Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel yaptığı açıklamada kira fiyatları zamlarında arz-talep dengesine dikkat çekmişti. BETAM da sahibindencom verileri üzerinden enflasyon ile kira artışları arasındaki korelasyonu değerlendirilmişti.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ne göre elverişli konut hakkı

İnsanların en temel haklarından elverişli konut hakkı aslında İnsan Hakları Evrensel Bildirgesiyle (İHEB) 1948 yılında kabul edildi.  İHEB’de belirlenen hükümler temelinde, elverişli konut hakkı Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’yle 1966 yılında tescillendi.

Sözleşmenin 11.1. maddesi şu şekilde: “Bu Sözleşme’ye Taraf Devletler, herkesin, yeterli beslenme, giyim ve konut da dâhil olmak üzere, kendisi ve ailesi için yeterli bir yaşam düzeyine sahip olma ve yaşam koşullarını sürekli geliştirme hakkına sahip olduğunu kabul ederler.”

Birleşmiş Milletler (BM) standartlarına göre elverişli ve yaşanabilir konut özellikleri ise şöyle sıralandı: “Kullanım hakkının yasal güvenliği, hizmetlerin kullanılabilirliği, ödenebilirlik, erişilebilirlik, oturulabilirdik, konum ve kültürel elverişlilik.“

BM’nin kriterlerinden yola çıkarak sahibinden.com üzerindeki ilanlar incelendiğinde Türkiye’de elverişli yaşayabilecek bir konutta oturabilmek bölgelerine göre oldukça lüks. Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirler bu konuda ön sırada yer alıyor. 

İstanbul’da neredeyse asgari ücretten başlıyor

İstanbul’da yalnız yaşamak isteyenler için 1+1 80 metrekareden başlayan evlere hem Avrupa hem de Anadolu yakasında herhangi bir fiyat saptamada nBM kriterler çerçevesinde incelendiğinde ev fiyatları minimum 2 bin 750 liradan başlıyor. Sahibindencom’da BM kriterlerine göre 1+1 ev arandığında ise elverişli ve yaşanabilir konut sayısı için sadece 12 sonuç çıktı.

Merkeze geldikçe fiyatlar 6 bini görüyor

İstanbul’da biraz daha şehrin merkezine doğru ilerledikçe fiyatların kademe kademe yükseldiği görülüyor. Anadolu yakasında kriterlere uyan ev 4 bin 500 liradan başlıyor. Konumu ise Maltepe.

İstanbul’un biraz merkezine gidildiğinde ise kriterlere uygun ev Sarıyer’de çıktı. Kirası ise 6 bin 500 lira.

Ankara’da fiyatlar 3 bin ila 6 bin 

Ankara’da 1+1, en az 80 metrekare, yaşanabilir, güvenlikli, kültürel merkezlere yakın, ulaşım için uygun konumda kiralık ilanı ise yok. Sahibindencom’a kriterlerine bakıldığında ‘Sonuç bulunamadı’ sonucu alındı. Yine aynı mantıkla aileler için 2+1 ve 3+1 evler incelendiğinde ise 137 sonuç çıktı. 1500 liraya kiralar da var ancak kentin dışında. Şehrin merkezine doğru ise fiyatlar 3 bin ila 6 bin skalası arasında değişiyor.

İzmir’de uygun kiralık konut yok

İzmir’de 1+1 en az 80 metrekare BM kriterlerindeki ev sonucu sadece bir tane çıktı. Fiyatı ise 2 bin 750 lira. İzmir’de 2+1 ve 3+1 en az 120 metrekare BM kriterlerine uygun kiralık ilan sayısı ise 29 çıktı.