İnşaat sektörü yerli ürün kullanımında en çok öne çıkan sektörlerden biri. İthal ürünler de kullanılmakla beraber kullanılan ürünlerin ortalama yüzde 70’i yerli ürünlerden oluşuyor.
İnşaat sektöründe ağırlıklı olarak yerli ürün ve yerli hammadde kullanmasına rağmen dövizdeki artışlardan en çok etkilenen sektörlerin de başında geliyor.
Dövizde artış yaşandığında saniyesinde inşaat malzemeleri fiyatlarına yansıyor. Hatta dövizdeki olası artışlar bile hesaplanarak fiyatlar güncelleniyor. Dövizde düşüş olduğunda ise bunun fiyatlara yansıması aylar hatta yıllar alabiliyor.
Son birkaç yıldaki inşaat malzemeleri fiyatlarına bakalım. Hiçbirindeki fiyat artışı dövizin aşağısında veya dövize eşit değildir. Tüm malzemelerdeki fiyat artışları dövizin az veya çok üstündedir.
İthal üründe de böyle yerli üründe de böyle.
Döviz arttığında daha sabahında zam haberini uçuran inşaat malzemeleri sanayicileri, döviz gerilediğinde ‘maliyetlerimiz ve risklerimiz geriledi, hadi fiyatları düşürelim’ düşüncesinde olmazlar.
Halen 6 Kasım 2020 tarihindeki en yüksek kur olan 8,58’e endeksli bir malzeme fiyatı var.
Bakıyorsunuz yüzde 100 yerli hammadde ile üretim yapan, ham maddesi bu ülkenin topraklarından çıkan çimentoda bile dövizdeki artış ve bağlı olarak giderlerin artması bahane edilerek yüzde 100’e yakın zam yapılıyor.
Dövizdeki artıştan sadece enerji giderleri anlamında az etkilenen seramik ve vitrifiyede ithal ürünler zamlandığı ve ihracat karlılığı arttığı için zamlar yapılıyor.
Hadi demirin hammaddesi ülkemizde çok fazla üretilmiyor, demirin hurdasını ithal ediyoruz deyip demirdeki fiyat artışlarını makul görelim diyoruz. Ancak demirdeki fiyat artışı da dövizdeki fiyat artışının 2 katı.
Elbette dövizdeki artışla beraber artan risklere bağlı olarak fiyatlarda değişiklikler olabilir, ama bunu fırsatçılık olarak kullanmak kendilerine negatif olarak dönecektir.
Maliyetler arttığında müteahhit bunu cebinden ödemeyecektir. İster istemez konut fiyatlarına yansıtıp nihai tüketiciden alacaktır. Zaten alım gücü enflasyondan dolayı azalan vatandaş konut alım gücünü kaybetti. Talepteki bu düşüşe bağlı olarak inşaat yatırımları da azalacaktır.
Nitekim azaldı da.
Daha fazla kar elde etme içgüdüsüyle hareket ederek dövizdeki artışı bahane eden ve fiyatlarını artıran inşaat malzemecilerinin iç piyasadaki satış hacmi de düşecektir.
Umarım piyasa koşulları kendi lehlerine olduğu için kurnazca davranıp kar marjını artırmak için zam yapanlar, yarın şartlar değiştiğinde iç piyasaya ihtiyaç duyacağının farkındadır.