Milyonlarca ev sahibi ve kiracıyı ilgilendiren kira düzenlemesiyle ilgili detaylar belli oldu. Kira sorunu yaşayanların imdadına yetişen yeni kira düzenlemesiyle, kira artışlarına bir yıllığına sınırlama getirildi.
Konu ile ilgili olarak aktarılan detaylara göre, 1 Temmuz 2023 tarihine kadar, sözleşme yenileme ayında ev sahipleri en çok yüzde 25 oranında zam yapabilecek.
1-Mevcut düzende kiraya nasıl zam yapılıyor?
Kira bedellerine zam yılda 1 kez sözleşme yenileme tarihinde ve TÜFE 12 ay ortalamasına göre yapılıyor. Mesela son açıklanan mayıs ayı TÜFE 12 ortalaması yüzde 39.33 şeklinde oldu. Bu oran Haziran 2022'de sözleşmesi yenilenecek konut ve işyeri sakinleri için üst sınır. Ev veya işyeri sahibi bu oranın altında zam yapabilir fakat bu zamdan daha fazlasını talep edemez. 5 seneyi geçen kiracı için de kira tespit davası açılarak, kiranın yeniden belirlenmesi istenebilir.
2- Yeni düzenlemeyle kiraya nasıl zam yapılacak?
Söz konusu düzenlemede iki önemli nokta bulunuyor. Biri ‘tavan zam’ oranının belirlenmesi, diğeri de söz konusu bu düzenlemenin ‘geçici’ olması. 1 Temmuz 2023 tarihine kadar sözleşmesi yenilenecek olan vatandaştan en çok yüzde 25 zam talep edilecek. Yeni vatandaşlar artık TÜFE ortalamasını takip etmeyecek ve 12 ay boyunca zam oranı sabit olmuş olacak. Böylece 2 bin TL'lik bir kira 2 bin 500 TL'ye, 3 bin TL' olan kira bedeli de 3 bin 750 TL'ye çıkacak. Söz konusu bu durum, halihazırda kiracılı bir ev için de geçerli olacak. Bakan Bekir Bozdağ geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, yeni kiraya verilecek evler için de kriterler geleceğini dile getirmişti. Fakat bu konuda herhangi bir düzenleme yapılmadı. Ayrıca mevcut yasada konut ve işyeri için şartlar eşitken, kira artışına sınır getiren yeni düzenlemede yalnızca ‘konut’ ifadesinin kullanılması da dikkat çeken detaylar arasında.
3- Konut sahipleri bu sınırlamaya uymazsa ne olacak?
Konu ile ilgili olarak aktarılan detaylara göre, bundan sonra ev sahiplerinin belirlenen sürelerde ‘yüzde 25 sınırını tanımıyorum’ deme hakkı bulunmuyor. Nasıl ki bugüne kadar TÜFE 12 ay ortalamasının üzerinde zam talepleri hukuka aykırı ise, bu düzenleme sonrasında da yüzde 25’i aşmak da hukuka aykırı olmuş olacak.
GERİYE DÖNÜK İŞLER Mİ?
4- Yeni düzenleme temmuzda başlayacak. Peki Haziran ayında sözleşmesi yenilenen vatandaşlar ne yapacak?
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz konuyla ilgili yaptığı açıklamada söz konusu düzenlemenin 1 Temmuz 2022 tarihi ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında geçerli olacağını kaydetti.
Ali Güvenç Kiraz yaptığı açıklamada mesela bu ay sözleşmesi yenilenenler bu fırsattan yararlanamayacağını söyleyerek, onların açıklanan en son TÜFE 12 ay ortalaması olan yüzde 39.33 oranında zam yapacağını söyledi. Yaptığı açıklamada 5 seneyi aşan kiracılar için kira tespit davaları açıldığını dile getiren Ali Güvenç Kiraz, ev sahibinin 5 seneyi geçen kiracı için ‘kira bedeli bölge ortalamanın altında kaldı’ diyerek kira tespit davası açtığını, şimdi bu düzenlemede bu durumdakiler için geçici bir madde var mı bilmediklerini söyleyerek, "Eğer onlar için de ‘tavan zam uygulanır’ denir ise yüzde 25 geçerli olur, ama kapsam dışında kalırsa, dava sonucunda bölge rayicine göre kira belirlenir” şeklinde konuştu.
KİRALAR ARTABİLİR
5- Yüzde 25 zam sınırı gayrimenkul piyasasını nasıl etkileyecek?
Söz konusu düzenlemeyle kiracılar 1 sene rahat nefes alacak. Fakat konuyla ilgili önemli açıklamalar yapan sektör temsilcileri düzenlemenin piyasaya negatif etkileri olabileceğini söylüyor. Konu ile ilgili olarak aktarılan detaylara göre, yeni kiraya verilecek evde fiyatların artması, kimi mülk sahiplerinin kiralama için beklemeye geçmesi ve haksız tahliye taleplerinin artması beklenenler arasında. Yaptığı açıklamada söz konusu düzenlemenin mevcut kiracıları korurken, kira geliri ile geçinen vatandaşı zor durumda bıraktığını dile getiren emlak danışmanlık şirketi Coldwell Banker Türkiye Başkanı Gökhan Taş “Yüzde 25 sınırı maalesef kira fiyatlarını arttıracak” dedi.
Düzenlemenin 1 yıl için olsa da sınırlamayı gören vatandaşın bugün evini kiraya verirken daha yolun başında fiyat arttıracağını söyleyen Taş, piyasada kiralık ev bulmanın zor olduğunu söyleyerek, seçeneği olmayan vatandaşın da o fiyata tutacağını veya diğer bir seçenek mülk sahibi sınırlama ile uğraşmak istemeyeceğini ve evini bir süre boş bırakacağını söyledi.
Gökhan Taş, boş ama kiraya verilmeyen evlerin sayısının artacağını söyleyerek, söz konusu sınırlamaya uymak istemeyen ev sahiplerinin ‘ben oturacağım’, ‘oğlum gelecek’ gibi bahanelerle tahliye baskısı da yapabileceğini dile getirdi.