Yapı kullanma izni veya yaygın kullanılan şekliyle iskân ruhsatı, yapının ruhsat ve eklerindeki projelere uygun olarak tamamlandığını gösteren ve yapının kullanımına izin veren belgeyi ifade etmektedir.  Yapı kullanma izni başvurusu, yapı tamamen veya kısmen tamamlandığında tamamlanan kısımların kullanılabilmesi için mal sahibinin müracaatı üzerine yapı ruhsatını veren ilgili idareye başvurulmak suretiyle yapılır.

GEREKEN BELGELER NELERDİR?

Başvuru dilekçesi ekinde fenni mesullerin veya yapı denetim kuruluşlarının yapının ruhsat eki projeleri ile fen ve sağlık kurallarına uygun olarak yapılıp yapılmadığını, mevzuata uygun malzeme kullanılıp kullanılmadığını belirten raporları, yetki belgesine haiz mimar, mühendis veya kuruluşlarca tanzim edilen enerji kimlik belgesi ile yapıya ilişkin fotoğrafları yer alır.

Yapı Kullanma İzni Başvurusunun Yetkili İdare Tarafından Değerlendirilmesi

Başvuruyu alan idare;

Uydu antenleri ve diğer haberleşme antenleri ile telefon, televizyon, kablo TV ve fiberoptik internet gibi sesli ve görüntülü haberleşme ve iletişim sistemlerine dair tesisatı,

Kullanıcıların aynı hizmeti aynı anda farklı kuruluşlardan sağlanmasına imkân veren çoklu sisteme uygun olarak ve görüntü ve haberleşme kirliliğine yol açmayacak şekilde tesis edilip edilmediğini,

Ticari binalarda standartlara uygun ve görüntü kirliliğine yol açmayacak şekilde tabela yeri bırakılıp bırakılmadığını,

Binalarda usulüne uygun atık ayrıştırma bacası yapılıp yapılmadığını,

İlgili mevzuata uygun olarak yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılıp faydalanılmadığını,

Sitelerde gri su toplama havuzu, dış güvenlik kamerası tesisatı ve benzeri önlemlerin alınıp alınmadığını, varsa projesini de dikkate alarak denetlemek zorundadır.

Mal sahibinin yapı kullanma izni müracaatı üzerine ruhsat vermeye yetkili idare, ayrıca bir başvuru aramaksızın yapının ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına uygun olarak tamamlanıp tamamlanmadığını da belirler. Yapının kısmen kullanılması mümkün olan kısımlarına yapı kullanma izni düzenlenebilmesi için bu bölümlere hizmet veren ortak kullanım alanlarının tamamlanmış ve kullanılabilir olması ve de yapıda mevzuata aykırılığın bulunmaması şarttır.

YAPI KULLANMA İZNİ İLE İLGİLİ KARAR

Yetkili idare 30 gün içinde yapı kullanma izin belgesi ile ilgili bir karar vermek zorundadır. Yapının mevzuata uygun bulunması hâlinde, 30 gün içinde yapı kullanma izin belgesi düzenlenir. Bu sürenin sonunda bir kararın verilmemesi hâlinde yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır. Yapının mevzuata uygun bulunmaması hâlinde ise idare, eksikliklerinin tamamlanarak yapı sahibinden yapının mevzuata uygun hâle getirilmesini ister. Eksikliklerin tamamlanmasından sonra, aynı süreç izlenerek yapı kullanma izin belgesi düzenlenip, yapı kullanma izni verilir. Yapı kullanma izin belgesinin birer örneği, mal sahibi veya sahiplerine, yapının müteahhidine ve fenni mesullere verilir.

HANGİ KURUMLAR VEREBİLİR?

Yapı kullanma izni belgesini vermeye yetkili idare 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 30. maddesinde ifade edildiği üzere inşaat ruhsatını veren belediye veya valiliktir. İlgili yapı belediye ve mücavir alan içerisindeyse belediye, değilse valilik yapı kullanma izni belgesini vermeye yetkilidir. Bununla birlikte 3194 sayılı Kanun Ek Madde 11’de yer aldığı üzere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı da kanunda sayılı özel durumlarda yapı kullanma izni belgesi vermeye yetkidir. Ayrıca 4737 sayılı Endüstri Bölgeleri Kanunu gereğince “Endüstri bölgesi” ilan edilen alanlarda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının da yapı kullanma izni belgesi vermeye yetkili olduğu ifade edilmelidir. (6)

BAKANLIĞIN DENETİM YETKİSİ VAR MIDIR?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ilgili idare tarafından verilen yapı kullanma izni belgesini incelemeye, varsa tespit edilen mevzuata aykırılıkları süre vererek verilen süre içinde düzeltmek üzere ilgili idareye bildirmeye yetkilidir.

Mevzuata aykırılıklar Bakanlıkça belirtildiği şekilde giderilerek 3194 sayılı Kanun’a uygun hâle getirilmezse Bakanlık bu belgelerdeki aykırılıkları gidererek mevzuata uygun hâle getirmeye yönelik değişiklik yapmaya ve onaylamaya da yetkilidir.

Bakanlık, yapı ruhsatı alınarak inşa edilen yapıları ve bu yapılarda kullanılan yapı malzemelerini standartlara uygunluk bakımından denetlemeye de yetkili olduğundan Bakanlıkça yapılan denetim sonucunda ruhsat ve eklerine aykırı olduğu veya standartlara aykırı yapı malzemesi kullanıldığı tespit olunan yapılar, 3194 sayılı Kanun’un 32. maddesi uyarınca ve ruhsatsız yapı kapsamında işlem tesis edilmek üzere süre verilerek ilgili idareye bildirilir.

İlgili idare, verilen süre içinde yapı tatil tutanağı tanzim etmez ve yapıyı mühürlemezse veya Kanun’da belirtilen süre içinde yapı, mevzuata uygun hâle getirilmezse Bakanlık, ruhsatsız yapı kapsamında işlem tesis etmek suretiyle, yapı tatil tutanağı tanzim etmeye, mühürlemeye, yıkım kararı almaya ve yıkımın valiliklerce gerçekleştirilmesini sağlamaya, ilgililer hakkında 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesine göre idari yaptırım kararı vermeye ve idari müeyyideleri uygulamaya yetkilidir.

Yapı tatil tutanağı tanzim etme, mühürleme ve yıkım kararına ilişkin rapor düzenleme işleri ile denetlemeye ilişkin görevler, Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatında, denetçi belgesine haiz personel tarafından gerçekleştirilir.

KAYNAK: EMSAL.COM