Bu sütunlarda geçen ay yayınlanan yazımda TOKİ’nin büyük kentlerde yaptığı projelere değinmiştim.

TOKİ(Toplu Konut İdaresi) son 10 yılda Türkiye’de önemli projelere imza attı. On binlerce konut yapılarak ihtiyaç sahibi dar gelirlilere dağıttı.

Ankara’da örneğin 260 projede 80.874 adet konut üretildi. İstanbul’da 198 projede 155.396 adet konut yapıldı.

TOKİ Bursa’da 58 projeyle 20.276, Konya’da 80 projeyle 18.731, Urfa’da ise 55 projeyle 13.400 adet konutu tamamladı.

Ama TOKİ’nin 4 milyon 168 bin nüfuslu İzmir’de 10 yılda yapılan proje sayısı sadece 50’de kaldı. Tamamlanan konut sayısı ise 11.576.

Yani İzmir’de İstanbul’un 15’de biri, Ankara’nın ise 8’de biri kadar konut yapıldı. Nüfusu İzmir’in yarısı kadar bile olmayan Bursa, Konya ve Urfa gibi kentlerde İzmir’den çok daha fazla konut yapılması da işin başka bir yönü.

***
Bu konuyla ilgili önemli bir gelişme yaşandı. TOKİ’nin İzmir’de yaptığı ve çok konuşulan bir proje var. Çeşme’deki toplu konut projesi TBMM gündemine taşındı.

CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, burada yaşanan gelişmeleri yazılı soru önergesi olarak TBMM’ye sundu.

Söz konusu önergenin içeriği şöyle

İzmir’in Çeşme ilçesindeki TOKİ Reisdere konutları hak sahipleri, Şubat ayında açıklanan satış bedellerinin fahiş olduğundan yakınmakta ve bu duruma tepkilerini ortaya koymaktadırlar.

Başbakanlık Toplu Konut İdaresi’nin(TOKİ), Reisdere Mahallesi’nde yaptığı konutların fiyatlarının talep döneminde açıklanan fiyatların çok üzerindedir. 
Hak sahipleri adına hazırlanan basın bildirisinde de bahsedildiği üzere, Türkiye genelinde TOKİ’nin yapmış olduğu projelerle, yüz binlerce insan hak ettiği evlerine kavuşmuş olmasına rağmen, şu an Çeşme Reisdere’de yaşanan sorun başka hiçbir TOKİ projesinde yaşanmamıştır. Devletin yapmış olduğu TOKİ evleri, vatandaşın Anayasal hakkı olan barınma hakkını karşılamalıdır. 

Çeşme’de dar gelirli olarak ve gelirinin yarısını kiralara ödeyerek yaşayan vatandaşlar Çeşme nüfusunun aşağı-yukarı yüzde 70’ini oluşturmaktadır. Bu vatandaşlarımıza başlangıçta bir “fırsat” olarak sunulan hakkı, şimdi neredeyse yüzde 100 zamlı fiyatlarla geri almaya çalışmak haksızlıktır. Zira gelir seviyeleri bu fiyatların altından kalkmalarına olanak tanımamaktadır. Başlangıç olarak 1800 liralara varan rakamları ödemeleri mümkün değildir. 1027 konut olarak yapılan bu projenin dar gelirli ve ihtiyaç sahibi vatandaşa teslim edilmemesi yaklaşık 10 bin kişiyi olumsuz etkileyecektir.

Bu bağlamda;

1) TÜFE-TEFE ve enflasyon oranlarının da çok üstünde olan, fiyatlardaki yüzde yüz artışın sebebi nedir?

2) Fiyat politikasına göre projenin hedef kitlesi evi olmayan, dar gelirli yurttaşlarımız mıdır? Yoksa ikinci ev sahibi olmak veya yatırım gibi amaçlarla konut edinmek isteyen bir müşteri kitlesi mi hedeflenmektedir?

3) TOKİ bu noktada kuruluş amacına uygun davranacak ve Çeşme Reisdere’deki evlerin fiyatlarını vatandaşın lehine revize edecek midir?

4) TOKİ Reisdere proje maliyeti kesin hesap tutarı nedir? Keşif bedeli ne kadardır?

***
Bu sorulara ne cevap verilecek bilmiyorum? Ama ortada tuhaf bir durum olduğu kesin.

TOKİ bu evleri dar gelirliler için yaptıysa, aylık 1800 lira istendiği düşünülürse sayı saymayı bilmiyorlar demektir.

Öyle değil de bol gelirliler için yapıldıysa o zaman galiba TOKİ’nin kuruluş ilkelerini değiştirmesi gerekir.

En azından bir daha böyle çelişkiler yaşanmaz.