Türkiye’nin farklı bölgelerindeki depremler, “Oturduğum ev ne kadar sağlam?” sorusunu gündeme getirdi. Binaların sağlamlığı konusunda son dönemde çok önemli projeleri hayata geçiren Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Aralık 2018’den bu zamana kadar kullandığı ‘Elektronik Beton İzleme Sistemi’ (EBİS) ile dünyada ünlenen bir uygulamayı geliştiriyor.

Ankara’daki merkeze tüm inşaatlardan veri akıyor

Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS), betondaki kayıp ve kaçak oranının en aza indirilmesi için üretilen, tamamen yerli ve milli bir sistem. İlk etapta inşaat sırasında betonların numuleri alınıyor. Bu numunelerin içine çipler yerleştiriliyor. Beton numuneleri sadece Bakanlık’tan izin belgesi alan laboratuvarlarda değerlendirmeleri yapılıyor.

Çipler ise bu sürecin hemen merkeze aktarılmasını, beton numune testlerinin dışarıdan müdahale olmaksızın yapılmasını ve denetlenmesini sağlıyor. Eğer betondan alınan örnekler şartları sağlamıyorsa, o inşaat hemen durduruluyor. Sonrasında inşaattan karot ismi verilen numune alınarak deney yapılıyor. Bu durumda da olumsuz sonuç çıkması halinde inşaat veya ilgili kısmın yıkılıp yeniden yapılması dahil olmak üzere farklı yaptırımlar uygulanıyor.

Beton mikserleri dahi kayıt altında

Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) mobil ve web tabanlı iki yazılımı ve sistem için özel üretilen dünyada eşi olmayan beton kırım cihazı ile çok farklı bilgiler rahatlıkla alınıyor.

Merkeze gönderilen bilgiler arasında hangi inşaatta hangi sınıf betonun kullanıldığı, bu betonun hangi beton mikserinden, hangi gün ve saatte alındığı, deneyler için kaç numune hazırlandığı, deneylerin hangi laboratuvarda kim tarafından gerçekleştirildiği gibi hususlar yer alıyor.

EBİS sayesinde beton dökümüne yapı denetim görevlilerinin iştirak edip etmediği, numunelerin belirlenen sürelerde uygun koşullarda bekletilip bekletilmediği gibi adımlar da dışardan müdahale olmaksızın eksiksiz bir şekilde denetleniyor.

81 ilin tamamında test yapılabiliyor

Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS)  uygulanmaya başlanmasından 28 Ocak 2020’ye kadar geçen sürede 58 bin 784 inşaattan 3 milyon 748 bin 66 adet taze beton numunesi alındı ve incelendi.

Bu iş için Türkiye genelinde izin belgeli 319 aktif özel laboratuvar ile 81 ilde Bakanlığa bağlı laboratuvarlar yer alıyor. Sistemin uygulamaya başlanılmasına kadar geçen bir yıllık süreçte bu laboratuvarlara beton test cihazları, ısı sensörleri, sistemde kullanılan tüm donanım ve ekipmanlar ücretsiz olarak temin edilerek kurulumu tamamlandı.

4 milyona yakın numune incelendi

Sistemin Türkiye’ye önemli katkıları var. Deprem kuşağında bulunan ülkemizde her bir yapıda kullanılan betonun denetiminin dışarıdan herhangi bir manipülasyon olmaksızın yapılması son derece önemli. Testler sırasında elde edilen çeşitli veriler ile deney raporlarının anlık olarak depolanarak sisteme gönderilmesi ve bu yolla gelecek yıllar için büyük bir veri bankası oluşturulması da dikkat çekiyor.

Dünya genelinde ilk kez Türkiye kullanıyor

Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) dünya genelinde ilk defa Türkiye’de uygulanıyor. Fikri mülkiyet haklarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait olduğu proje, ülkemizde bu zamana kadar üretimi olmayan RFID etiketlerin (çip) üretimi ile yerli ve milli üretim seferberliğine katkı sağlıyor.

Bakanlık yetkilileri, söz konusu uygulamanın yurt dışına ihracının da gündemde olduğunu belirterek, KKTC ve Azerbaycan ile görüşmeler yapıldığını, EBİS’in bu iki ülkeye kurulumuna karar verilerek işlemler başladığını bildiriyor. Proje, Türkiye ile Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Romanya arasında imzalanan Karma Ekonomik Komisyonu Protokollerinde de kendisine yer buldu ve bu yılın ikinci çeyreğinden itibaren bu ülkelerde kullanılması planlanıyor.

Adalet Bakanlığı da bu sistemi kullanacak

Yeni veya daha önce ruhsat almış kaba inşaatı süren , denetimine tabii tüm yapılarda EBS’nin kullanım başarısı ise yüzde 99,5 oranında. 

Bu başarılı sonuç üzerine EBİS, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının yatırımıyla yapılan yapılarda da kullanılıyor. Sistemden çok iyi sonuçlar alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, projenin diğer Bakanlıkların projelerinde de kullanılabilmesi için görüşmeler yapıldı.Bu kapsamda ilk etapta Adalet Bakanlığının denetimini yürüttüğü işler sisteme dahil edildi.

Yüzde 100 yerli ve milli üretimde Aselsannet imzası

Proje kapsamında Savunma Sanayii Başkanlığının bilgi birikiminde Aselsannet ile yüzde 100 yerli ve milli olarak üretilen beton kırım cihazı; RFID Okuyucular, IP Kameralar, Mini PC, GSM Modem, Kesintisiz Güç Kaynağı ve Akıllı Kilit gibi özellikleri ile dünyada bir ilk olma özelliği mevcut.

Sistemde kullanılan ve bu zamana kadar Türkiye’de üretimi olmayan RFID etiketlerin üretimine 1 yıllık AR-GE çalışması sonrasında başlandı. Birçok sektörde kullanım yeri bulan RFID etiket teknolojisi de böylelikle yerlileştirildi ve millileştirildi.

552 projeyi geride bırakıp birinci oldu

EBİS projesi, Kazgasa Avrasya İnşaat Mimarlık, Mühendislik ve Tasarım Proje Yarışması'nda, 19 ülkeden 552 proje arasında ‘inovasyon’ kategorisinde birinci olurken, Türkiye İnovasyon ve Başarı Ödülleri töreninde ‘Yılın e-dönüşüm projesi’ ödülü verildi.