Türkiye’nin en rekabetçi hizmet alanlarından olan yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında Türk müteahhitler, küresel ekonomik ve jeopolitik zorluklar ile yılın hemen başında ülkemizde yaşanan deprem felaketine rağmen 2023 yılında 27,4 milyar dolarlık proje üstlendi.
Sektörün 2023 yılı yurt dışı performansı ve 2024 yılı vizyonu ile hedefleri, Türkiye Müteahhitler Birliği’nin (TMB) ev sahipliğinde ve Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat’ın katılımıyla, TMB Başkanı M. Erdal Eren ile Türk Müşavir, Mühendisler ve Mimarlar Birliği (TürkMMMB) Başkanı İrfan Aker’in yer aldığı “Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Değerlendirme Toplantısı”nda ele alındı.
Toplantıda konuşan Bakan Prof. Dr. Bolat, müteahhitlik ve müşavirlik firmalarının yurt dışında tamamladığı her projenin, sadece bir yapı olmanın ötesinde, ülkemizi temsil eden birer eser niteliğinde olduğunu vurguladı. Türk yurt dışı inşaat sektörünün aynı zamanda ülkemizin temsilinde de kritik bir görevi ifa ettiğini kaydeden Bolat, “Sektörün her zaman bu bilinçle hareket ettiğini de memnuniyetle görüyoruz.” dedi.
Toplamda yarım trilyon dolarlık proje üstlenildi
Yurt dışı müteahhitlik sektörünün 2023 yılını, 27,4 milyar dolar gibi ciddi bir toplam proje değeri büyüklüğü ile kapattığını dile getiren Bakan Bolat, “2023 yılı başında hedefimiz 20 milyar dolardı. Bu hedefi üçte bir oranında bir artışla kapatmayı birlikte başardık. Böylelikle 2023 yıl sonu itibarıyla toplam proje sayısı 12.071’e ulaşırken, tam 135 ülkede bu projeler kazanılmış ve tamamlanmaktadır. 1972’den bu yana üstlenilen toplam değer 501 milyar 900 milyon dolara, yani yarım trilyon dolara yükselmiştir.” ifadelerini kullandı.
Rusya liderliğini sürdürüyor
Üstlenilen toplam proje bedelinin 452 milyar dolarının son 21 yılda elde edildiğini kaydeden Bakan Bolat, “Proje büyüklüğü bakımından bağımsız devletler ülkeleri yüzde 38 ile yine birinci sırada geliyor. İkinci sırada ise payı yüzde 27,1’e çıkan Avrupa Bölgesi bulunuyor. Ortadoğu ise yaklaşık yüzde 20 ile bu sene üçüncü sırada yer alıyor. Afrika kıtası ise yüzde 11,6’lık bir pay ile yerini sağlamlaştırmış bulunuyor. İlk 10 ülkeye baktığımızda, Rusya birinci sıradaki yerini her şeye rağmen korumaktadır. Bu yıl Rusya’da 4,6 milyar dolarlık bir proje büyüklüğüne ulaştık. İkinci sırada ise, firmalarımızın demiryolu, metro ve karayolu projeleri üstlendiği Romanya, 3,6 milyar dolarlık bir büyüklükle bulunmakta. Türkmenistan ve Suudi Arabistan üçüncü ve dördüncü sırada.” dedi.
Teknik müşavirlikte 233 milyon dolar aşıldı
Bakan Bolat, son yıllarda, Türk yurt dışı teknik müşavirlik sektörünün de, müteahhitlik gibi marka haline geldiğini ve dünyadaki konumunu yükselttiğine şahit olduğumuzu söyleyerek, “Sektör son iki yılda, çok önemli bir ivme kazanmış durumda. 2023 yılında 233,4 milyon dolar gibi, sektörün küresel büyüklüğüne nispetle ciddi bir rakam yakalandı. 2024 yıl başı itibariyle, geçmişten günümüze toplam teknik müşavirlik proje değeri ise 137 farklı ülkede yaklaşık 3,22 milyar dolara; proje adedi 2.828’e ulaşmıştır” ifadelerini kullandı.
