Son yıllarda hareketlenen karavan pazarı pandemiyle birlikte adeta patlama yaşadı. Kalabalıktan uzak tatil yapmak isteyenler tercihini karavandan yana kullanınca karavan satışları 2020 yılında yüzde 40 arttı.
Türkiye'de ruhsatlı/ plakalı 2021 yılı itibarıyla 12 bin civarında karavan ve motorkaravan olduğu tahmin ediliyor. Türkiye Kamp ve Karavan Derneği Genel Başkan Yardımcısı Sabahattin Ergin, 2020 yılında 3 bin karavan ve motorkaravan imal edildiğini söylüyor. Pandemi tehlikesi devam ettiği sürece karavana ilginin devam etmesi ve pazarın yüzde 50 büyümesi bekleniyor. "2022'den itibaren artışın yüzde 25-30 gibi daha normal seviyelerde ilerleyeceği düşünülebilir" diyen Ergin'e göre, Avrupalı kampçı için Türkiye'yi "trend ülke" haline getirmek üzere nitelikli kampların yapılması gerekli.
KARAVANPARK KURULACAK
Türkiye'de Avrupa standartlarına yakın olan kamp sayısı 15 civarında. Bunun yanı sıra 60 kadar kamp ruhsatlı işletme olsa da bunların çoğu hem hijyen, hem de düzen yönünden bir Avrupalının tercih edeceği nitelikleri sunamıyor. Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) bu pazardaki potansiyeli görerek, Karavanpark projesini hayata geçirmeye hazırlanıyor. Proje kapsaminda Türkiye'nin yedi bölgesine dağılmış olarak 42 şehir ve 100'ün üzerinde alanda karavan kamp alanları kurulması planlanıyor. MÜSİAD Yeni Turizm Kaynakları ve Yatırımları Komitesi Başkanı Muhammet Ali Özeken, "Yurtdışından karavanlarıyla ülkemize gelecek misafirlerimiz için alternatif rotalar üretiyoruz. Mesela Kapadokya'dan başlayıp Şanlıurfa Göbeklitepe'ye kadar uzanan bir rotamız olacak" diyor. Pazardaki bu büyüme olumlu olsa da tablo tamamen pembe değil. Karavan üreticilerinin ve ithalatçıların karşılaştığı en büyük sorun, yeni motokaravanlarda uygulanan yüzde 164 ÖTV oranı. Ulusal Kamp Karavan Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi Eray Çakın, "Bu oranın üzerine yüzde 18 KDV de eklendiğinde karavanların fiyatları ulaşılamaz rakamlara çıkıyor" diyor.
ŞİRKETLER NE YAPIYOR?
Diğer taraftan pazardaki potansiyeli karşılamak isteyen üreticiler kapasite artışı için yatırım yapıyor. 1996 yılında Erdal Başoğlu tarafından kurulan Saly Karavan, motokaravan, çekme karavan, kulis karavanları üretiyor ve otobüs&midibüs dönüşümleri yapıyor. Şirketin satışlarının yüzde 60'ını yurtdışı, yüzde 40'ını ise yurtiçi oluşturuyor. Türkiye'de pandemi öncesi başlayan, yaklaşık dört senedir devam eden bir pazar artışı olduğuna dikkat çeken Saly Pazarlama Müdürü Müjgan Başoğlu, "Pandemi ile birlikte saniyoruz ki, mahremiyete olan ilgi arttığından karavanla tatil anlayışını da biraz daha benimsemek isteyenlerin sayısı da arttı. Bu noktada, Saly olarak 2020'de, 2019 yılına göre yurtiçi satışlarda yüzde 30'luk bir artış sağladık" diyor.
