Ülkemizin en rekabetçi hizmet alanlarından olan yurt dışı müteahhitlik hizmetleri dahilinde tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınının etkilerinin azaldığı 2021'de Türk müteahhitler 29,3 milyar ABD Doları tutarında iş üstlendi. Salgın yılı olan 2020 yılında toplamda 15,2 milyar ABD Doları proje üstlenen sektör böylece yeni proje tutarını yaklaşık olarak ikiye katladı. Açıklanan resmi verilere göre, en çok proje üstlenilen ülke Rusya’da üstlenilen toplamda 11,2 milyar ABD Dolarlık büyüklükteki iş hacmi dikkat çekti. Yine açıklanan verilere göre, Irak 3,6 milyar ABD Dolarlık yeni proje bedeliyle en çok iş gerçekleştirilen ülkeler listesinde 2. sıraya çıktı. Açıklanan resmi verilere göre, listede ayrıca son dönemlerde dünyanın odağında bulunan bazı Sahra-altı Afrika ülkeleri de önemli ölçekte iş tutarlarıyla ön plana çıktı.
Son zamanlarda sık sık gündeme gelen inşaat sektörünün 2021 yılı yurtdışı performansı ve 2022 vizyonu ve hedefleri, Türkiye Müteahhitler Birliği’nin (TMB) ev sahipliğinde ve Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un da katılımıyla, Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı M. Erdal Eren ile Türk Müşavir, Mühendisler ve Mimarlar Birliği (TürkMMMB) Başkan Yardımcısı İrfan Aker’in bulunduğu “2021 Yılı Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Değerlendirme Toplantısı”nda masaya yatırıldı.
Gerçekleştirilen toplantıda önemli açıklamalar yapan Ticaret Bakanı Mehmet Muş, son zamanlarda sık sık gündeme gelen Türk inşaat sektörünün 2020'de üstlendiği toplamda 15,2 milyar ABD Dolarlık senelik yeni proje tutarının 2021'de yaklaşık olarak iki katına çıkarak 29,3 milyar ABD Doları’na yükseldiğini duyurdu. Bakan Muş yaptığı açıklamada böylece sektörün yurtdışına açıldığı 1972'den şu ana kadar toplamda 131 ülkede üstlendiği toplam 11.093 projenin büyüklüğünün 451,5 milyar ABD Dolara yükseldiğini belirtti.
Bakan Muş yaptığı açıklamada, 2021'e ait olan bazı diğer proje bilgileriyle ile beraber senelik rakamın 30 milyar ABD Doları’nı aşmasını beklediklerini kaydederek şunları dile getirdi: “En son, 2012 – 2013 yıllarında 31 milyar ABD Doları seviyeleriyle eriştiğimiz böyle bir rekora imza atmıştık. Devam eden kötü şartları da göz önünde bulundurarak, 2021 yılını da bir rekor yılı olarak ilan edebiliriz. Yakalanan bu yüksek seviyenin sektöre hayırlı olmasını, gelecek yıllarda bu seviyelerin çok daha üzerine çıkılmasını dilerim. Müteahhitlerimizin gerçekleştirdiği bu sıçramanın sektörümüzün gelişmişliğini göstermesi açısından çok önemli olduğunun altını özellikle çizmek isterim. Covid salgını gibi eşi görülmemiş bir şok karşısında bile karmaşık ve büyük ölçekli bir organizasyon gerektiren sektörün, yıkılmadan büyük bir esneklik ve dirençle, şartlar biraz normalleştiğinde aynı pozisyonuna geri dönebilmesi ve hatta önceki pozisyonun da ötesine geçebilmesi müteahhitlik sektörümüzün ne kadar geliştiğinin bir göstergedir.”
Yaptığı açıklamada son zamanlarda sık sık gündeme gelen müteahhitlik sektörünün yeni iş fırsatları yakalamasının önündeki en önemli engeller arasında finansman sıkıntıları olduğunu kaydeden Bakan Muş, bu doğrultuda, Türk Eximbank'ın sağladığı kredi imkanlarının etkinliğini artırmaya çalıştıklarını dile getirdi. Bakan Muş yaptığı açıklamada bunun dışında, finansman imkanları güçlü ülkelerin firmalarıylaTürkiye firmalarının üçüncü ülkelerde işbirliği gerçekleştirmeleri sağlamayı hedeflediklerini ve bu kapsamda ortak organizasyonlara yönelik çalışmalara yoğunlaştıklarını bildirdi.
Sahra-altı Afrika pazarları, Ortadoğu’yu geçti mi?
Yaptığı açıklamada 2021 yılı projelerinin parasal büyüklük olarak, yüzde 55’lik kısmının BDT, yüzde 17’lik kısmının Sahra-altı Afrika, yüzde 13’lük kısmının Ortadoğu ve yüzde 10’luk kısmının Avrupa bölgesinde alındığını dile getiren Bakan Muş, şöyle konuştu: “Sahra-Altı Afrika’nın bu sene, geleneksel pazarımız olan Ortadoğu’nun önüne geçmiş olduğuna şahit oluyoruz. Rusya, geçmiş yıllarda olduğu gibi en yüksek proje bedeline ulaşılan ülkeler arasında yine birinci sırada. Fakat bu sene Rusya’da 11,2 milyar ABD Doları ile bir takvim yılı içinde bir ülkede toplamda üstlenilen proje bedelinde bir rekora daha imza attık. 2013’te 9 milyar ABD Doları ile Türkmenistan’daydı bu rekor. Irak ise 2021 yılında üstlenilen 3,6 milyar ABD Dolarlık proje ile en çok proje üstlendiğimiz ikinci ülke haline geldi. Biliyorsunuz, Irak tarafı ile 2021 senesinde önemli ve verimli temaslarımız oldu. Irak ile ilişkilerimizi geliştirerek, müteahhitlerimizin bu ülkede daha da önünü açmayı hedefliyoruz.”