Suudi Arabistan’da çok daha büyük rakamlara ulaşılacak
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı M. Erdal Eren ise 6 Şubat 2023’te yaşanan depremler sonrası yaraları sarmak ve deprem bölgesini yeniden inşa etmek için tek vücut halinde, yoğun bir çalışmanın içine girdiklerini ifade etti. Tüm olağanüstü koşullar altında, yurt dışına yönelik faaliyetlerine de hız kesmeden devam ettiklerini anlatan Başkan Eren, “Yurt içinde “ekonominin lokomotifi”, yurt dışında ise “dünyayı inşa eden” müteahhitler olarak, üzerimize düşen görevi layıkıyla yerine getirmeye gayret ettik. En büyük pazarımız olan Rusya ile ilişkilerimizi muhafaza edip geliştirirken, Ukrayna’nın yeniden inşasında yer almak için çalışmalarımızı sürdürdük. Savaşın neden olduğu kaybı, farklı pazarlara açılarak telafi etmeyi hedefledik. Bu doğrultuda dikkatimizi özellikle Körfez ülkelerine çevirdik. İlk aşamada sektörümüz için yıllık 10 milyar dolarlık yeni iş potansiyeli taşıyan Suudi Arabistan’ı en önemli hedef olarak belirledik. Yıl içerisinde Ticaret Bakanlığımız öncülüğünde Suudi Arabistan’a gerçekleştirdiğimiz müteahhitlik heyeti ziyaretinin ardından; Suudlu işveren kuruluşlardan üst düzey yetkililer ile üyelerimizi bir araya getiren toplantılar düzenledik. Bu girişimlerimizin, üstlendiğimiz yeni projeler halinde somut yansımaları olduğunu da memnuniyetle belirtmek istiyorum. Ancak, bunun daha bir başlangıç olduğunu, önümüzdeki dönemde Bakanlığımız öncülüğünde gerçekleştireceğimiz çalışmaların neticelerinin, yakın gelecekte çok daha büyük rakamlarla ifade edileceğini şimdiden söyleyebilirim” dedi.
Kalkınma Yolu projesinde Türkiye’nin önemi büyük olacak
Türk müteahhitlerin geleneksel pazarı ve yakın komşumuz olan Irak’a da özel önem atfettiklerini hatırlatan TMB Başkanı Eren, şöyle devam etti: “Bu çerçevede, Sayın Bakanımızın başkanlığında Bağdat’a geniş katılımlı bir müteahhitlik heyeti programı düzenledik. Ziyaretimiz sırasında üst düzey temaslarda bulunarak Irak’ta gerçekleştirilecek alt ve üst yapı projelerinde iş birliği hususunda mutabakat sağladık. Önümüzdeki dönemde Irak’ın kalkınmasında ve bölgenin istikrarında çok büyük rol oynayacağına inandığım Kalkınma Yolu projesinde müşavirlerimiz ve müteahhitlerimizin önemli roller üstlenmeleri gayreti içerisindeyiz. Proje tamamlandığında, ihracatçılarımız da ülkemizden Basra Körfezi’ne kadar modern kara ve demir yolu ağı ile ulaşım imkanı elde edecekler. Türk müteahhitler olarak önümüzdeki dönemde yurt dışında her yıl üstleneceğimiz yeni proje tutarı hedefimizi; kısa vadede 30 milyar dolar, orta vadede ise 50 milyar dolar olarak korumaktayız.”
‘Yurt dışında daha fazla istihdam yaratacağımıza inanıyorum’
Koşulların değişken ve rekabetin çetin olduğu günümüzde, yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde başarı elde etmenin ancak uyumlu bir takım çalışması ile mümkün olduğunu vurgulayan Başkan Eren, “Bizler, devletimizin desteği ve takım oyuncularımızın gücü ile yolumuzda ilerlemeye ve başarılar kazanmaya devam ediyoruz. Dolayısıyla elde ettiğimiz başarılar hepimizindir. Bu kapsamda, başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere, Sayın Ticaret Bakanımıza ve kendisinin şahsında Bakanlık mensuplarımıza, öncü kuvvetimiz olan Büyükelçilerimiz ile Ticaret Müşavirlerimize, bu mücadeleyi güç birliği içinde sürdürdüğümüz teknik müşavirlik ve mühendislik firmalarımız ile tüm meslektaşlarımıza, sektörümüze emek veren tüm çalışanlarımıza şükranlarımızı sunuyorum. Türkiye’nin ikinci yüzyılında, önümüze çıkacak tüm zorluk ve engellerin üstesinden kararlılıkla gelerek başka ülkelerin bütçelerinden Türk insanına daha fazla istihdam ve Türk sanayisine daha fazla ihracat imkanı yaratacağımıza inanıyorum” diye konuştu.
Müşavirler 150 milyon dolarlık projelere imza atıyor
Türk mühendislik, müşavirlik ve mimarlık firmalarının 2023 yılında 3 yeni ülkede daha (Sierra Leona, Lüksemburg, Grenada) daha teknik müşavirlik hizmetlerine başladığını belirten Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği (TürkMMMB) Başkanı H. İrfan Aker de, “2023 yılı içerisinde 166 yeni proje üstlendiğimizi ve üstlenilen proje bedellerinin bir önceki yıl ile aynı mertebede olduğunu belirtmek isterim. Bu hizmetlerin kapsamında altyapı projeleri yüzde 55 ve üstyapı projeleri ise yüzde 45 paya sahiptir. Son yıllarda, teknik müşavirlik firmalarının yurt dışında sözleşme bedeli 100-150 milyon dolar olan ihalelerde başarılı olduklarını özellikle belirtmek isterim. Teknik müşavirlik açısından firmalarımızın yurtdışında daha fazla proje gerçekleştirmesi, hem sektörümüzün küresel gücünü arttıracak hem de firmalarımızın marka değerlerini güçlendirmesine neden olacaktır. Müteahhitlik, lojistik ve inşaat malzemeleri ihracatı gibi alanlara da pozitif etki yaratılmasına imkan sağlayacaktır” ifadelerini kullandı.