DEVREMÜLK KARAVAN GELİYOR
Motokaravan, çekme karavan, özel tasarım treyler ve tiny house dolarak adlandırılan mobil evlerin tasarımını ve üretimini gerçekleştiren Soyut Karavan da pandemi döneminde satışlarını yüzde 75 artırdı. 2021'de yeni projelere odaklanan şirket, yaklaşık altı aydır üzerinde çalıştığı Türkiye'de ilk kez uygulanacak 'karavan devremülk/devretatil sistemi'ni hayata geçirmeye hazırlanıyor. Bu sistemde, kullanıcılar kendileri için en uygun zamanı belirleyip yılın belli zamanlarında karavanlarını alabilecek. Şirketin diğer projesi ise 'Karavan Otel' olacak. Pilot uygulama olarak Ankara Gölbaşı Mogan Gölü kıyısında yaklaşık 15 dönümlük bir arazi üzerinde 22 karavan ve sosyal tesisler kurulacak. Soyut Karavan Genel Müdürü Ali Çolak, "Pilot uygulamadan sonra aynı konsepti Antalya/Kaş ve Bodrum/Gümüşlük bölgelerinde gerçekleştirmeyi hedefliyoruz" diyor. Üretim kapasitesini yüzde 20 artırmayı planlayan şirketin, ABD'nin farklı eyaletlerinde temsilcilik verme ve ortaklık kurma görüşmeleri devam ediyor.
ELEKTRİKLİ MOTOKARAVAN PROJESİ
Hotomobil ise 2015 yılında Tarık Aksoy tarafından kuruldu. Uzun yıllar bir üst yapı şirketinin sahibiyken 2008 krizinde iflas eden Aksoy, bir süre İngiltere'de bir üst yapı şirketinde çalıştı. Bu süreçte konfordan uzaklaşmadan, hem araç, hem de bir yaşam alanı olabilecek bir araç sahibi olmayı hayal eden Aksoy, Türkiye'ye dönerek Hotomobil markasını kurdu. Hotomobil, 2020'yi yüzde 80 büyüme ile kapattı. 2021 yılında üretim kapasitesini üç katına çıkarmak için çalışmalar yapan şirket, ilk olarak hibrit, sonrasında yüzde 100 elektrikli ilk motokaravanı üretmeyi planlıyor. 2020'de ihracatın yüzde 20 olan payının da yüzde 40'a çıkarılması hedefleniyor.
İHRACAT ARTIYOR
Sektördeki bir diğer üretici olan NK Karavan'ın temelleri 2016 yılında Manisa Ahmetli Sanayi Sitesi'nde atıldı. Pandemide yüzde 40'lık talep artışı olduğunu söyleyen NK Karavan'ın kurucusu Nazmi Kılıç, 2021'de yüzde 500 büyüme hedeflediklerini söylüyor. NK da yurtdışında büyüyen şirketlerden biri. İhracatın satışlar içindeki payı yüzde 35. 2021'de hedef, bu rakamı yüzde 60'a çıkartmak. Rusya İngiltere ve Dubai şirketin büyümeyi planladığı ülkeler arasında yer alıyor.
Sakarya Adapazarı'nda faaliyet gösteren Başoğlu Karavan da sektördeki büyüme ile birlikte yeni yatırım planları yapıyor. Şirketin satışlarda ihracatın payı yüzde 85 oranında. Başoğlu Karavan Yönetim Kurulu Başkanı Engin Başoğlu, 2021 yılında Güney Afrika, Amerika ve Kanada pazarlarına odaklanacaklarını söylüyor. Başoglu Karavan, 2021 yılında yaklaşık iki katı bir büyüme hedefliyor.
ARMANÇ AMAÇ / AL-KO TÜRKİYE GENEL MD. "İkinci el stoku oluşabilir" "Karavan altyapı üreticisi Alman AL-KO, pazardaki potansiyeli görerek 2014 yılında Türkiye'de faaliyet göstermeye başladı. Şirket, 2020 yılında 2019'a göre iki kat büyüdü. 2021 yılında pandeminin etkisiyle yine iki katı büyüme öngörüyoruz. Pandemi nedeniyle otele gitmek istemeyen kesimin karavan tercih etmesi ve yarın normalleşme ile birlikte bu kesimin eski yaşam tercihlerine dönmesi, ciddi bir ikinci el yapı stokunun oluşmasına ve üretimin bu durumdan olumsuz etkilenmesine neden olabilir"
Rakamlarla karavan pazarı
Dünyada tahmini karavan sayısı: 15 milyon Avrupa plakalı karavan sayısı: 7 milyon
Türkiye'de 2021 tahmini ruhsatlı karavan sayısı: 12 bin
2020 yılı tahmini satış: 650 adet ithal karavan ve 3 bin 200 adet yerli karavan 12021 yılı tahmini hedef: bin 200 ithal karavan ve 7 bin 400 adet yerli karavan
Tahmini karavan üreticisi sayısı: 250