Bakan Muş, konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada teknik müşavirlik sektörünün de son dönemlerde önemli atılımlar yaptıklarını kaydederek, Türk teknik müşavirlik firmalarının yurtdışında üstlenmiş oldukları kümülatif proje bedelinin 2,7 milyar ABD Doları aştığını, 2021'de üstlenilen proje bedelinin de 137 milyon ABD Dolar civarında yapıldığını söyledi.
Yurtdışında toplamda 100 bin Türk işçi hedefi var
TMB Başkanı Eren, konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada sektörde en öncelikli hedef olarak yurtdışı projelerde istihdam edilen Türk işgücü sayısının hâlihazırdaki 25-30 binlerden yine 100 bine yükseltmek olduğunu dile getird. Eren konuşmasını şu şekilde sürdürdü: “Bir başka ifadeyle, ortaya koyduğumuz hedef; 10 milyar ABD Doları yatırımla sağlanabilecek istihdamın, ülkemiz kaynakları harcanmadan yaratılması ve Türkiye’ye her sene 3 milyar doların üzerinde dövizi istihdamdan kazandırmak demektir. Yurtdışında istihdamın artırılmasına yönelik bir istihdam paketi içerisinde bir araya getirdiğimiz mevzuat düzenlemelerine yönelik öneriler ile ilgili olarak Ticaret Bakanlığımız öncülüğünde Adalet Bakanlığımız ve Hazine ve Maliye Bakanlığımız nezdinde çalışmalar yürütüyoruz. Sayın Bakanımızın da bilgisinde olan bu hususlarda hiçbir zaman esirgemedikleri desteklerini istirham ediyoruz.”
Eren konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada ayrıca, tüm dünyada bir marka haline gelen “Türk Müteahhitliği”nin konumunu zaafa uğratmamak ve daha yüksek seviyelere taşımak için, yurtdışı faaliyetlerine yönelik bir “Akreditasyon Sistemi”nin gerekli olduğunu söyledi.
Hedef senelik 50 milyar dolarlık proje
TMB Başkanı Erdal Eren yaptığı açıklamada 2021'de koronavirüs salgınının belli ölçülerde de kontrol altına alınması ve petrol fiyatlarındaki artışların etkisiyle, yurtdışı pazarlarda ve bu kapsamda müteahhitlik hizmetlerinde bir canlanma olduğunu kaydetti. Eren, 2022'de küresel ekonomide toparlanmanın sürmesi ve koronavirüs salgını şartlarında sağlanacakolan iyileşme ile beraber, koronavirüs salgını döneminde ertelenen alt ve üstyapı projelerinin hayata geçirilmesinin sektör için önemli frsat olduğunu kaydetti. Eren, sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Ayrıca artan petrol fiyatları, özellikle geleneksel pazarlarımızda yeni projelerin üstlenilmesi için destekleyici olacaktır. 2021 yılında firmalarımızın gösterdiği başarıdan aldığımız güç ve olumlu seyreden 2022 yılı projeksiyonlarını dikkate alarak, artık yeni hedefleri konuşmanın zamanı olduğunu düşünüyoruz. Salgının bahara kadar engel olmaktan çıkacağı ümidi ile 2022 yılında yurtdışında 30 milyar ABD Dolarlık yeni iş hacmini aşmayı hedefliyoruz. Orta vadede de bu rakamı 50 milyar ABD Doları seviyesine çekmek amacındayız.”
Müşavir, mühendis ve mimarlar, Avrupa ve Amerikalı şirketlerin önünde
Türk Müşavir, Mühendisler ve Mimarlar Birliği Başkanı İrfan Aker de konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, Türk mühendislik, mimarlık ve müşavirlik firmaları olarak 2021'in sonu itibariyle toplamda 129 ülkede 2 bin 374 projenin planlamadan inşaat kontrolü ve işletmeye alma gibi çeşitli aşamalarında toplam oalrak 2,7 milyar ABD Doları tutarında hizmet sağladıklarını kaydetti. Son dönemlerde yurt dışında sözleşme bedeli 100- 150 milyon ABD Doları olan mühendislik ve müşavirlik işlerinde de bulunmayı başarmanın sevincini yaşadıklarını dile getiren Aker, konu ile ilgili sözlerini şu şekilde tamamladı: “Ülkemizdeki büyük ölçekli projelerden sağladığımız tecrübeler, iş bitirmeler ve referanslar, bizlerin yurtdışındaki ihalelerde, teknik yeterlilik yönünden çoğu zaman Avrupa ve Amerikan mühendislik/ müşavirlik firmalarının önünde yer almamızı sağlıyor. Bu bizlere, kalite- fiyat kombinasyonunun uygulandığı ihalelerde avantaj sağlamaktadır.”