Dünya Gazetesi köşe yazarı Sadi Özdemir, bugünkü köşesinde kiralık konut piyasasındaki son durumu ve Torunlar GYO Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun'un konuyla ilgili açıklamalarını kaleme aldı.
Sadi Özdemir, yazısına, "Kira artışlarına 1 yıllık süre için yüzde 25 sınırı geliyor. Geçici olsa da, dünyada örnekleri bulunsa da ‘mülkiyet hakkına sınırlama’ başlığı ile konu tartışılacak. Ancak, yükselen konut fiyatları ve kiralar meselesine ‘konut arzındaki eksiklik ve inşaat maliyetleri’ cephesinden bakmak ve alınan her kararın ‘arz sorununu’ nasıl etkileyeceğini hesaplamak şart" ifadelerini kullanarak başladı ve sektörün önemli isimlerinden Torunlar GYO Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun ile sohbetini aktardı.
Torunlar GYO Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun, "Yükselen kiralar konusunda ev sahiplerini suçluyoruz ama evin değeri ile kira geliri arasında uyum da çok önemli. Bunu engellersen önce kayıt dışılık büyüyebilir. Kiraya sınırlama ayrıca mülkiyet hakkına sınırlamadır" ifadelerini kullandı ve bu konularda ihtilaf oluşturmayacak, serbest piyasa kurallarına göre çözüm üretilmesine özen gösterilmesinin gerektiğini belirtti.
2000’lerden önceki müteahhitlik formülünü, “Üçte bir arsa payı, üçte bir inşaat maliyeti ve üçte bir müteahhit kârı” şeklinde özetleyen Torun, 2004'ten itibaren enflasyon ve faizlerdeki düşüşle beraber uzun vadeli konut kredilerinin mümkün olduğunu, böylece büyük ölçekli projeler yapabildiklerinin altını çizdi. Şu an bu tablonun bozulduğunu dile getiren Torun, “Orta sınıf için gayrimenkule ulaşma imkânı ciddi ölçüde daralmış görünüyor. Maliyetler belirsiz, bu yüzden endişeli üreticiyiz, satabilecek miyiz, bu nedenle de endişeli satıcıyız” açıklamasında bulunarak, arsa maliyetlerine de değindi.
Konut maliyetlerine ilişkin tartışmada arsa krizinin altını çizen Torun, “İnşaat malzemelerinin fiyatları birkaç misli arttı ama konut maliyetinin en az yarısı arsadan geliyor. Bu yüzden de ‘arsanın maliyet içindeki payını düşürecek şekilde arsa üretimi’ şart." dedi ve arsa krizinin en önemli nedeninin ‘kat karşılığı modeli ve sat-yap yöntemi’ olduğuna dikkat çekti.
Konuyla ilgili olarak, "Bu iki konu müteahhitliği sermaye gerektirmeden bir iş haline getirdi. Biraz cesaretin varsa sınırlı öz kaynakla müteahhit olmak bu ülkede çok kolay. Bu durumda arsa sahibi, maliyeti belirleyici kişi konumuna geldi" açıklamasında bulunan Aziz Torun, şu anda her kat karşılığı projenin, minimum yüzde 50 ile yapılabildiğini aktardı. Torun, "Bence bir araştırma yapılsa dünyada bir inşaat projesinde en yüksek arsa maliyeti Türkiye’de çıkar. İnşaatta arsa maliyeti nasıl yüzde 25’e indirilir, bunu çözmeye odaklanmalıyız. Bu konuda kamu çözüm üretecekse bu çok dikkatli planlanmalı. Ancak sadece kamu ile de olmaz" şeklinde konuştu.