemi başladı. Dış ticaret hacmi 142 milyar dolardan 90 milyar dolara düştü.
Ukrayna’ya yurtdışından kredi girişi azaldığı için yatırımlar da durduruldu. Ülke ekonomik olarak toparlanma sürecine girse de halen yapısal reformlar tamamlanmış değil.
Ukrayna’da yapısal reformlar gerçekleştirildikten sonra alt yapı açısından ülkemiz için potansiyel bir Pazar olacaktır.
Ancak Ukrayna’da yatırım yapmak için birkaç yıl daha beklemek gerekiyor.