Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın 2019 Haziran ayından 9 alanda başlattığı müteahhitleri sınıflandırma çalışması 4 Ekim'de yapılan düzenleme ile 15'e çıksa da belge alan müteahhit sayısının henüz 50 bin civarlarında olduğu belirtildi.

425 bin adet müteahhidin olduğu Türkiye pazarında 375 binin ise henüz bir belge alamadığı açıklandı. Firmaların sınıfına göre yeni projeye başlamasını amaçlayan uygulama ile sektöre zarar veren şirketlerin 4'te 1'nin faaliyetlerine son verilmesi beklenirken, bu durumda ancak İstanbul'daki büyük şirketler ile TOKİ ve KİPTAŞ gibi kamuya iş yapan müteahhitlerin ayakta kalabileceğine dikkat çekildi. Sayının bu kadar düşük kalmasının başta mahalle arası kentsel dönüşümü durdurabileceği kaydedilirken, 250 alt sektör için de büyük bir tehdit oluşturduğu belirtildi. Bu nedenle teknik ve mali açıdan güçlü, işini bugüne kadar doğru yapmış müteahhitlerin de sınıflandırmada olması gerektiği belirtildi. 

"Yönetmelik bu şekilde uygulanabilir değil"

Bu sınıflandırmayı sektörde var olan çürüklerin elenmesi ve önüne gelenin bu işi yapmaması adına uzun süredir beklediklerini anlatan İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu, yeni yönetmeliğin sektörün kalite standardını artırmayan bir kısım farklı yükümlülüklerle sektörü engellediğini iddia etti.

"Örneğin yeni uygulamada A şahsının arazisini yaparsanız onu iş deneyim belgesi olarak kabul ediyor, ancak kendi arsanızda yaptığınız işi kabul etmiyor diye bir ibare konuldu" diye konuşa Tellioğlu, "Bunun hiçbir mantığı yok. Burada bakılması gereken konu bir müteahhidin güvenilir ve güçlü olmasını teknik olarak tamamladığı iş miktarı, mali gücü ve kapasitesi olmalı. Başkasının yerini tamamlama ise aslında daha zayıf bir yapıda olduğunu da gösteriyor" dedi.

Sektörde bir tarafta kalite standartları oluşturulmaya çalışırken, kooperatiflerin ise bundan muaf tutulduğundan bahseden Tellioğlu, bu şekilde yönetmeliğin uygulanabilir olmadığından bahsetti. Tellioğlu, "Biz sektördeki firmaların 4'te1'inin çürük olduğunu düşünüyorduk. Yaptığı yapıyı bitirmeyen, yapı izin kullanma belgesi almayan, bu konularda suç işleyen kişileri eleyelim istedik. Şimdi bunlara bakılmıyor. Dolayısıyla ancak 50 bini yetki belgesi alabildi. Geri kalanı alamadı" şeklinde konuştu. Tellioğlu, bu sınıflandırma modelinin İstanbul'da çalışan belli ölçekli firmalarla, belediye ve TOKİ ile çalışan müteahhitlerin yaşamasına fırsat sağladığını açıkladı.

 "Bu şekilde düzenlemeyi kabul edemeyiz" diye konuşan Tellioğlu, "Çünkü kabul ettiğimizde çok sayıda kişi işsiz kalacak ve büyük müteahhitler gelip mahalle arasındaki 20-30 konutu yapmayacağı için mahalle arasında yapılan kentsel dönüşüm duracak" açıklamasında bulundu. Tellioğlu, bu firmaların kapanmasının aynı zamanda 250 alt sektöre de zarar vereceğinden bahsetti.

"400 bine yakın müteahhit işsiz kalabilir"

Türkiye'de 425 bin müteahhidin kayıt altına alındığını anlatan Anadolu Yapı Müteahhitleri Federasyonu Başkanı Ali Aydın ise, 9 adet sınıflandırmaya göre 40 bin müteahhidin belge sahibi olduğundan bahsetti. Taleplerinin bu işi temiz yapan, ister kamuda ister yap- satçı olsun önünün açılması gerektiği olduğunu sözlerine ekleyen Aydın, "Sadece 9 bine yakın müteahhidin bulunduğu Kayseri'de bu süre içinde 300 müteahhit belge aldı. Bu anlaşılabilir bir şey değil. Şimdi bu sayıyı artırmak için sınıflandırma sayısını artırarak 9'dan 15'e çıkardılar. Ancak bunun da yeterli olmadığını düşünüyorum. Buradaki amaç bağcıyı dövmek değil, üzüm yemek. Gerçekten işini doğru ve ahlaklı yapan ve ekmeğini bundan kazananların yapmasına olanak sağlanmalı" diye konuştu. Aydın, mevcut durumda 400 bine yakın müteahhidin işsiz kalabileceği uyarısında bulundu. 

"Müteahhitler piramit modeliyle yükselecek"

Yönetmeliğin sektörü disiplin altında tutarak önüne gelenin müteahhit olmasının engellemeyi amaçladıklarından bahseden İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, "Bunu sağlamak için yönetmelik müteahhitlerin piramit modeliyle yükselmesini sağlanmayı öngörüyor. Böylece nitelikli müteahhitlerin piyasada kalması sağlanıyor. Gelinen noktada 50 bine yakın müteahhidin belge alması da önemli. Alamayanlar ise diğer müteahhitlerin yüklenicisi olarak sınıflarını yükseltebilir" dedi.